Lato coraz śmielej daje o sobie znać. Jesteśmy spragnieni słońca i wypoczynku na łonie natury. Powinniśmy zachować jednak rozwagę i uważać, na zagrożenia jakie może nieść za sobą letni wypoczynek.
Lato, lato ach to ty…
Na co więc powinniśmy uważać, kiedy oddajemy się wakacyjnym rozrywkom?
- Udar cieplny
To poważny i możliwie zagrażający życiu stan. Wysoka temperatura ciała – podobnie jak w przypadku gorączki – może prowadzić nawet do trwałych uszkodzeń. Do jego objawów należą: krótki i przyśpieszony oddech, zahamowanie pocenia, dezorientacja, przyśpieszony puls.
W przypadku zaobserwowania takich objawów (u siebie lub innych), należy niezwłocznie wezwać pomoc.
- Rak skóry
Liczba przypadków zachorowań na nowotwory skóry stale rośnie. Co roku w Polsce, wykrywanych jest prawie 3000 przypadków czerniaka złośliwego. Jednak wcześnie zdiagnozowany, może zostać skutecznie wyeliminowany.
Kto znajduje się w grupie ryzyka? Osoby o jasne skórze, włosach i oczach, mające w rodzinie historię nowotworu skóry, spędzające dużo czasu na słońcu lub te, które doświadczyły poparzenia słonecznego, a także po 50. roku życia. Należy pamiętać więc, o odpowiedniej ochronie przeciwsłonecznej, unikaniu słońca w godzinach 11-14 oraz regularnych badaniach stanu skóry.
- Uszkodzenie oczu
W lecie ważne jest noszenie okularów z filtrem UV, które skutecznie chronią oczy. Ciemne okulary bez filtrów sprawiają, że rozszerzone źrenice przyjmują znacznie więcej promieni UV, niż powinny. Pamiętajmy o tym szczególnie przebywając nad wodą, która odbija promienie słoneczne.
- Utonięcie
Co roku w Polsce dochodzi do setek utonięć w okresie wakacyjnym. Kampanie społeczne zwracają uwagę na zagrożenia, które dotyczą szczególnie – choć nie tylko – miejsc niestrzeżonych. W 2019 roku na terenie kraju utonęło 456 osób, aż 98 z nich spożywało wcześniej alkohol.
To problem którego nie można bagatelizować. Rozważnie korzystajmy z wodnych radości, bacznie obserwujmy otoczenie, zrezygnujmy z alkoholu kiedy mamy zamiar wejść do wody i stosujmy się do zasad, jakie panują na kąpieliskach.
- Infekcja ucha
Do najczęstszych, letnich infekcji ucha należy tzw. „ucho pływaka”, czyli zapalenie ucha zewnętrznego. Najczęściej dotyka osób, które długo lub często przebywają w wodzie. potrafi być bardzo dokuczliwe – pojawia się stan zapalny, ból, swędzenie oraz gorączka.
Jak mówi amerykańska pediatra, dr Jennifer Shu: by zapobiec utknięciu wody w przewodzie słuchowym, należy dokładnie osuszyć uszy po kąpieli oraz prysznicu.
Przechylamy głowę tak, by ze skierowanego w dół ucha, miała szansę wypłynąć woda. Następnie delikatnie pociągamy płatek ucha w różnych kierunkach, by jej w tym pomóc. Czasami przydatna może być suszarka, ważne jednak by stosować letni nawiew.
Odpowiednia pielęgnacja uszu jest bardzo ważna w lecie. Ciepło i wilgoć sprzyjają rozwojowi bakterii i grzybów.
- Odwodnienie
Odwodnienie to stan, który niestety większości z nas towarzyszy na co dzień – wciąż za mało pijemy. W lecie odwodnienie jest groźniejsze, jest też o nie znacznie łatwiej. Już niewielkie odwodnienie ma widoczny wpływ na funkcjonowanie mózgu. Nośmy zawsze wodę ze sobą, róbmy przerwy by się napić i pamiętajmy, by zadbać o nawodnienie dzieci, osób starszych i tych, które mogą nie poradzić sobie z regularnością sięgania po wodę.
