Gorączka jest (najczęściej) reakcją obronną organizmu przed infekcją. To dobry znak świadczący o tym, że układ odpornościowy działa jak należy. Nie zmienia to jednak faktu, że nie chcemy mieć z nią nic do czynienia…
Czym jest gorączka?
Gorączka (a także podwyższona temperatura) to objaw dotyczący zwykle infekcji. Jest bardzo nieprzyjemnym stanem, a konieczność pozbycia się jej zależy od naszego: wieku, stanu fizycznego oraz przyczyny jej występowania. Nie zawsze bowiem gorączka jest efektem infekcji. Choć zwykle nie jest uważana za niebezpieczną, to już w zestawieniu np. z hipotermią budzi poważne obawy (w stanie tym organizm nie jest w stanie kontrolować temperatury ciała).
Większym zmartwieniem bywa wysoka temperatura u dzieci i niemowląt. Mogą towarzyszyć jej takie objawy jak: apatia, pobudzenie, brak apetytu, ból gardła, kaszel, ból ucha, wymioty i biegunka. Ważny by o wszystkich nich poinformować lekarza.
Normalna temperatura ciała zależy od wieku, stanu zdrowia, poziomu aktywności, a nawet pory dnia. Na przykład niemowlęta mają zwykle wyższą temperaturę, niż starsze dzieci. Najwyższą temperaturę mamy pomiędzy późnym popołudniem, a wczesnym wieczorem, najniższą zaś między północą, a porankiem. Na naszą temperaturę może wpłynąć również środowisko, a nawet ilość noszonych ubrań.
Jednak ogólnie przyjmuje się, że normalna temperatura ciała to 37-37,5 stopnie Celsjusza. Większość lekarzy uważa, że więcej niż 38 stopni Celsjusza, to gorączka. Jednak można założyć, że mamy z nią do czynienia już od 37,2-37,5 stopnia (w zależności od pory dnia). Uważa się że gorączka u dzieci to więcej niż 38 stopni mierzone doodbytniczo, 37,5 mierzone w jamie ustnej lub 37,2 mierzone pod pachą.
Zwykle objawia się odczuwaniem ciepła, zaczerwienieniem , wzmożonym poceniem i pragnieniem, bólem ucha, gardła, brzucha, a także wysypką.
Gorączka u dzieci i niemowląt
U dzieci gorączka powodowana jest najczęściej infekcją. Większość z nich to wirusy odpowiedzialne za przeziębienie, infekcje górnych dróg oddechowych oraz powszechnie występujących u dzieci chorób zakaźnych, jak np. ospa.
Niektóre infekcje bakteryjne (jak: ucha, gardła, dróg moczowych, zapalenie płuc, zakażenie krwi i zapalenie opon mózgowych), mogą wymagać innego podejścia. Na przykład silny ból gardła, któremu towarzyszy gorączka, może być wywołany przez paciorkowce. Infekcja ta może w konsekwencji prowadzić do gorączki reumatycznej lub uszkodzenia serca. Jak szacują eksperci od zdrowia, każdego roku dochodzi do ponad 10 milionów łagodnych zakażeń paciorkowcem. Do stosunkowo rzadko występujących przyczyn zbyt wysokiej temperatury należą: reakcje na niektóre leki lub szczepionki, przewlekłe zapalenie stawów, niektóre nowotwory i choroby żołądkowo-jelitowe.
Oczywistym jest, że gorączka u dziecka – szczególnie ta pierwsza – wywoła nerwowość u rodziców. Na szczęście większość jej epizodów jest nieszkodliwa – nawet ubranie dziecka zbyt ciepło, może skutkować podniesieniem się temperatury. Jeżeli temperatura u niemowlęcia (mierzona doodbytniczo) przekracza 38 stopni Celsjusza, należy rozważyć wizytę u lekarza.
U niektórych dzieci i niemowląt mogą pojawić się również drgawki gorączkowe. Choć wygląda to przerażająco, zwykle szybko mija i nie jest równoznaczne z atakiem epileptycznym. Nie powodują też zazwyczaj trwałych uszkodzeń, choć wizyta u lekarza w związku z nimi nie zaszkodzi.
Skąd bierze się gorączka?
Gorączka może mieć wiele przyczyn. Choć zwykle są to nieszczególnie groźne wirusy, nie należy jej lekceważyć. Na podniesienie temperatury mogą również wpłynąć: cykl menstruacyjny, aktywność fizyczna, silne emocje, jedzenie, lekarstwa, a nawet sytuacja, kiedy jesteśmy za grubo ubrani.
