Yerba mate znana jest przede wszystkim ze swoich właściwości poprawiających koncentrację i przynoszących energię. Badania wykazały, że może również wspomóc walkę z chorobami u podłoża których leży stan zapalny, a nawet nowotworami.
Czym jest yerba mate?
Yerba mate to parzone, suszone liście i gałązki ostrokrzewu paragwajskiego. Jest tradycyjnym napojem dla Argentyny, Brazylii, Paragwaju i Urugwaju.
Jako pierwsi ostrokrzew uprawiali jezuiccy misjonarze. Krzew ten wymaga specyficznych warunków i komercyjnie uprawia się go jedynie na niewielkich terenach w Argentynie, Brazylii i Paragwaju.
Choć nazywa jest herbatą, technicznie nią nie jest. Powstaje bowiem z listków i młodych, suszonych gałązek, które po rozdrobnieniu leżakują przez 12 miesięcy w cedrowych pojemnikach. Napar ma zielonkawy kolor i charakterystyczny, ziołowo-ziemisty posmak. W smaku przypomina nieco zieloną herbatę, choć może być bardziej „trawiasty” i ziołowy.
Zawiera mniej kofeiny niż kawa i czarna herbata, jednak skutecznie pobudza. Obecność 196 aktywnych związków (antyoksydantów, witamin i minerałów) sprawia, że yerba mate jest bardzo interesującym prozdrowotnym produktem. Ma więcej przeciwutleniaczy i polifenoli niż zielona i czarna herbata. W 1964 roku francuski Pasteur Institute opisał yerba jako napój, który zawiera niemal wszystkie potrzebne do życia witaminy.
Prozdrowotne właściwości yerba mate
Dlaczego warto sączyć yerba mate?
- Stymuluje układ odpornościowy
Liście yerba mate (poza polifenolami) zawierają saponiny, czyli fitochemikalia znajdujące się w różnych gatunkach roślin. Wpływają korzystnie na poziom cholesterolu we krwi, kondycję kości i mogą pomóc chronić przed nowotworami.
Jak wykazano, saponiny stymulują do pracy układ immunologiczny i działają wyraźnie przeciwzapalnie.
- Pomaga dostarczyć dziennej dawki witamin
W yerba mate znajdziemy: witaminy A, B1 (tiaminę), B2 (ryboflawinę), B3 (niacynę), B5, C, poza tym takie minerały jak: mangan, wapń, selen, potas, magnez, cynk, żelazo i fosfor.
Oprócz tego: karoten, kwasy tłuszczowe, chlorofil, flawonole, polifenole, inozytol, minerały śladowe, antyoksydanty, garbniki i co najmniej 15 aminokwasów.
Nic dodać, nic ująć.
- Wspiera walkę z nadprogramowymi kilogramami
Jak wykazały badania na zwierzętach, saponiny (w yerba mate to przede wszystkim kwas ursolowy i glikozydy kwasu oleanolowego), mogą pomóc zmniejszyć masę ciała. Wykazano, że spożywanie naparu zwiększa utlenianie tłuszczu oraz wydatek energetyczny w czasie ćwiczeń.
Badanie z 2014 roku, opublikowane na łamach Nutrition & Metabolism ujawniło, że picie yerba mate może zwiększyć efektywność ćwiczeń u kobiet i mężczyzn, w obrębie uzyskiwanych wyników sportowych oraz utraty wagi.
Inne, randomizowane badanie wykazało, że suplementowanie yerba mate zmniejsza objętość tkanki tłuszczowej, jej procent oraz wpływa na stosunek talii do bioder. Nie zaobserwowano przy tym skutków ubocznych.
- Redukuje poziom cholesterolu
Badanie opublikowane w Journal of Agricultural and Food Chemistry wykazało, że picie yerba mate skutkowało obniżeniem poziomu “złego” cholesterolu LDL, u osób z dyslipidemią. To stan, w którym podwyższony jest poziom cholesterolu lub trójglicerydów, bądź obu parametrów, któremu nie towarzyszą jednak inne schorzenia. Okazuje się również, że napar pomaga obniżyć poziom LDL u tych pacjentów, którzy przyjmują statyny.
