Mniszek lekarski przepięknie zalewa łąki i przydomowe trawniki. Być może nie wszyscy wiemy jednak, że jego nazwa nie jest kwestią przypadku. Przez stulecia stosowany był jako remedium na schorzenia wątroby, zaburzenia trawienia czy trądzik.
Jakie właściwości posiada mniszek lekarski?
Dlaczego mniszek lekarski powinien zwrócić naszą uwagę?
- Jest naładowany przeciwutleniaczami
W mniszku lekarskim znajduje się bardzo dużo beta-karotenu, czyli silnego przeciwutleniacza. Zawiera również polifenole, a więc mikroelementy bogate w przeciwutleniacze, pomagające regulować poziom cukru i zapobiegać powstawaniu zakrzepów.
Obecność antyoksydantów pomaga chronić przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Dzięki temu, zmniejsza się ryzyka rozwoju chorób przewlekłych i nowotworów, spowolnieniu ulga proces starzenia, a my możemy cieszyć się dobrym zdrowiem.
- Pomaga obniżyć poziom cholesterolu
Jedno z badań na zwierzętach wykazało, że ekstrakt z mniszka lekarskiego może obniżyć poziom cholesterolu oraz trójglicerydów u myszy.
Z kolei w badaniach na królikach sprawdzono, jak korzenie oraz liście mniszka wpłyną na zwierzęta, które karmione były dietą o dużej zawartości cholesterolu. Jak ujawniły wyniki, te które nie otrzymywały tych dodatków w diecie, miały go we krwi znaczenie więcej.
Koniecznych jest jednak więcej badań, by jednoznacznie określić, jaki wpływ mniszek lekarski ma na poziom cholesterolu u ludzi.
- Pomaga regulować poziom glukozy we krwi
Mniszek lekarski zawiera kwas cykorowy oraz kwas chlorogenowy, które znajdują się we wszystkich częściach rośliny.
Badania probówkowe i na zwierzętach wykazały, że mają korzystny wpływ na wydzielanie insuliny. Poprawiają ponadto wchłanianie glukozy w tkance mięśniowej. Dzięki temu poprawia się wrażliwość tkanek na insulinę oraz obniża się poziom cukru we krwi.
Ponadto, jak wykazały niektóre badania, kwasy te ograniczały trawienie pokarmów zawierających węglowodany skrobiowe. To również może pomagać obniżyć poziom glukozy we krwi.
Konieczne są dalsze badania, nad takim działaniem mniszka lekarskiego u ludzi.
- Działa moczopędnie i obniża ciśnienie krwi
W systemach medycyny tradycyjnej, mniszek lekarski wykorzystywany był między innymi, ze względu na swoje właściwości moczopędne.
Pozbycie się nadmiaru płynów z organizmu, może wspomagać obniżenie ciśnienia krwi. Ponadto, w roślinie tej znajduje się potas, który został powiązany z korzystnym wpływem na regulowanie ciśnienia krwi.
- Łagodzi stan zapalny
Jak wykazały niektóre badania probówkowe, mniszek lekarski może zmniejszać markery stanu zapalnego w komórkach. Wynika to prawdopodobnie, z obecności takich związków jak na przykład polifenole.
Do podobnych wniosków prowadzą wyniki badań, na myszach z zapalaniem płuc. Te gryzonie, które otrzymywały mniszek, miały znacznie niższy stan zapalny tych narządów.
Konieczne są dalsze badania, które pozwolą ustalić wpływ mniszka lekarskiego, na stan zapalny u ludzi.
- Może pomóc chronić wątrobę
Jedno z badań wykazało, że mniszek lekarski w wyraźny sposób wpływa na ochronę tkanek wątroby, u myszy narażonych na toksyczne dawki paracetamolu. I ta właściwość przypisywana jest obecności antyoksydantów.
Z kolei inne badanie na zwierzętach wykazało, że ekstrakt z tej rośliny wpływa na obniżenie poziomu tłuszczu, który magazynowany jest w wątrobie, wpływając jednocześnie na ochronę przed stresem oksydacyjnym.
Prowadzone badania pomogą ustalić, czy takiego samego efektu należy spodziewać się u ludzi.
- Pomaga dbać o mocne kości
W mniszku lekarskim znajduje się sporo witaminy K oraz wapnia, czyli ważnych dla masy kostnej związków. Inne składniki (takie jak inulina) które poprawiają trawienie i wspierają prawidłową mikroflorę, również wpływają na zdrowie kości.
- Ma korzystny wpływ na skórę
Jak wykazały badania probówkowe i na zwierzętach, mniszek lekarski może pomóc chronić skórę przed uszkodzeniem przez promienie słoneczne. Ponadto, może pomóc niwelować oznaki starzenia i problem z niedoskonałościami.
Jedno z badań ujawniło, że wyciąg z liści oraz kwiatów mniszka chronił skórę przed uszkodzeniem, kiedy został zastosowany bezpośrednio przed ekspozycją na promieniowanie UVB. Działania takiego nie wykazał korzeń rośliny.
