Żurawina to jedno z najbogatszych owocowych źródeł przeciwutleniaczy. Pomaga zmniejszyć stan zapalny, stymuluje odporność, dba o nasze drogi moczowe i wiele innych.
Skąd mamy żurawinę?
Żurawina pochodzi oryginalnie z Ameryki Północnej, gdzie stosowana była przez jej rdzennych mieszkańców do jedzenia, barwienia tkanin oraz jako lekarstwo. Sięgano po nią w przypadkach problemów z układem trawiennym i infekcji układu moczowego. Wykorzystywana była również podczas wielu ceremonii duchowych. Uznaje się, że europejscy koloniści poznali żurawinę w 1620 roku, podczas święta Dziękczynienia.
W medycynie ajurwedyjskiej żurawina pełni funkcję remedium na stany zapalne, biegunki oraz sposób na wzmocnienie wątroby. Wspomaga również wypłukiwanie toksyn z organizmu i przynosi ulgę we wzdęciach.
Najpopularniejsze gatunki to żurawina błotna oraz żurawina wielkoowocowa, choć ta druga wciąż pozostaje numerem jeden – rośnie skuteczniej i ma większe jagody (20 mm średnicy, w porównaniu do 8 mm żurawiny błotnej). Owoce pokrywają krzaki lub winorośl, które osiągają wysokość 210-240 cm i charakteryzują się smukłymi, zwartymi łodygami o małych, zielonych liściach.
Ponad 95% światowej produkcji żurawiny wielkoowocowej leży po stronie Kanady oraz Stanów Zjednoczonych. W Europie największe plantacje znajdują na Białorusi i Litwie.
Na początku XXI wieku żurawina uznana została za superfood, ze względu na wysoką zawartość składników odżywczych i silne działanie przeciwutleniające.
Prozdrowotne właściwości żurawiny
Jakie supermoce kryje w sobie żurawina?
- Walczy z infekcjami dróg moczowych
Żurawina znana jest najprawdopodobniej najbardziej ze swoich zdolności do zwalczania infekcji dróg moczowych, które – choć mogą dotknąć każdej części układu moczowego – zwykle wpływają na pęcherz moczowy.
W żurawinie występują związki (m.in. D-mannoza), które zapobiegają przyleganiu bakterii do wewnętrznej powierzchni dróg moczowych lub pęcherza. Zaleca się więc codzienne picie 1-2 szklanek niesłodzonego (lub lekko słodzonego) soku żurawinowego, by zapobiec pojawieniu się infekcji. Jak pokazują badania, może być to również skuteczny sposób na łagodzenie dolegliwości związanych z tym stanem. Przeprowadzono porównanie stosowania żurawiny i preparatów żurawinowych (tabletek i kapsułek) z tabletkami placebo lub wodą, w celu zapobiegania zakażeniom układu moczowego (ZUM) w różnych populacjach. Jak się okazało, przyjmowanie produktów żurawinowych zmniejszyło ogólną częstość występowania ZUM na przestrzeni 12 miesięcy, o 35%. U kobiet, które cierpiały z powodu nawracających infekcji wskaźnik nowych zmalał o 39%.
- Wpływa korzystnie na układ pokarmowy
Żurawina działa antyseptycznie, oczyszczająco, detoksykująco i przeciwbiegunkowo. Wspiera organizm w pozbywaniu się toksyn, łagodząc zatrzymywanie się wody oraz wzdęcia. Jak pokazują najnowsze badania, pomaga też zaprowadzić równowagę bakteryjną w przewodzie pokarmowym, tworząc przyjazną florę.
Redukowanie aktywności szkodliwych bakterii i praca na rzecz tych dobrych łagodzi biegunki i zaparcia, wzmacnia odporność i poprawia wchłanianie składników odżywczych.
- Wspiera odporność
Jak pokazują niektóre badania, stosowanie ekstraktu z żurawiny może obniżyć częstość przeziębień i zachorowań na grypę. To dzięki obecności proantocyjanidyn, czyli silnych polifenoli dbających o błonę śluzową jelit – ośrodka odporności. Sok żurawinowy zapobiega inwazji szkodliwych bakterii na błonę jelit, dzięki czemu ułatwia wzrost bakterii wzmacniających siłę immunologiczną.
