Dynia oryginalnie pochodzi z Ameryki Północnej. Z pomidorem łączy ją to, że zwyczajowo uważana jest za warzywo (które przypomina również pod względem odżywczym), choć technicznie jest owocem. Większość odmian dyni zbieranych jest późnym latem i jesienią, a najbardziej popularne rodzaje to Hokkaido i dynia Piżmowa. Przez cały rok korzystać możemy również z pestek dyni.
Dlaczego warto sięgać po dynie?
Co – poza smakiem – mogą zaoferować nam dynie?
- Wysoką zawartość przeciwutleniaczy
Stres oksydacyjny i związane z nim wolne rodniki mogą doprowadzić do uszkodzeń w organizmie i rozwoju chorób.
Dynia zawiera przeciwutleniacze (np. alfa- i beta-karoten oraz beta-kryptoksantyna), które mogą neutralizować działanie wolnych rodników i zapobiegać uszkadzaniu komórek. Badania probówkowe i na zwierzętach wykazały, że chronią one skórę przed uszkodzeniami powodowanymi przez słońce, a także obniżają ryzyko raka, chorób oczu i innych. Koniecznych jest jednak więcej badań z udziałem ludzi.
- Wsparcie odporności
W dyni znajduje się wiele składników wzmacniających odporność. Beta-karoten zmienia się w ciele w witaminę A, która pomaga zwalczać infekcje. Osoby z niedoborem tej witaminy częściej chorują.
Dynia zawiera też witaminę C, która zwiększa produkcję białych krwinek, pomaga komórkom odpornościowym sprawniej funkcjonować, a także przyśpiesza gojenie ran. Poza tym witaminę E, kwas foliowy i żelazo, które również wspierają odporność.
- Potencjalną ochronę przed nowotworem
Komórki rakowe wytwarzają wolne rodniki, które pomagają im szybko się namnażać.
Dynia zawiera wiele karotenoidów, mogących działać jak przeciwutleniacze. Dzięki temu mogą neutralizować wolne rodniki i wspomóc ochronę przeciwnowotworową. Analiza 13 badań wykazała, że osoby przyjmujące więcej alfa- i beta-karotenów są mniej zagrożone rakiem żołądka.
Wiele innych badań wykazało, że wyższe spożycie karotenoidów wiąże się ze mniejszym ryzykiem nowotworów: gardła, piersi, trzustki i innych. Naukowcy nie są jednak pewni, czy odpowiedzialne za to są jedynie te związki, czy również inne czynniki, np. dieta i zmiana nawyków.
- Wsparcie dla zdrowia oczu
Dynia jest doskonałym źródłem składników odżywczych, które zostały powiązane z utrzymaniem dobrego wzroku. Wiadomo bowiem, że ulega on pogorszeniu wraz z wiekiem.
Jak pokazują badania, niedobór witaminy A jest bardzo częstą przyczyną rozwoju ślepoty. Zawarty w dyni beta-karoten pomoże nam jej dostarczyć. Analiza 22 badań wykazała, że osoby przyjmujące większe ilości beta-karotenu są rzadziej zagrożone zaćmą, która często prowadzi do utraty wzroku.
W dyni znajduje się również dużo luteiny i zeaksantyny, które również powiązane są z redukcją ryzyka zwyrodnienia plamki żółtej oraz zaćmy, związanych z wiekiem. Zadbać o wzrok pomoże również obecność witamin C i E.
- Pomoc przy odchudzaniu
Dynia jest skarbnicą składników odżywczych, jednak jest rośliną niskokaloryczną, składającą się w 94% z wody. W 245 g znajduje się nie więcej niż 50 kalorii. Tak więc daje ona uczucie sytości, mimo niewielkiego obciążenia kalorycznego, na co wpływa również obecność błonnika.
- Wsparcie dla serca
Dynia zawiera błonnik, witaminę C i potas, które wykazują korzystne właściwości dla zdrowia serca.
Niektóre badania wykazały, że spożywanie potasu wydaje się obniżać ciśnienie krwi i zmniejszać ryzyko udaru mózgu. Oba są czynnikami ryzyka dla chorób serca. Zawarte w dyni antyoksydanty mogą zahamować utlenianie „złego” cholesterolu LDL. To ważne, ponieważ utleniające się cząsteczki cholesterolu mogą zbijać się w ściankach naczyń krwionośnych, co może zwiększać ryzyko rozwoju chorób serca.
- Składniki dbające o skórę
Jak pokazują badania, karotenoidy mogą działać jak naturalna ochrona przed słońcem. Po spożyciu transportowe są do różnych narządów, w tym do skóry, pomagając chronić jej komórki przed uszkodzeniami wywołanymi przez promienie UV.
Dla pięknej skóry konieczna jest również witamina C. Ciało potrzebuje jej by produkować kolagen, który pomaga zachować jej zdrowy wygląd. Ochronnie działa również witamina E,
Szacuje się, że 245 g gotowanej dyni (ok. szklanki) zawiera:
- kalorie: 49,
- węglowodany 12 g,
- białko: 2 g,
- tłuszcz: 0,2 g,
- witamina A: 245% zalecanego dziennego spożycia (zds),
- witamina C: 19% zds,
- potas: 16% zds,
- miedź: 11% zds,
- mangan: 11% zds,
- witamina B2: 11% zds,
- witamina E: 10% zds,
- żelazo: 8% zds.
Poza tym w dyni znajdziemy również nieco: cynku, fosforu, kwasu foliowego, magnezu oraz witamin z grupy B.
Jak przygotować i przechowywać dynię?
Skóra dyni jest zwykle jadalna, jest jednak bardzo twarda. Kiedy gotujemy dynię, jej skóra mięknie znacznie później niż miąższ, co może być kłopotliwe. Dlatego w przypadku niektórych gatunków dyń lepiej ją usuwać.
Dynia Hokkaido jest okrągła, średniej wielkości i ma jasnopomarańczowy kolor. Jej skóra jest miękka i nie wymaga usuwania. Niektórzy uważają nawet, że pozostawienie skóry nadaje potrawom wyraźniejszego smaku. Ten typ dyni nada się świetnie do: zup, puree, smażenia, pieczenia i do sałatek, a także do ciast i babeczek.
Dynia Piżmowa (Butternut Squash) ma kształt gruszki i jasną, różowo-żółtą skórę. Miąższ jest jasnopomarańczowy i ma nieco maślany smak. Jej skóra również jest jadalna, cienka, ale dość twarda. Choć w przypadku większości przepisów nie jest to konieczne, niektóre z nich mogą wymagać usunięcia skóry – zwykle poradzi sobie z tym zwykły nóż do warzyw lub obieraczka. Pozbycie się skóry jest dobrym pomysłem, jeśli chcemy dynię Piżmowa upiec, ponieważ skóra będzie długo miękła. Jeśli ma być jednak składnikiem zupy lub ma zostać ugnieciona, nie ma takiej potrzeby.
Co możemy zrobić z usuniętej skóry dyniowej? Usmażyć z cebulą, marchewką i przyprawami. lub wykorzystać jako smażone, jadalne naczynie.
Kiedy wybieramy dynię, szukajmy tych ze skórą w dobrym stanie. Jeśli ma jakieś niedoskonałości, jest ryzyko, że dynia szybko się zepsuje.
By przekonać się czy dynia jest dojrzała, należy – a dotyczy to szczególnie odmiany Hakkaido, dyni Piżmowej i Muskat – w nią postukać. Jeśli dźwięk będzie „pusty” oznacza to, że dynia jest dojrzała.
Dynię należy przechowywać w ciemnym, suchym i chłodnym miejscu. Dzięki temu może wytrzymać nawet miesiąc. Pokrojona powinna być przechowywana w lodówce, nie dłużej niż tydzień. Można ją również zamrozić – powinna być uprzednio umyta, wysuszona i pokrojona.
Źródła:
https://www.healthline.com/nutrition/pumpkin
Opracowała Ewa Wysocka