Gorączką może skutkować niemal każda infekcja – kości, układu oddechowego, mononukleoza, zapalenie oskrzeli, zakażenie ucha czy zatok, zapalenie płuc, gruźlica, infekcja dróg moczowych czy zapalenie (wirusowe i bakteryjne) żołądka i jelit.
Ponadto, może ona towarzyszyć chorobom autoimmunologicznym lub zaburzeniom zapalnym, jak reumatoidalne zapalenie stawów lub układowy toczeń rumieniowaty, a także wrzodziejące zapalenie okrężnicy, choroba Crohna, zapalenie naczyń i zapalenie osierdzia. Podobnie zadziałać mogą zakrzepy krwi lub zakrzepowe zapalenie żył.
Niektóre antybiotyki, leki przeciwhistaminowe oraz przeciwwrzodowe również mogą wywołać podwyższoną temperaturę.
Gorączka może być również jednym z pierwszych objawów nowotworu. Dotyczy to szczególnie choroby Hodgkina, chłoniaka nieziarniczego oraz białaczki.
U dzieci niewielka, trwająca 1-2 dni, może wystąpić przy immunizacji (np. szczepieniu) lub ząbkowaniu. Zwykle temperatura nie przekracza jednak 37,8 stopni Celsjusza.
Choć gorączka może być bardzo nieprzyjemna, jest sposobem naszego organizmu na powiedzenie nam, że w naszym organizmie kryje się coś niedobrego. I że walka została podjęta. Często to najlepsza taktyka obronna. Większość bakterii i wirusów wywołujących infekcje, rozwija się najlepiej w temperaturze ok. 37 stopni Celsjusza. U sporej części dzieci i niemowląt, nawet łagodnym chorobom wirusowym towarzyszy wysoka gorączka.
Mimo wszystko, stanu tego nie należy bagatelizować. Jeśli mamy jakieś obawy, powinniśmy skontaktować się z lekarzem.
Niestety, gorączkowanie może wywołać m.in. uszkodzenie mózgu czy drgawki. Dotyczy to jednak zwykle temperatury powyżej 42 stopni Celsjusza. Nieleczona gorączka wynikająca z infekcji, rzadko przekracza 40,6 stopnia Celsjusza. Chyba, że wywołana jest nadmiernym ubiorem lub przebywaniem w bardzo gorącym otoczeniu.
Możliwe jest również doświadczenie gorączki o nieokreślonym pochodzeniu, która trwa zwykle od kilku dni, do kilku tygodni.
Jak więc sprawić, by nie gościła u nas dłużej, niż musi?
Naturalne sposoby na walkę z gorączką
Zwykle w przypadku wysokiej temperatury sięgamy po lekarstwa, zarówno bez, jak i na receptę. Ponieważ gorączka pomaga nam pozbyć się infekcji, celem jest raczej jej obniżenie, niż wyeliminowanie. W przypadku łagodnej wersji, zwykle odpoczynek i duża ilość wypijanych płynów załatwią sprawę.
Jak więc obniżyć lub pozbyć się gorączki, w możliwe najbardziej naturalny sposób?
- Odpoczywać
Odpoczynek umożliwia naszemu ciału regenerację i zdrowienie. Kiedy śpimy, uwalniają się hormony pobudzające wzrost nowych tkanek. Pomaga to naszemu organizmowi bronić się przed infekcją. Kiedy odpoczywamy, nasz organizm produkuje więcej białych krwinek, które zwalczają wirusy i bakterie. Działa to szczególnie skutecznie, kiedy śpimy. Dlatego zwykle gorączka trwa dłużej, kiedy nie możemy zasnąć. Starajmy się przesypiać 7-9 godzin.
- Pić dużo płynów
Odpowiednie nawodnienie pomoże usunąć z organizmu toksyny i przyśpieszyć zdrowienie. Stawiajmy raczej na wodę, niż soki (szczególnie w przypadki dzieci) lub rozcieńczajmy je z wodą. Chodzi bowiem o to, by nie zwiększać podaży glukozy. Z tego samego powodu lepiej unikać nawadniających napojów „sportowych”, które ze względu na swój skład mogą potęgować stan zapalny w organizmie.
Bardzo dobrym wyborem jest woda kokosowa, która nie tylko świetnie nawadnia, ale też dostarcza organizmowi elektrolitów. Pomocne mogą okazać się również takie herbatki ziołowe jak rumianek lub mięta.