W żurawinie znajdziemy też dużo witaminy C. Szacuję się, że szklanka jagód dostarcza ok. 24% dziennego zapotrzebowania na ten potrzebny antyoksydant. Jak wykazały badania, witamina C znacznie skraca czas i objawy przeziębienia, ale też zapalenia płuc, biegunki czy malarii.
- Łagodzi stany zapalne
Wiele chorób przewlekłych powstaje na fundamentach stanu zapalnego. Do jego rozwoju może dojść na przykład wtedy, gdy ciało walczy z toksynami, próbując pozbyć się ich z systemu. Wtedy właśnie bardzo potrzebujemy przeciwutleniaczy, które zneutralizują działanie wolnych rodników, zanim zdążą zrobić w naszym organizmie poważne szkody. Odpowiednia dieta może skutecznie zapobiegać jego rozwojowi lub wspomóc walkę z zapaleniem, które już się rozwinęło.
Badania pokazują, że produkty o ciemnoczerwonym i ciemnoniebieskim lub fioletowym kolorze, zawierają dużo przeciwutleniaczy. Dlatego właśnie owoce jagodowe – w tym żurawina – są doskonałym wyborem dla tych, którzy chcą trzymać stan zapalny w ryzach.
- Redukuje ryzyko chorób serca
Żurawina pomaga obniżyć ciśnienie krwi, zapobiegać zakrzepom i zmniejszać stan zapalny. Dzięki temu wspiera zdrowie układu naczyniowo-sercowego. Jedno z badań wykazało, że niskokaloryczny sok żurawinowy może wpłynąć korzystnie na niektóre czynniki ryzyka chorób serca, w tym: stan zapalny, ciśnienie krwi, poziom trójglicerydów oraz insulinooporność. W innym badaniu wykazano zaś, że żurawina i jej sok mogą obniżyć poziom „złego” cholesterolu LDL, zwiększyć „dobrego” HDL oraz zapobiec sztywnieniu tętnic u osób z chorobami serca.
- Może pomóc w prewencji nowotworów
Badania na ludziach i zwierzętach wykazały, że żurawina może zahamować wzrost komórek rakowych i rozwój nowotworu. Dodatkowo, dzięki przeciwutleniającym i przeciwzapalnym właściwościom ma szansę zmniejszyć ryzyko niektórych typów nowotworów, np.: piersi, jelita grubego, płuc oraz prostaty.
Co jeszcze znajdziemy w żurawinie?
Żurawina to skarbnica składników odżywczych, o silnych prozdrowotnych właściwościach.
Szacuje się, że ok. 110 g posiekanej, surowej żurawiny zawiera:
- 50,6 kalorii,
- 13,4 g węglowodanów,
- 0,4 g białka,
- 0,1 g tłuszczu,
- 5,1 g błonnika,
- 14,6 mg witaminy C,
- 0,4 mg manganu (20% zalecanego dziennego spożycia),
- 1,3 mg witaminy E (7% zds),
- 5,6 µg witaminy K (7% zds),
- 0,1 mg witaminy B6 (3% zds),
- 0,3 mg kwasu pantotenowego (3% zds),
- 93,5 mg potasu (3% zds),
- 0,1 mg miedzi (3% zds).
Poza tym w żurawinie znajdziemy:
- Antocyjany. Przeciwutleniacze, które pomagają obniżyć cholesterol, wspierają walkę z nadwagą oraz rakiem piersi.
- Kwercetyna. Prawdopodobnie najsilniejszy fitoskładnik znajdujący się w żurawinie. Badania pokazują, że skutecznie łagodzi objawy alergii, ból stawów oraz zapalenie ścian tętnic.
- Kwas benzoesowy. Wykazuje silne właściwości antyseptyczne, zmniejsza ryzyko infekcji i eliminuje szkodliwe bakterie. Dzięki temu pomaga walczyć z infekcjami dróg moczowych, pęcherza oraz trądzikiem.