- Może zwalczyć komórki nowotworu jelita grubego
Jak wykazało badanie z 2011 roku, yerba mate ma przeciwzapalne i przeciwnowotworowe właściwości. Ujawniono, że pochodne kwasu kawoilochinowego (CQA) znajdujące się w napoju, były elementem skutecznej terapii raka jelita grubego.
Jak odkryli naukowcy w badaniach in vitro, komórki rakowe zginęły po ekspozycji na bioaktywne związki z zaledwie 1 filiżanki yerba mate. Zwiększenie stężenia CQA skutkowało śmiercią komórek rakowych, w wyniki apoptozy (zaprogramowanej śmierci komórki).
Jak powiedziała prowadząca badanie profesor Elvira de Mejia, z amerykańskiego University of Illinois:
Pochodne kofeiny znajdujące się w herbacie, nie tylko indukowały śmierć w ludzkich komórkach raka jelita grubego. Zmniejszały również poziom istotnych markerów stanów zapalnych. To ważne, ponieważ stan zapalny może prowadzić do rozwoju nowotworu.
Jak stosować yerba mate?
Yerba mate kupujemy zwykle w formie przygotowanego suszu, czasami w torebkach do zaparzania lub jako gotowy, zimny napój.
Starajmy się wybierać sprawdzone i ekologiczne produkty. Unikajmy palonego suszu, ponieważ zawiera on wyższy poziom wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA/PAH). Produkty lepszej jakości powstają w procesie błyskawicznego ogrzewania i suszenia w niskim temperaturach, dzięki czemu właściwości odżywcze i przeciwutleniacze zostają zachowane.
- Do zaparzenia yerba matę stosujemy niemal gotującą się, ale nie wrzącą wodę. To pomoże uniknąć powstawania gorzkiego smaku.
- Wodą zalewamy mniej więcej 1 łyżeczkę suszu – lub mniej jeśli jest za mocna, więcej jeśli za słaba.
- Parzymy 3-5 minut.
- Zaparzony napar można pić zarówno na gorąco, jak i na zimno. Świetnie smakuje z cytryną lub miętą.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Dla większości osób, spożywana z umiarem yerba mate nie stanowi zagrożenia.
Należy jednak pamiętać, że w naparze znajduje się kofeina. Nie powinno się więc wypijać go zbyt dużo, ani zbyt późno.
Spożycie zbyt dużej ilości kofeiny może skutkować: problemami ze snem, nerwowością, rozstrojem żołądka, nudnościami, przyśpieszonym tętnem i oddechem, podwyższonym ciśnieniem krwi, bólem głowy, dzwonieniem/szumem w uszach, zaburzeniami rytmu serca.
Niektóre badanie wskazują, że osoby które piją dużo yebra mate, przez długi czas, mogą być bardziej narażone na ryzyko nowotworu: krtani, przełyku lub jamy ustnej.
Uznaje się, że palenie tytoniu i picie yerba mate razem, zwiększa ryzyko nowotworu. Może wynikać to z obecności wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA/PAH), które obecne są również w tytoniu i np. grillowanym mięsie.
Mimo wszystko, powiązania yerba mate z nowotworami górnego odcinka układu pokarmowego, wynikają przede wszystkim ze zbyt wysokiej temperatury spożywanego naparu. Poza z tym z towarzystwa: palenia tytoniu, picia alkoholu, nieprawidłowego odżywiania się oraz braku odpowiedniej higieny jamy ustnej. Podobne korelacje znaleziono w odniesieniu do innych napojów, spożywanych głównie na gorąco.
Dlatego, w razie obawy, najbezpieczniej jest nie spożywać yebra mate o zbyt wysokiej temperaturze.
Nie zaleca się, by po yerba mate sięgały kobiety w ciąży i karmiące piersią, osoby borykające się z: wysokim ciśnieniem krwi, nieprawidłowym krzepnięciem, cukrzycą, przewlekłym niepokojem lub alkoholizmem. W przypadku chronicznych problemów zdrowotnych, stosowanie yerba mate najlepiej skonsultować z lekarzem.
Źródło:
https://draxe.com/nutrition/yerba-mate/
Opracowała Ewa Wysocka