- Zatrucie pokarmowe
Lato to również czas spożywania posiłków na świeżym powietrzu – grill, pikniki, festiwale spożywcze, foodtrucki i budki z jedzeniem – to znaki rozpoznawcze lata. Warto jednak pamiętać, że nieodpowiednio przechowywane jedzenie, narażone na działanie zbyt wysokiej temperatury i wilgoci, może się łatwo psuć. To idealne warunki dla bakterii. Szacuje się, że w okresie letnim dwukrotnie częściej dochodzi do zatruć pokarmowych.
Nowojorski lekarz, dr Michael Stern z Weill Cornell Medical College, zwraca uwagę na to, że zatrucie pokarmowe może być szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, a także pacjentów z chorobami przewlekłymi.
Utrata wody oraz elektrolitów z powodu biegunki, może doprowadzić u osób starszych do poważnego odwodnienia, problemów z nerkami, sercem i mięśniami.
Pamiętajmy więc, by należycie przechowywać żywność. Tę wymagającą niższej temperatury, zjadajmy najpóźniej 2 godziny po wyjęciu z lodówki. Kiedy temperatura na zewnątrz przekracza 32 stopni Celsjusza, jedzenie nie powinno znajdować się poza lodówką dłużej, niż godzinę.
- Ataki astmy
Lato może być również niebezpiecznym czasem dla osób cierpiących na astmę. Wynika to z wysokiego stężenia pyłków, wzrostu pleśni i zanieczyszczenia. Gorąca i wilgoć sprawiają, że ataki astmy mogą się nasilić.
Nie należy więc przerywać przyjmowania leków, które stosujemy na stałe. Warto starać się śledzić poziom pyłków i zanieczyszczeń w okolicy.
- Borelioza i ukąszenia przez owady
Borelioza to choroba, która rozwija się na skutek ugryzienia zakażonego nią kleszcza. Może mieć bardzo niebezpieczne skutki, prowadząc nawet do śmierci. Wśród jej powikłań pojawiają się między innymi: uszkodzenia stawów, serca czy nerwów.
Jeśli po ukąszeniu pojawi się: gorączka, ból głowy, bóle mięśni, paraliż twarzy lub zapalenie stawów, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
By uniknąć ugryzień – nie tylko przez kleszcze – należy stosować odpowiednie środki zapobiegawcze. Sięgajmy po skuteczne (i bezpieczne!) środki odstraszające owady (np. olej neem), w lasach i parkach nośmy spodnie z długimi nogawkami oraz długie rękawki.
Więcej na temat boreliozy pisaliśmy m.in.: tutaj, tutaj oraz tutaj.
- Trujące rośliny
Spacery po łące i pikniki, mogą nieść za sobą ryzyko poparzenia niektórymi z roślin. Należą do nich na przykład:
Barszcz Sosnowskiego – zawarte w nim furanokumaryny w zetknięciu ze skórą i pod wpływem promieni słonecznych, powodują silne oparzenia. W ciągu 30 minut skóra ulega zaczerwienieniu i piecze, a następnie pojawiają się pęcherze. Skóra w miejscu oparzenia jest wrażliwa na słońce nawet kilka kolejnych lat.
Jaskier – większość gatunków jaskrów jest trująca. Najbardziej toksyczny jest jaskier jadowity, którego sok powoduje zaczerwienie skóry i pęcherze. Kontakt z błonami śluzowymi może być szczególnie dotkliwy.
Kielisznik zaroślowy – może powodować poważne podrażnienie skóry. Jednak jego białe, kielichowate kwiatki, często przyciągają miłośników przyrody.