- Jedzmy
Często gorączka wiąże się z utratą apetytu, a nawet wymiotami. Dlatego ważne jest, by zadbać o łagodne posiłki, w odpowiedniej formie (np. zblendowane). Sprawdzą się również buliony, prawdziwe i gęste soki, czy owsianka.
- Pamiętajmy o probiotykach
Probiotyki pomagają zadbać o zdrowie i prawidłowe funkcjonowanie jelit. To bardzo ważne, zważywszy na fakt, że w układzie pokarmowym znajduje się 80% układu odpornościowego. Probiotyki mogą pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia w ostrej formie niektórych chorób zakaźnych. Poprawiają również funkcje odpornościowe. Stawiajmy na kiszonki, kombuchę czy zupę miso.
- Weźmy chłodną kąpiel
Chłodniejsza kąpiel może pomóc obniżyć gorączkę. Nie wolno jednak stosować zimnych kąpieli, lodu czy nacierać się alkoholem, ponieważ często pogarsza to sytuację.
Do kąpieli warto dodać sól Ojca Beno lub kilka kropel olejku z mięty pieprzowej i/lub lawendy. Pomoże to ukoić bóle i napięcia mięśni, a nam zrelaksować się.
- Nie przegrzewajmy się
Nawet jeśli mamy (lub nasze dziecko) dreszcze, starajmy się nie owijać warstwami koców. Może to bowiem dodatkowo zwiększyć temperaturę. Jeśli to możliwe, ubierzmy jedną warstwę lekkiej odzieży, wykonanej z naturalnych materiałów i przykryjmy się jednym lekkim kocem lub kołdrą. To samo dotyczy pomieszczenia w którym przebywamy – nie powinno być tam zbyt gorąco lub duszno, starajmy się też regularnie wietrzyć.
Jeśli decydujemy się na podawanie lekarstw dziecku poniżej 3 miesiąca życia, należy zawsze skonsultować się z lekarzem. Jak pokazuje badanie opublikowane na łamach Italian Journal of Pediatrics, opiekunowie zbyt często sięgają po syntetyczne środki. Zarówno o ich podawaniu, jak i dawkowaniu decydują zwykle sami.
Pamiętajmy, że naszym celem nie musi być całkowite zbicie temperatury, a jej obniżenie. Gorączka próbuje chronić nasz organizm. Pozwólmy jej na to w miarę możliwości. Większość z nas poczuje się lepiej już przy zmniejszeniu temperatury choćby o jeden stopień.
Kiedy należy udać się do lekarza – zagrożenia
Interwencja medyczna może okazać się konieczna, jeśli gorączce towarzyszą następujące objawy:
- apatia i dyskomfort, mimo ustąpienia gorączki,
- cofające się i nawracające objawy gorączkowe,
- płacz dziecka pozbawiony łez,
- brak oddawania moczu w ciągu ostatnich 8 godzin,
- w przypadku dzieci młodszych niż 3 miesiące, jeśli temperatura wynosi 38 stopni Celsjusza lub więcej,
- w przypadku dzieci między 3 a 12 miesiącem życia, jeśli temperatura wynosi 39 stopni Celsjusza lub więcej,
- w przypadku dzieci poniżej 2 roku życia, jeśli gorączka trwa dłużej niż 48 godzin,
- jeśli gorączka przekracza 40,5 stopnia Celsjusza, chyba że ustępuje szybko po wdrożeniu leczenia,
- objawy gorączki odchodzą i nawracają na przestrzeni tygodnia lub dłużej, nawet jeśli nie jest ona wysoka,
- w przypadku występowania objawów sugerujących rozwinięcie się choroby, jak: ból gardła, ból ucha, biegunka, nudności, wymioty i kaszel,
- w przypadku osób cierpiących na poważne choroby, jak: choroby serca, anemia sierpowata, cukrzycę czy mukowiscydozę,
- w przypadku przebytego niedawno szczepienia.
Należy niezwłocznie wezwać pogotowie, jeśli gorączkujący dorosły lub dziecko:
- płacze i nie może się uspokoić,
- nie daje się łatwo lub wcale obudzić,
- wydaje się być zdezorientowany/e,
- nie może chodzić,
- ma trudności w oddychaniu, nawet po udrożnieniu nosa,
- ma niebieskie usta, język lub paznokcie,
- cierpi na silny ból głowy,
- ma zesztywniałą szyję,
- nie chce poruszać kończynami,
- ma atak,
- ma widoczną wysypkę lub siniaki.
Źródło:
https://draxe.com/how-to-get-rid-of-a-fever/
Opracowała Ewa Wysocka
