Stosowany od setek lat przez systemy medycyny ludowej, czarny bez uważany jest za jeden z największych sprzymierzeńców odporności. Bogaty w antyoksydanty, stosowany jest dziś między innymi przy przeziębieniach czy grypie. Czarny bez potrafi jednak wiele więcej.
Kilka słów na temat czarnego bzu
Czarny bez w wielu systemach medycyny ludowej, stosowany jest dla poprawy odporności i skrócenia czasu infekcji.
Kwiaty i liście miały wspomagać łagodzenie bólu, obrzęków i stanów zapalnych. Działały również moczopędnie i napotnie. Kora bzu wykorzystywana była do pozbycia się z organizmu toksyn, poprzez działanie przeczyszczające, moczopędne i wywołujące wymioty. Suszone jagody oraz sok mają wspomagać walkę z: przeziębieniem i grypą, bólami głowy, serca i zębów, rwą kulszową, a także koić nerwobóle. Egipcjanie wykorzystywali czarny bez jako środek na oparzenia oraz poprawiający stan i wygląd cery.
Owoce czarnego bzu są cierpkie w smaku. Wymagają ugotowania przez zastosowaniem, ponieważ surowe mogą nam zaszkodzić (podobnie jak liście i kora). Inaczej sprawa ma się z mającymi delikatny aromat kwiatami, które można jeść również na surowo. Jagody wykorzystywane są zwykle do produkcji soków, dżemów, nalewek i suplementów. Kwiaty stanowią najczęściej dodatek do dań lub są gotowane z cukrem, dla uzyskania słodkiego syropu.
Prozdrowotne właściwości czarnego bzu
Jak może nam pomóc czarny bez?
- Łagodzi objawy przeziębienia i grypy
Przegląd z 2010 roku wykazał, że ekstrakt z czarnego bzu oraz napar z kwiatów, charakteryzują się działaniem przeciwutleniającym i przeciwwirusowym.
W ramach jednego z badań, 60 osobom z objawami grypopodobnymi podawano 15 ml syropu z czarnego bzu, 4 razy dziennie. Jak zaobserwowano, objawy uległy u tych uczestników poprawie, na 4 dni wcześniej, niż u osób przyjmujących placebo.
W innym badaniu, 32 osoby z objawami przypominającymi grypę, przyjmowały 175 mg ekstraktu z czarnego bzu, 4 razy dziennie, przez 2 dni. Już po 24 godzinach zgłaszały one złagodzenie takich objawów, jak: ból głowy, gorączka, bóle mięśni oraz przekrwienie błony śluzowej nosa.
Jedno z ciekawych badań przyjrzało się wpływowi ekstraktu z czarnego bzu, na objawy przeziębienia pojawiające się po podróży samolotem. Uczestnicy badania otrzymywali tabletki do ssania, składające się z 300 mg ekstraktu z czarnego bzu oraz 150 mg mąki ryżowej. Tabletki przyjmowano 2 razy dziennie, przez 10 dni przed podróżą. Okazało się, że kapsułki nie zapobiegały objawom, jednak sprawiały, że były one lżejsze i trwały krócej.
Należy pamiętać, że większość prowadzonych badań dotyczy suplementów i produktów komercyjnych. Nie odnoszą się zwykle do skuteczności i bezpieczeństwa stosowania domowych produktów.
- Dostarcza przeciwutleniaczy
Czarny bez (owoce, kwiaty oraz liście) zawierają dużo antyoksydantów. Szacuje się, że antocyjany znajdujące się w owocach czarnego bzu, mają nawet 3,5 razy większą moc niż witamina E.
Badanie w którym porównywano 15 różnych odmian jagód wykazało, że to czarny bez jest najskuteczniejszym nośnikiem antyoksydantów. Ujawniono również, że już na godzinę po wypiciu 400 ml soku z czarnego bzu, u uczestników badania zmniejszeniu uległ stan zapalny oraz stres oksydacyjnych.
Dzięki zawartości antyoksydantów oraz witaminy A, czarny bez może mieć kojący wpływ na skórę, zapobiegać powstawaniu zmarszczek lub łagodzić te już powstałe. Właściwości przeciwutleniające i łagodzące stan zapalny, pomagają też walczyć z problemami skórnymi, takimi jak trądzik.