Jednak jedno z badań probówkowych wykazało, że ekstrakt z korzenia zwiększa produkcję nowych komórek skóry. Spadek produkcji komórek, to jedna z cech starzenia.
Wykazano ponadto, że ekstrakt z roślin łagodzi stan zapalny i podrażnienie skóry. Co ciekawe, pomaga również zachować odpowiedni poziom jej nawilżenia, a także zwiększa produkcję kolagenu. Dzięki temu, staje się przydatny również w walce z trądzikiem.
- Zawiera wiele składników odżywczych
Mniszek lekarski bogaty jest w wiele ważnych składników odżywczych.
W korzeniu znajdziemy inulinę, czyli rozpuszczalny błonnik, który występuje w roślinach. Dzięki temu wspiera regularność wypróżnień, zachowanie równowagi flory bakteryjnej jelit oraz przewodu pokarmowego.
Ziele mniszka – surowe i gotowane – to również dobre źródło witamin A, C i K, a także żelaza, wapnia, magnezu oraz potasu.
Zawiera też nieco witaminy E, kwasu foliowego oraz nieco innych witamin z grupy B.
- Wspomaga trawienie
Systemy medycyny ludowej od dawna wykosztują mniszek lekarski, w przypadku problemów z trawieniem.
Jedno z badań na zwierzętach wykazało, że podawanie szczurom ekstraktu z mniszka lekarskiego, spowodowało znaczny wzrost częstotliwości skurczów żołądka oraz opróżniania jego treści do jelita cienkiego.
Trawienie wspiera tez obecność inuliny, która łagodzi problem zaparć i poprawia skurcze jelitowe.
- Pomaga pozbyć się nadprogramowych kilogramów
Zdaniem niektórych badaczy, dzięki zdolności do poprawy metabolizmu węglowodanów i zmniejszenia wchłaniania tłuszczu, mniszek lekarski może wspomóc odchudzanie.
Jedno z badań na myszach z nadwagą wykazało, że kwas chlorogenowy występujący w mniszku, wspomagał redukcję masy ciała oraz zmniejszał poziom niektórych hormonów magazynujących tłuszcz.
Odkrycie to nie było głównym celem badania, a jedynie przypadkiem. Koniecznych jest więcej badań, by ustalić istnienie podobnej zależności u ludzi.
Kilka badań probówkowych wykazało, że ekstrakt z mniszka lekarskiego wyraźnie hamuje zdolność wirusów do replikacji. Jak wykazują badania, niektóre ze związków w nim zawartych, wykazują właściwości ochronne przed niektórymi bakteriami i wirusami.
- Może wspomóc walkę z nowotworami
Jedno z badań probówkowych wykazało, że ekstrakt z mniszka lekarskiego wyraźnie zmniejszał rozrost komórek rakowych. Takiego efektu nie dał wyciąg z kwiatów.
Według wyników innego badania, ekstrakt z korzenia ma podobny wpływ na komórki rakowe w wątrobie, okrężnicy oraz tkance trzustki.
Choć odkrycia te brzmią obiecująco, konieczne są dalsze badania, które pozwolą ustalić przydatność mniszka w lekarskiego, w terapii onkologicznej.
Stosowanie
Liście, łodygi oraz kwiaty mniszka lekarskiego spożywane są zarówno na surowo, jak i gotowane. Korzeń rośliny najczęściej występuje w suszonej i zmielonej formie. Często stosowany jest do przygotowywania naparu.
Mniszek lekarski znajdziemy również pod postacią nalewek oraz suplementów (kapsułek, ekstraktów itd.).
Z uwagi na niewiele badań poświęconych dawkowaniu, nie istnieją standaryzowane dawki które należałoby przyjmować. Jednak według niektórych danych, sugerowane dawki rysują się następująco:
- świeże liście: 4-10 g dziennie,
- wysuszone liście: 4-10 g dziennie,
- nalewka z liści: 0,4-1 łyżeczki (2-5 ml), 3 razy dziennie,
- sok ze świeżych liści: 1 łyżeczka (5 ml), 2 razy dziennie,
- ekstrakt w płynie: 1-2 łyżeczki (5-10 ml) dziennie,
- świeże korzenie: 2-8 g dziennie,
- wysuszony korzeń: 250-1000 mg, 4 razy dziennie.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Mniszek lekarski wykazuje niską toksyczność i dla większości ludzi jest bezpieczny. Koniecznym jest jednak by pamiętać, że istnieje wciąż mało badań na temat jego stosowania. Nie jest więc ono wolne od ryzyka.
Mniszek lekarski może wywoływać reakcje alergiczne, zwłaszcza u tych osób, które uczulone są na pokrewne rośliny (np. ambrozję).
Osoby o wrażliwej skórze, mogą doświadczyć kontaktowej reakcje alergicznej.
Mniszek lekarski może wejść w reakcję z niektórymi lekami, szczególnie moczopędnymi oraz antybiotykami.
Należy skonsultować z lekarzem stosowanie mniszka, w przypadku chorób i/lub przyjmowania leków na receptę.
Źródło:
