23 lipca, 2018

W jaki sposób poradzić sobie z zawrotami głowy?

Zawroty głowy nie są schorzeniem samym w sobie. Bywają objawem nałożenia się na siebie różnych zaburzeń. Badania pokazują, że niemal 40% osób powyżej 40. roku życia doświadczyło zawrotów głowy, przynajmniej raz w życiu.

Czym są zawroty głowy?

Zidentyfikowano kilkanaście rozmaitych zaburzeń, które powodują problemy z równowagą. Zwykle różne układy w ciele pomagają nam ją zachować, zachować (i powracać do) pionową pozycję podczas ruchu, a także utrzymywać określony tor i kierunek ruchu względem otoczenia. Biorą w tym udział: układ kontroli sensomotorycznej (kontrolujący zmysły, np. wzrok i słuch), propriocepcji (odpowiedzialny za dotyk) oraz układ przedsionkowy, znajdujący się w uchu wewnętrznym (odpowiedzialny za nasze relacje z grawitacją, dzięki niemu poruszamy się bez upadku).

Zawroty głowy występują wtedy, gdy dochodzi do zaburzenia przekazywania informacji między układami odpowiedzialnymi za równowagę, a mózgiem. Powodem tego mogą być m.in.: infekcje ucha, uraz głowy, stany zapalne i starzenie się.

Co powoduje zawroty głowy?

Zawroty głowy zwykle wywołane są nagłą zmianą pozycji ciała (lub głowy). Są jednak inne przyczyny występowania tego stanu. Należą do nich m.in.: nagły spadek ciśnienia krwi, stres powodujący problemy ze snem lub odwodnienie. Mogą skutkować one zaburzeniem równowagi, zawrotami głowy i drżeniem, szczególnie przy ruchu i gwałtownym wstawaniu. Zawroty głowy dotykają zwykle osób po 50. roku życia, a także kobiet (niemal dwa razy częściej, niż mężczyzn).

Stan ten dzieli się również na kilka kategorii, w zależności od przyczyny problemów z uchem. Początkowo naukowcy uważali, że wszystkie przypadki spowodowane były podobnymi uszkodzeniami. Dziś wiemy już, że zawroty głowy mogą być wynikiem więcej niż jednego problemu, np. infekcji ucha lub jego zapalenia. Trzy główne typy tych schorzeń to:

  • Łagodne napadowe pozycyjne zawroty głowy (BPPV)

To główna przyczyna problemów z równowagą, które powodowane są przez problemy z uchem wewnętrznym. Objawami są powtarzające się epizody pozycyjnych zawrotów głowy, a więc tych związanych ze zmianą pozycji głowy. Przyczyną BPPV jest przemieszczanie się kryształów wapnia w uchu. Wpływają one na układ przedsionkowy, obejmujący trzy struktury w kształcie pętli, zawierające płyn oraz delikatne, podobne do włosów „czujniki”, które monitorują ruchy głowy.

Kryształy wapnia mogą zostać wypchnięte z łagiewki, a następnie migrować do jednego z półkolistych kanałów w uchu. Wywołuje to kłopoty z równowagą i dezorientację. Nerwy w uszach wysyłają sygnał do mózgu o pozycji głowy i ciała, w oparciu o ilość płynów w uchu wewnętrznym. Malutkie otwory w uchu wewnętrznym pozwalają przemieszczać się bardzo delikatnie płynom, wysyłając wiadomość o tym jak jesteśmy ustawieni względem ziemi (pionowo, bokiem itd.). To zwykle pozwala nam utrzymać równowagę. Kiedy zmienia się położenie głowy, to samo dzieje się z płynami. Poruszenie głową – szczególnie gwałtowne – może spowodować nieprawidłowe nagromadzenie się płynu (endolimfy). Kryształy wapnia stymulują wrażliwe „włosy” nerwowe w uszach, co skutkuje wysłaniem fałszywego sygnały do mózgu.

Zawroty głowy wywołane przez BPPV mogą być powodowane:

  • pochyleniem głowy,
  • przetaczaniem się podczas snu,
  • spoglądaniem w górę i dół,
  • wypadkami powodującymi nagłe szarpnięcie głową,
  • ćwiczeniami.

Z rozwojem BPPV związane są również stres i brak snu, być może właśnie z powodu nocnego przetaczania.

  • Choroba Meniere’a

To rzadkie i poważne zaburzenie ucha wewnętrznego, które rozwija się gdy płyn gromadzi się w nim nieprawidłowo. Choroba ta – poza zawrotami głowy – może wywoływać dzwonienie w uszach, a nawet utratę słuchu. Ten typ zawrotów głowy podlega klasyfikacjom drugiego stopnia, w zależności od kanału półkolistego ucha. To znacznie rzadsze schorzenie niż BPPV, szacunkowe dane pokazują że około 0,2% populacji w wieku 40-60 lat cierpi na chorobę Meniere`a.

  • Zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego lub zapalenie błędnika

Zaburzenia te spowodowane są przez infekcje ucha lub wirusy atakujące ucho wewnętrzne. Przewlekłe infekcje przyczyniają się do stanu zapalnego, który uszkadza nerwy odpowiedzialne ze komunikowanie się z mózgiem i ciałem, w sprawie równowagi i orientacji.

Ponadto zawroty głowy mogą być wywołane przez:

  • uraz głowy lub szyi,
  • udar lub guz mózgu,
  • uszkodzenie w uszach spowodowane lekami,
  • migreny lub silne bóle głowy.

Powszechne objawy

Wśród typowych objawów problemów z równowagą znajdują się:

  • zawroty głowy, przypominające wirowanie,
  • uczucie spadania lub przechylania się,
  • kołysanie i brak równowagi podczas poruszania się,
  • mdłości, czasami wymioty,
  • utrata słuchu lub dzwonienie w uszach,
  • bóle głowy,
  • zwiększone pocenie się,
  • nieprawidłowe ruchy gałek ocznych, w tym szarpnięcie lub tzw. oczopląs,
  • uczucie omdlenia,
  • utrata przytomności.

Objawy te mogą mijać i wracać, trwać od kilku minut do kilku dni. Niektóre osoby doświadczają o wiele bardziej drastycznych objawów niż inne, wszystko zależy bowiem od uszkodzenia ucha wewnętrznego lub ilości nagromadzonego płynu (w nieprawidłowych miejscach).

W niektórych przypadkach zawroty głowy same znikają, ponieważ nasze ciało i zmysły posiadają zdolność adaptowania się do zmian w uchu. Mogą jednak bez ostrzeżenia wrócić, dlatego warto skorzystać ze wskazówek jak z nimi walczyć.

Jak pozbyć się zawrotów głowy?

Choć zawroty głowy potrafią uprzykrzyć życie, istnieją sposoby na skuteczną walkę z nimi.

  • Fizjoterapia

Osobom które borykają się z nawracającymi zawrotami głowy pomóc może rehabilitacja przedsionkowa. Układ przedsionkowy nieustannie przesyła do mózgu informacje w postaci impulsów nerwowych, które wychodzą z receptorów czuciowych. Rehabilitacja przedsionkowa może pomóc układowi nerwowemu poradzić sobie z zaburzeniem funkcjonowania ucha wewnętrznego, powodującym utratę równowagi.

Z pogorszeniem zawrotów głowy wiąże się również brak aktywności. Fizjoterapia zwiększa siłę, zakres i elastyczność ruchów, zapobiegając jednocześnie zmęczeniu i bólom mięśni. Rehabilitacja przedsionkowa obejmować może np.: budowanie lepszej koordynacji ręka-oko, poprawę równowagi, wzmacnianie stawów i mięśni, a także poprawę wytrzymałości i ogólnej kondycji. Ponadto, ćwiczenia te mogą pomóc poprawić jakość snu.

  • Manewr (repozycyjny) Epleya

Określone ćwiczenia i ruchy głową powodują przemieszczenie się otolitów (elementów receptorów grawitacyjnych, wchodzących w skład zmysłu równowagi). Procedura ta obejmuje zwykle wykonanie 3-4 pozycji, przez 30-120 sekund.

Wykonuje się ją w gabinecie lekarskim, jednak po uprzednim przeszkoleniu można ćwiczenia te wykonać również samodzielnie w domu. Są całkowicie bezbolesne.

  • Redukcja stresu

Stres i stan zapalny wydają się zwiększać ryzyko zawrotów głowy. Stres zmniejsza odporność, zwiększając tym samym ryzyko wystąpienia infekcji ucha, obrzęku i innych problemów związanych z układem przedsionkowym. Wysoki poziom stresu ogranicza zwykle zdrowy sen i aktywność fizyczną, których potrzebujemy bardzo kiedy jesteśmy narażeni na zaburzenia równowagi. To kolejny dowód na to, jak niebezpieczny jest chroniczny stres.

Pamiętajmy o naturalnych metodach radzenia sobie ze stresem: jodze, ciepłych kąpielach, medytacji, olejkach eterycznych czy spędzaniu czasu na łonie natury.

  • Zbilansowana dieta i odpowiednie nawodnienie

Często w przypadku zawrotów głowy lekarze stosują środki łagodzące zapalenie lub infekcje ucha. Jednak to zwykle nie pomaga ostatecznie rozprawić się z problemem.