- Epikatechiny. Klasa składników odżywczych występujących również w zielonej herbacie i czerwonym winie. Jak wykazano, niosą pomoc w przypadku choroby Alzheimera, chorób serca i nowotworów.
Stosowanie
Żurawinę spotkamy najczęściej w suszonej postaci. Zbiory odbywają się zwykle we wrześniu i październiku, dlatego świeżą żurawinę najłatwiej zdobyć jesienią i wczesną zimą. Wybierajmy świeże, pulchne jagody, o głębokim kolorze który wynika z wysokiego stężenia antocyjanów. Jeśli są twarde, to dobrze, wskazuje to bowiem zwykle na dobrą jakość.
Żurawinę można przechowywać w lodówce do 2 miesięcy. Jeśli chcemy użyć jej później, lepszym pomysłem będzie zamrożenie owoców. W zamrażarce mogą być trzymane nawet kilka lat.
Spożywać możemy ją w wersji surowej, ugotowanej lub suszonej. Choć najwięcej korzyści zdaje się dawać surowa żurawina, każdy sposób przyniesie naszemu zdrowiu wiele dobrego. Ważne jednak by upewnić się, że nie jest mocno przetworzona i nie dodano do niej dużo cukru – co bywa problemem w przypadku suszonej żurawiny, soków, dżemów i sosów.
W walce z infekcją dróg moczowych często stosowane są również tabletki i kapsułki żurawinowe, które pomagają szybko przynieść ulgę. Choć nie są to standaryzowane dawki, w oparciu o badania zaleca się przyjmowanie 500-1500 mg dziennie. Najskuteczniejsze będą preparaty o wysokim stężeniu proantocyjanidyn, a więc nie mniejszym niż 25% (czyli ok. 36 mg na porcję).
Jak zawsze, bardzo ważne jest czytanie etykiet i unikanie produktów z wypełniaczami i niepotrzebnymi składnikami dodatkowymi. W przypadku doświadczania jakichkolwiek skutków ubocznych przyjmowanych suplementów, należy skonsultować się z lekarzem.
Żurawina i inne owoce jagodowe
Najczęściej spotykanymi odmianami jagód są jagody, maliny i żurawina. Wszystkie są źródłem wielu ważnych składników odżywczych, choć istnieją między nimi pewne różnice.
Jagody i żurawina to ten sam rodzaj roślin, choć różnią się łodygami, kwiatami i liśćmi. Różne są też produkowane przez nie owoce. Maliny należą do rodziny różowatych i powiązane są np. z jeżynami. Żurawina jest lekko kwaśna w smaku, jagody są wyraźniej słodsze. Choć maliny również uważane są za słodkie owoce, mają wyraźną i bardzo charakterystyczną cierpkość. Ponadto, podobnie jak jagody, występują najczęściej w świeżej formie, podczas gdy żurawina jest bardzo często suszona.
Wszystkie te owoce zawierają dużo witaminy C i błonnika, tak więc włączenie ich do diety z pewnością przysłuży się naszemu zdrowiu.
Środki ostrożności
W przypadku stosowania leków rozrzedzających krew, włączenie żurawiny do diety należy skonsultować z lekarzem. Niektóre badania wskazują bowiem, że może ona nasilać działanie leku. Istnieją doniesienia o kilku przypadkach, w których zaistniało podejrzenie nasilenia krwawienia z powodu stosowania żurawiny w czasie przyjmowania warfaryny.
Spożywanie zbyt dużych ilości produktów żurawinowych może skutkować tworzeniem się kamieni nerkowych, co wynika ze wzrostu wydalania szczawianu. W żurawinie znajduje się niewiele szczawianów, jest to jednak jeden z niewielu produktów w których jest ich mierzalna ilość.
Źródła:
https://draxe.com/nutrition/cranberries/
http://zurawina.net/index.php/historia-uprawy-zurawiny/
Opracowała Ewa Wysocka