Najlepsze wyniki dały badania laboratoryjne – te na ludziach i zwierzętach są wciąż w ograniczonej fazie. Warto zwrócić uwagę również na to, że obróbka termiczna czy wyciskanie czarnego bzu, może zmniejszyć jego potencjał przeciwutleniający.
- Dba o zdrowie serca
Jak wykazały badania, sok z czarnego bzu może obniżać poziom tłuszczu oraz cholesterolu we krwi. Dieta bogata w takie flawonoidy jak antocyjany, zmniejsza również zagrożenie chorobami serca.
Należy przy tym wspomnieć, że 2-tygodniowe badanie w którym podawano uczestnikom odpowiednik 4 ml soku, nie wykazało znaczącego spadku poziomu cholesterolu. Jednak inne badanie, przeprowadzone na myszach z wysokim poziomem cholesterolu ujawniło, że dieta zawierająca czarny bez przyczyniał się do obniżenia cholesterolu w wątrobie i aorcie (nie we krwi). Dalsze badania na gryzoniach wykazały, że szczury karmione produktami zawierającymi polifenole z bzu, miały niższe ciśnienie krwi. Były dzięki temu mniej zagrożone uszkodzeniami narządów, wynikającymi z nadciśnienia. Czarny bez może pomóc obniżyć poziom kwasu moczowego we krwi. Wiąże się on z podwyższonym ciśnieniem, a więc i chorobami serca.
To jednak nie koniec. Czarny bez może pomóc regulować poziom glukozy we krwi, poprzez wpływ na wydzielanie insuliny.
Poza tym, czarny może:
- zwiększać liczbę białych krwinek, wzmacniając tym samym odporność,
- działać moczopędnie,
- chronić przed promieniowaniem UV (możliwy współczynnik SPF to 9,88),
- zwalczać bakterię jak Helicobacter pylori oraz łagodzić objawy zapalenia zatok i oskrzeli,
- wspomagać walkę z nowotworem (jak wykazują badania probówkowe).
Składniki odżywcze
Szacuje się, że 1 szklanka czarnego bzu, zawiera około:
- 106 kalorii,
- 27 kalorii,
- 2,32 mg żelaza,
- 9 mg kwasu foliowego,
- 52,2 mg witaminy C,
- 55 mg wapnia,
- 406 mg potasu,
- 870 mg witaminy A.
Poza tym, w czarnym bzie znajdziemy również błonnik, którego odpowiednia podaż pomaga zapobiegać zaparciom, chorobom jelita grubego, obniżyć ciśnienie krwi i poziom cholesterolu.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Kora, niedojrzałe owoce i nasiona czarnego bzu, zawierają niewielkie ilości lektyn (białek), które mogą powodować problemy żołądkowe, jeśli zostaną zjedzone w zbyt dużej ilości.
Czarny bez zawiera też glukozydy cyjanogenne, które znajdują się też w pestkach moreli i migdałach. W niektórych okolicznościach mogą uwalniać cyjanek. Ocenia się, że śmiertelna dawka cyjanowodoru to 1 mg/1 kg masy ciała. W 100 g świeżych owoców bzu, znajduje się 3 mg cyjanku, w 100 g liści 3-17 mg. To ok. 3% śmiertelnej dawki, dla osoby ważącej 60 kg.
Już zalanie na przykład nasion wodą na odpowiedni czas, znosi ryzyko zatrucia. Tak więc takie produkty jak suplementy czy gotowe nalewki, zostały pozbawione cyjanku w procesie produkcji.
Należy mimo wszystko zachować ostrożność. W przypadku pojawienia się takich objawów, jak: nudności, wymioty i biegunka po spożyciu czarnego bzu, należy skonsultować się z lekarzem.
Nie zaleca się stosowanie czarnego bzu u dzieci i młodzieży, a także kobiet w ciąży i karmiących piersią. Wynika to z braku dostatecznych dowodów, na bezpieczeństwo jego stosowania w tych grupach.
Źrodła:
https://www.healthline.com/nutrition/elderberry