To co ważne w walce ze stanem zapalnym, to odpowiednia dieta. Produkty wspomagające walkę z zapaleniem mogą działać regulująco na ciśnienie krwi, a także nawadniająco. Dzięki temu zmniejszają ryzyko zawrotów głowy. Pamiętajmy więc o: warzywach (szczególnie tych zielonolistnych ze względu na wysokie stężenie potasu), świeżych owocach (np. bananach i awokado), zdrowych tłuszczach (np. oleju kokosowym i oliwie z oliwek) oraz zdrowych źródłach chudego białka (np. jajkach od kur z wolnego wybiegu).

Starajmy się pić codziennie odpowiednią ilość wody. W przypadku problemów z zawrotami głowy należy zmniejszyć spożycie kofeiny i alkoholu. Nawet łagodne odwodnienie może spowodować zawroty głowy i wahania ciśnienia krwi, mogące skutkować nudnościami i zaburzeniami równowagi.

  • Aktywność i odpoczynek

Zaburzenia snu i brak aktywności fizycznej zwiększają ryzyko wystąpienia zawrotów głowy. Starajmy się przesypiać 7-8 godzin każdej nocy. To pozwoli nam skutecznie się regenerować i uzyskać energię potrzebną do regularnych ćwiczeń. Pomogą one również obniżyć ciśnienie krwi i zredukować stres.

By zmniejszyć problem zawrotów głowy po przebudzeniu, pomóc może spanie na dwóch lub więcej poduszkach. Należy wstawać powoli, posiedzieć chwilę na brzegu łóżka, a także unikać przemieszczania się w ciemności, zanim nie poczujemy że głowa i uszy przystosowały się do nowej pozycji.

  • Wizyta u lekarza

Nawracające zawroty głowy mogą być objawem schorzeń, w takim wypadku więc należy skonsultować się z lekarzem. Pamiętajmy że do wystąpienia zawrotów mogą przyczynić się: niedobór witaminy B12, niskie ciśnienie krwi, objawy niedokrwistości, niepokój czy problemy z sercem. Działać tak mogą również niektóre leki na ciśnienie, przeciwlękowe, a nawet stosowane w dużych ilościach suplementy.

W trakcie działań mających na celu znalezienie przyczyny problemu i wyeliminowaniu go, zawroty głowy mogą wciąż się pojawiać.

Warto pamiętać by:

  • Nie robić niczego co może być niebezpieczne, kiedy mamy problemy z równowagą – np. prowadzenia pojazdu czy ćwiczeń mogących skończyć się upadkiem.
  • Usiąść lub położyć się natychmiast gdy czujemy zawroty głowy.
  • Starać się nie wstawać gwałtownie (np. w środku nocy, gdy chcemy skorzystać z toalety). Kiedy jest ciemno, zapewnijmy sobie odpowiednie oświetlenie.
  • Jeśli to konieczne, porozmawiajmy z lekarzem o używaniu laski, która pomoże utrzymywać równowagę.

Statystyki

40% osób powyżej 40. roku życia doświadcza zawrotów głowy. Są one na tyle silne, by sprowokować wizytę u lekarza.

Naukowcy zidentyfikowali ponad 12 różnych zaburzeń równowagi, mogących powodować zawroty głowy.

Trzy główne typu zaburzeń równowagi to: łagodne napadowe pozycyjne zawroty głowy (BPPV), choroba Meniere’a i zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego.

BPPV jest główną przyczyną zaburzeń równowagi związanych z uchem wewnętrznym. Z problemem tym boryka się ok. 2% populacji każdego roku.

Zawroty głowy spowodowane chorobą Meniere`a dotykają ok. 0,2% populacji, w wieku 40-60 lat.

Kobiety są dwukrotnie bardziej narażone na zawroty głowy niż mężczyźni. Powody tego stanu rzeczy nie są jasne.

80% osób z BPPV odczuwa ulgę po wykonaniu manewru Epleya.

Po epizodzie zawrotów głowy, 50% pacjentów doświadcza zwykle problemu ponownie w ciągu 5 lat.

Źródła:

https://draxe.com/how-to-get-rid-of-vertigo/?utm_campaign=vertigo&utm_medium=social&utm_source=facebook&utm_content=draxe

https://pl.wikipedia.org/wiki/Manewr_Epleya

http://www.orma.pl/umiejetnosci_motoryczne.php

Opracowała Ewa Wysocka

Zapisz się do newslettera

    Zapisz się do newslettera

      Wyślij komentarz

      This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

      The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.