Kwasy tłuszczowe omega-9 to tłuszcze nienasycone, które możemy znaleźć w roślinnych i zwierzęcych pokarmach. W przeciwieństwie do omega-3 i omega-6, nasz organizm jest w stanie je wytwarzać.
Ponieważ organizm ludzki nie jest w stanie wytworzyć omega-3 i -6, są to najczęściej suplementowane kwasy tłuszczowe. Ich najpopularniejszymi źródłami są ryby oraz niektóre rośliny (np. algi). Kwasy tłuszczowe omega-9 występują między innymi w: oliwie z oliwek, oliwkach, oleju słonecznikowym, sezamowym, migdałach, orzechach nerkowca, laskowych i makademia, a także awokado.
Kwasy tłuszczowe a trójglicerydy
Kwasy tłuszczowe są głównym składnikiem zmagazynowanego tłuszczu, budulcem błon komórkowych oraz składnikiem wspierającym regulowanie procesów zapalnych. Są również ważnym źródłem paliwa. Zmetabolizowane oddają bowiem dużą ilość adenozynotrifosforanu (ATP), czyli głównego nośnika energii w komórkach.
Kwasy tłuszczowe dzielą się na nasycone i nienasycone. Te pierwsze – do których należą omega-9 – zachowują stałą formę w temperaturze pokojowej, a ich źródłem są produkty odzwierzęce oraz tropikalne rośliny. Tłuszcze nienasycone (wielonienasycone) w temperaturze pokojowej stają się płynne. Znajdziemy je w warzywach, nasionach oraz tłustych rybach – to omega-3 i czasami omega-6.
Tłuszcz z pożywienia rozkładany jest na kwasy tłuszczowe i takie związki, jak cholesterol. Niektóre z nich, szczególnie w nadmiarze, przekształcane są w trójglicerydy, wykorzystywane do magazynowania energii.
Trójglicerydy to tłuszcze które występują we krwi. Kiedy jest ich za dużo, ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca wzrasta. Do podniesienia stężenia trójglicerydów przyczyniają się takie czynniki, jak: nadwaga, brak ruchu, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, wysokowęglowodanowa dieta, a także niektóre leki, choroby oraz zaburzenia genetyczne.
Trójglicerydy pochodzą z wolnych kwasów tłuszczowych. Te mają kluczowe znaczenie dla funkcji metabolicznych, stanu zapalnego, homeostazy energetycznej itd. Badania wykazały, że poprawiają metabolizm glukozy i ogólnoustrojowe zaburzenia metaboliczne. Należy przy tym pamiętać, że zaburzenia równowagi metabolizmu energetycznego mogą być powodowane nieprawidłową dietą i przyczyniać się do rozwoju cukrzycy czy otyłości.
Właściwości prozdrowotne kwasów tłuszczowych omega-9
Na co wpływ mają kwasy tłuszczowe omega-9?
- Zwiększają energię i poprawiają nastrój
Badanie kliniczne opublikowane w American Journal of Clinical Nutrition, skupiło się na ustaleniu czy obniżenie stosunku nasyconych kwasów tłuszczowych do jednonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie, wpłynie na aktywność fizyczną i ilość zużytej energii. Jak wykazano, stosowanie kwasu oleinowego wiązało się ze zwiększoną aktywnością fizyczną oraz energią, a także zmniejszoną złością. Tak więc kiedy dokucza nam zmęczenie i rozdrażnienie, warto zadbać o porządną dawkę omega-9.
- Wspomagają pracę mózgu
Jak pokazują badania, kwas erukowy (jeden z jednonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-9), może pomóc regulować gromadzenie bardzo długich kwasów tłuszczowych w mózgu. Dotyczy to szczególnie pacjentów chorujących na adrenoleukodystrofię, sprzężoną z chromosomem X. To ciężkie zaburzenie genetyczne, które wpływa na układ nerwowy, rdzeń kręgowy oraz nadnercza.
W jednym z badań na myszach, którego wyniki opublikowano na łamach Pharmacology, Biochemistry and Behavior, wykazano, że kwas erukowy może mieć działanie terapeutyczne wobec deficytów poznawczych (jak na przykład przy chorobie Alzheimera).
- Zmniejsza zagrożenie chorobami układu sercowo-naczyniowego
Wykazano, że omega-9 zwiększają poziom „dobrego” cholesterolu HDL oraz zmniejsza „złego” LDL. Tym samym, kwasy te mogą zredukować odkładanie się blaszek miażdżycowych w tętnicach, zapobiegając zawałom i udarom. Bogaty w jednonienasycone tłuszcze jest choćby olej rzepakowy.
Źródła omega-3, omega-6, omega-9
Gdzie możemy znaleźć prozdrowotne kwasy tłuszczowe?
- Omega-3: makrela, olej lniany, olej z łososia, sardynki, nasiona lnu, orzechy włoskie, nasiona chia, dziki łosoś atlantycki, śledź, tuńczyk.
- Omega-6: pestki winogron, olej słonecznikowy, makowy, kukurydziany, sojowy, sezamowy, z nasion bawełny oraz krokosz barwierski.
- Omega-9: słonecznik, orzech laskowy, orzechy makademia, masło migdałowe, krokosz barwierski, olej sojowy, rzepakowy, z awokado, oliwa z oliwek.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Istnieją doniesienia dotyczące tego, że stosowanie oleju musztardowego może powodować skutki uboczne. Należy zatem skonsultować ze specjalistami zamiar jego stosowania.
Ważne, by zachować równowagę kwasów tłuszczowych. Szczególnie szkodliwy może być nadmiar kwasów tłuszczowych omega-6.
Osoby borykające się z: cukrzycą, egzemą, łuszczycą, zapalenie stawów czy tkliwością piersi, przed sięgnięciem po suplementy omega-6 powinny skonsultować się z lekarzem.
Olej z ogórecznika oraz wiesiołka mogą obniżać próg drgawkowy. Osoby stosujące leki przeciwdrgawkowe powinny ich stosowanie skonsultować z lekarzem.
Niektóre z kwasów tłuszczowych omega-6 (jak GLA), mogą wpływać na działanie leków.
Spożywanie zbyt dużej małej ilości kwasów tłuszczowych omega-3 oraz zbyt dużej omega-6, może wpłynąć za zaburzenie równowagi kwasów tłuszczowych. Może to skutkować problemami zdrowotnymi.
Źródło:
