1 października, 2019

Zapalenie płuc – jak zapobiegać i jak łagodzić przebieg tej choroby?

Według American Lung Association istnieje ponad 30 powodów rozwoju zapalenia płuc. Choć nie każdy przypadek jest bardzo poważny, niektóre z nich wymagają hospitalizacji i skutkują poważnymi powikłaniami – nawet śmiercią.

Czym jest zapalenie płuc?

Zapalenie płuc to infekcja dróg oddechowych, a konkretnie płuc właśnie. Może mieć podłoże bakteryjne lub wirusowe, co ma wpływ na doświadczane objawy.

W początkowej fazie jednak objawy są takie same i obejmują: gorączkę, bóle głowy, suchy kaszel, bóle mięśni, zmęczenie i osłabienie. Jeśli infekcja jest bakteryjna, zwykle w ciągu kilku dni nasilą się objawy gorączkowe, a także trudność w oddychaniu oraz odkrztuszanie śluzu. Należy jednak pamiętać, że każdy z nas jest inny i u niektórych więcej objawów da wirusowa postać zapalenia płuc.

Zapaleniem płuc można się zarazić. Ponadto, ten sam rodzaj bakterii lub patogenów wirusowych, znajduje się w drogach oddechowych i zatokach wielu z nas. Jeśli nasz układ immunologiczny niedomaga, mogą przedostać się dalej i zaatakować płuca. By więc zmniejszyć ryzyko infekcji, należy wzmacniać odporność, dbać o odpowiednie odżywienie, a także o zdrowie, zajmując się należycie stanami jego zagrożenia.

  • Na zapalenie płuc najbardziej narażone są niemowlęta i dzieci do 4 r. ż. oraz osoby powyżej 75 lat.
  • Rocznie na całym świecie dochodzi do ok. 450 mln przypadków zapalenia płuc, ok. 200 mln z nich wywołana jest przez wirusy.
  • 20-40% pacjentów z zapaleniem płuc wymaga hospitalizacji.
  • Do zapalenia płuc najczęściej dochodzi w okresie jesienno-zimowym.
  • Choroba ta dotyka ludzi na całym świecie, jednak najczęściej występuje w krajach słabo rozwiniętych, szczególnie w części Azji Południowej i Czarnej (Subsaharyjskiej) Afryce. U mieszkańców słabo rozwiniętych krajów zapalenie płuc rozwija się nawet 5 razy częściej.
  • Na całym świecie wydawanych jest ponad 100 mln euro (ok. 440 mln złotych) rocznie na antybiotyki, mające pomóc w leczeniu infekcji płuc.
  • Mężczyźni chorują częściej niż kobiety. Przedstawiciele czarnej rasy chorują częściej, niż białej.
  • Obecnie krajami o najwyższym wskaźniku zachorowalności na zapalenie płuc, są: Indie, Chiny, Pakistan, Bangladesz, Indonezja oraz Nigeria.
  • Jak informuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), zapalenie płuc jest powodem 4 mln zgonów dorosłych rocznie (7% wszystkich zgonów), a także 920 000 zgonów dzieci (15% wszystkich zgonów dzieci do lat 5).

Skąd się bierze zapalenie płuc?

Do zapalenia płuc dochodzi w wyniku osadzenia się w nich śluzu i ropy, co skutkuje trudnościami w oddychaniu i niekontrolowanym kaszlem. Infekcja ta najbardziej dotyka pęcherzyki płucne, czyli małe torebki wypełniające się powietrzem i umożliwiające nam oddychanie.

Zapalenie płuc może dotknąć każdego, niezależnie od wieku, stanu zdrowia czy płci.

Do czynników ryzyka rozwoju tej choroby zalicza się:

  • grypa, przeziębienie, zapalenie krtani, zapalenie oskrzeli itd., a więc infekcje układu oddechowego,
  • przewlekła choroba układu oddechowego bądź płuc, np. przewlekła obturacyjna choroba płuc (POchP) lub mukowiscydoza,
  • wiek – jak pokazują badania osoby starsze cierpią częściej cierpią na zapalenie płuc niż młodsze, doświadczając również poważniejszych powikłań,
  • choroby dróg oddechowych u dzieci,
  • osłabiony układ odpornościowy, np. w wyniku odry, HIV, zapalenia wątroby czy poważnych infekcji,
  • niedożywienie,
  • brak dostępu do czystej wody pitnej,
  • stosowanie niektórych leków, które obniżają odporność,
  • palenie papierosów,
  • trudności w połykaniu, które mogą wynikać z takich stanów jak np.: udar, porażenie mózgowe, choroba Parkinsona, demencja,
  • historia chorób zapalnych osłabiających odporność, w tym: cukrzycy, chorób serca czy wątroby,
  • mieszkanie lub spędzanie znacznej ilości czasu w ciasnych pomieszczeniach, szczególnie jeśli są zaniedbane lub zmuszają do bliskiego kontaktu z chorymi (np. w domach opieki),
  • ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza (na zewnątrz i w pomieszczeniach),
  • rekonwalescencja po urazie lub operacji.

Wśród przyczyn zakaźnych eksperci, jako przyczynę podają głównie:

  • bakterie, z których najczęściej prowadzącymi do infekcji płuc są: Streptococcus pneumoniae czyli pneumokok/dwoinka zapalenia płuc (przede wszystkim u dzieci), Haemophilus influenzae typu B czyli pałeczka grypy typu B oraz grzyb Pneumocystis jiroveci, skutkujący rozwojem pneumocystozy (grzybicy układu oddechowego),
  • niektóre typy wirusów, w wyniku których rozwija się zapalenie płuc nazywane syncytialnym wirusem oddechowym RSV,
  • mycoplasma/mikoplazma która przyczynia się najczęściej do rozwoju pozaszpitalnego zapalenia płuc,
  • inne organizmy jak np. grzyby,
  • ekspozycja na niektóre toksyny, np.: wyroby tytoniowe, papierosy czy opary, które osłabiają układ odpornościowy.

Wiemy już, że zapalenie płuc jest zakaźne. Odbywa się to najczęściej:

  • drogą kropelkową, a więc kiedy wdychamy rozprzestrzeniające się w powietrzu szkodliwe organizmy,
  • w wyniku przebywania blisko zakażonej osoby, przez kaszel lub kichanie,
  • w wyniku kontaktu z krwią osoby chorej na zapalenie płuc,
  • niemowlęta mogą zarazić się od matki, jeśli przechodziła zapalenie płuc w czasie ciąży lub porodu.

Leczenie konwencjonalne

Jak donosi WHO:

Zapalenie płuc możliwe jest do uniknięcia poprzez wzmacnianie odporności, odpowiednie odżywianie i rozpoznanie czynników środowiskowych oraz odpowiednie podejście do nich. Chorobę wywołaną bakteriami można leczyć za pomocą antybiotyków, jednak zaledwie 1/3 dzieci z zapaleniem płuc dostaje potrzebne leki.

Najczęściej stosowanym antybiotykiem w przypadku zapalenia płuc jest amoksycylina, występująca najczęściej pod postacią tabletek. Należy pamiętać, że antybiotyki walczą z bakteriami, nie wirusami. Jeśli choroba powodowana jest przez wirusy, przyjmowanie tych leków jest bezcelowe, naraża nas jedynie na nieprzyjemne konsekwencje.

W większości przypadków hospitalizacja nie jest konieczna, chyba że chodzi o niemowlę lub dojdzie do powikłań, np. wysokiej gorączki. W ostatnich latach wprowadzono również szczepionki przeciwko niektórym zapaleniom płuc.

Naturalne środki zapobiegawcze i wspierające zdrowienie

Najważniejsze jeśli chodzi o zapalenie płuc jest zapobieganie jego rozwojowi. Jeśli jednak już dojdzie do rozwoju choroby, istnieją naturalne metody które przyśpieszą powrót do zdrowia. Jak trzymać zapalenie płuc z daleka i co pomoże z nim walczyć?

  • Wzmocnienie układu odpornościowego

By zwiększyć siłę układu immunologicznego, powinniśmy:

  • dbać o kondycję jelit – unikać alergenów i produktów promujących stan zapalny (przetworzone zboża, konwencjonalne produkty mleczne, cukier, gluten, słodzone napoje itd.), stosować probiotyki zarówno w formie suplementów jak i z żywności (kefir, jogurt, kimchi, kombucha, kiszonki),
  • dbać o odpowiednią ilość i jakość snu,
  • ruszać się – aktywność fizyczna poprawia wydolność odpornościową, pomaga zapobiegać infekcjom i łagodzić stan zapalny,
  • stosować suplementy poprawiające odporność – witaminę C, korzeń traganka i lukrecji, jeżówkę, czosnek, imbir, kurkumę.

Ograniczenie kontaktu z osobami chorującymi na zapalenie płuc oraz wzmocnienie pracy układu odpornościowego ma szansę pomóc nam uniknąć zakażenia.

  • Łagodzenie objawów gorączki…

By nie dopuścić do pogorszenia się objawów gorączki, warto:

  • zapobiegać odwodnieniu – pić odpowiednią ilość odpowiednich płynów, ssać kostki lodu itd.,
  • wziąć chłodną kąpiel, przykładać okłady na czoło, szyję oraz spody stóp (dodanie olejku z mięty pieprzowej zwiększy efekt chłodzący),
  • pić schłodzoną herbatkę miętową, tymiankową lub rumiankową,
  • dbać o odpowiedni poziom elektrolitów, np. poprzez picie zielonych koktajlów czy wody kokosowej,
  • zadbać o odpoczynek,
  • w przypadku dużego dyskomfortu sięgnąć po lek z ibuprofenem.

Kontrolowanie objawów gorączkowych pomoże uniknąć komplikacji.

  • … oraz kaszlu

By zmniejszyć kaszel należy:

  • pić/jeść zieloną herbatę, domowe zupy warzywne i buliony, które pomogą zmniejszyć wydzielanie śluzu,
  • starać się by powietrzne w pomieszczeniach było ciepłe i wilgotne, unikając bardzo niskich temperatur,
  • stosować maści i naturalne syropy przeciwkaszlowe, wzbogacone o naturalne oleje eteryczne, np. z: eukaliptusu, tymianku, drzewa cedrowego, gałki muszkatołowej, kamfory i mięty pieprzowej,
  • unikać nadmiernego wysiłku mogącego nasilić duszności i ból w klatce piersiowej.

Jeśli to możliwe stosujmy nawilżacze powietrza i rozpylajmy olejki eteryczne, które pomogą oddychać, oczyszczając przy okazji powietrze.

  • Dbanie o czystość i higienę

Pamiętajmy również o tym by utrzymywać w domu porządek i dbać o higienę:

  • nie doprowadzajmy do nagromadzenia się kurzu, sierści i drażniących substancji,
  • regularnie myjmy ręce wodą z mydłem, najlepiej wzbogaconym o naturalne substancje przeciwbakteryjne,
  • nie palmy w domu oraz unikajmy toksycznych oparów towarzyszących gotowaniu lub ogrzewaniu,
  • unikajmy wdychania gazów i kontaktu z odpadami budowlanymi,
  • w miarę możliwości zmniejszmy zużycie produktów gospodarstwa domowego, które mają w swoi składzie silne chemikalia, zamieńmy je na naturalne środki, również te do mycia.

Objawy zapalenia płuc mogą nasilać też nagłe zmiany temperatury i wilgotności.

  • Odpowiednie karmienie dzieci

Jeśli to możliwe, warto karmić dziecko piersią. Mleko matki podawane dzieciom do 1. roku życia jest jednym z najlepszych sposób na zapobieganie infekcjom.

Niezwykle istotny jest również odpowiedni jadłospis dzieci w pierwszych latach życia. Wykazano, że należycie skomponowane menu pomaga uchronić dzieci przed wieloma chorobami, m.in. alergią i astmą.

Niestety do ryzyka rozwoju zapalenia płuc przyczynia się również niedożywienie, brak dostępu do czystej wody pitnej i nieodpowiednie warunki sanitarne.

Nie palmy w pomieszczeniach w których znajdują się dzieci, leczmy alergie pokarmowe, ponieważ mają one negatywny wpływ na zdrowie dzieci.

Zapalenie płuc i pozaszpitalne zapalenie płuc

Pozaszpitalne zapalenie płuc przebiega zwykle łagodniej, a objawy są mniej intensywne. Bywają nawet niezauważone. Oznacza to, że możemy chorować nie zdając sobie jednak z tego sprawy. Choć nie odczuwamy objawów możemy zarażać przez ok. 10 dni. Ten typ wywołany jest przez infekcję bakteryjną, za którą odpowiedzialna jest mykoplazma.

Ponieważ pozaszpitalne zapalenie płuc przenosi się drogą kropelkową, dotyka najczęściej osoby mieszkające/pracujące w ciasnych pomieszczeniach. Wyższy wskaźnik zachorowań odnotowano również wśród dzieci w wieku szkolnym, rekrutów wojskowych oraz dorosłych powyżej 40. roku życia, zamieszkujących lub przebywających długo w takich miejscach jak: schroniska, więzienie, szpitale i domy opieki.

Co ciekawe, pozaszpitalne zapalenie płuc rozwija się zwykle w późnych letnich miesiącach, w odróżnieniu do poważniejszych przypadków.

Środki ostrożności

W przypadku podejrzenia zapalenia płuc należy skonsultować się z lekarzem, szczególnie w przypadku niedawnej choroby układu oddechowego lub wieku powyżej 65. roku życia.

Najbardziej narażone na komplikacje są niemowlęta i małe dzieci, dlatego bezwzględnie należy udać się do lekarza w przypadku rozwinięcia się u dziecka zapalenia płuc.

Należy bezzwłocznie udać się na pogotowie, w przypadku pojawienia się takich powikłań jak:

  • krew w moczu,
  • omdlenia,
  • zawroty głowy,
  • silne trudności z oddychaniem,
  • objawy gromadzenia się płynu w płucach,
  • gorączki osiągającej 40-41 stopni Celsjusza,
  • ciągłych wymiotów i biegunki.

Źródła:

https://draxe.com/health/lung/pneumonia-symptoms/

https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/65040,zapalenie-pluc

Opracowała Ewa Wysocka

Zapisz się do Programu Długowieczności

Zapisz się do Programu Długowieczności Doktora Pokrywki

Wyślij komentarz