Szalej jadowity – natkniemy się na niego szczególnie nad jeziorem. Jego kłącza i łodygi są silnie trujące. Zawarta w nich cykutoksyna (którą otruto choćby Sokratesa) prowadzi do porażenia układu nerwowego, a w konsekwencji do śmierci. Po zatruciu dochodzi do: ślinotoku, bólów brzucha, wymiotów, trudności w oddychaniu oraz utraty świadomości.
Tojad mocny – bardzo toksyczna roślina. Śmiertelna dawka zawartej w niej akonityny, to 2 mg. Zgon jest wynikiem porażenia mięśni oddechowych lub serca. Do organizmu może dostać się też przez skórę. Objawy zatrucia to: drętwienie, paraliż, uczucie podniecenia, stany lękowe oraz bóle brzucha.
Wilcza jagoda – zawiera dużo atropiny oraz hioscyjaminy, które wpływają na układ nerwowy. Śmierć po spożyciu wilczych jagód, jest konsekwencją zatrzymania oddychania, dochodzi do niej zwykle w czasie śpiączki. Dawka śmiertelna dla dorosłych to 10-20 owoców, dla dzieci zaś zaledwie 4. Do objawów zatrucia należą: pobudzenie, halucynacje, napady szału oraz światłowstręt.
Ciemiężyca biała – występują powszechnie w Polsce i bardzo trująca. Do śmierci dochodzi z powodu paraliżu mięśni oddechowych. Pierwszym objawem jest osłabienie.
Szelężnik większy – rośnie głównie na łąkach, zawiera bardzo dużo aukubiny. Ta choć ma właściwości antyseptyczne, w dużych ilościach jest trująca – zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt.
- Ryzykowne zachowania
Lato bywa też czasem nierozsądnej beztroski. Choć umiejętność odprężenia i porzucenia trosk jest pożądana (nie tylko w lecie), to brak rozwagi może mieć już poważne konsekwencje.
Każdego roku przez policję zatrzymywanych jest tysiące nietrzeźwych kierowców. W 2019 roku, było ich ponad 111 000, o 6000 więcej niż rok wcześniej. Doszło do ponad 30 000 wypadków, średnio w co 10. z nich zginął człowiek.
W lecie te statystyki nie zwalniają – wręcz przeciwnie. Pamiętajmy o tym, kiedy planujemy długą podróż, uwzględniając w niej przystanki, czas na drzemkę, zmianę kierowcy itd. A co najważniejsze, nigdy, ale to NIGDY, nie siadajmy za kierownicą po alkoholu. Nawet w przypadku niewielkich ilości, nasze funkcje poznawcze mogą nie działać jak należy. Ma na to wpływ wiele czynników, m.in.: rodzaj i ilość wypitego alkoholu, zmęczenie, stres, temperatura, dieta, stany i choroby towarzyszące (nie każdego z nich możemy być świadomi!), przyjmowane leki i suplementy, ilość wypitej wody, aktywność fizyczna itd.
Wakacyjne romanse, te dłuższe i te zupełnie krótkie, mogą być bardzo ekscytujące, o ile podchodzimy do nich rozsądnie. Pamiętajmy o zabezpieczeniu podczas stosunku z nowym partnerem/partnerką, by uniknąć zakażenia chorobą przenoszą drogą płciową, jak: chlamydia, rzeżączka, HIV, kiła, HPV, rzęsistkowica itd.
Słowo na koniec
Lato jest wspaniałym czasem, szczególnie na tych szerokościach geograficznych, które przez większą część roku cierpią na brak słońca. By móc się nim w pełni cieszyć, warto zwrócić uwagę na zagrożenia, o których czasami nawet nie myślimy. Ostrożność nie ogranicza wolności.
Wspaniałego lata!
Źródła:
https://www.livescience.com/35797-common-summer-health-concerns-.html
https://www.verywellhealth.com/top-summer-health-risks-2224021
http://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/utoniecia/184966,Utoniecia-2019.html
Opracowała
Ewa Wysocka
