Choć anyż kojarzy się nam ze świątecznymi potrawami i wypiekami, to przyprawa która przynosi wiele zdrowotnych korzyści przez cały rok. Pomaga trzymać w ryzach poziom glukozy, łagodzi objawy menopauzy, zawiera mangan, wapń i żelazo. Do tego wszystkiego, ma naprawdę niezwykły smak.
Czym jest anyż?
Anyż/biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum) pochodzi oryginalnie z regionu Morza Śródziemnego oraz Azji Południowo-Zachodniej. Początkowo uprawiany był na Bliskim Wschodzie i Egipcie, skąd został sprowadzony do Europy. Dziś uprawiany jest niemal na całym świecie.
Anyż stosowany jest od tysięcy lat, wykorzystywany był między innymi w przypadku wzdęć czy dolegliwości menstruacyjnych. Był również walutą – podobnie jak np. mięta czy kminek – którą płacono dziesięcinę.
Zaskakiwać może fakt, że pochodzi z rodziny selerowatych, jest więc spokrewniony jest z marchewką, pietruszką czy selerem. Roślina ta osiąga wysokość do 1 m i produkuje białe kwiatki oraz podłużne owoce – nasiona anyżu.
Smak anyżu jest wyrazisty i porównywany często do lukrecji lub kopru włoskiego. Nasiona, olej czy ekstrakt stosowane są jako dodatek do deserów, napojów i wypieków.
Dziś stosowany jest wspomagająco choćby w przypadku drgawek, łagodzenia objawów menopauzy, wrzodów żołądka, kaszlu, wzdęć czy walce z owadami.
Prozdrowotne właściwości anyżu
Jakie super moce posiada anyż?
- Pomaga regulować poziom glukozy we krwi
Istnieją badania wykazujące, że nasiona anyżu mogą pomóc kontrolować poziom cukru we krwi. Wynika to z obecności anetolu, związku odpowiadającego za anyżowy smak i aromat. Jak wykazało jedno z badań przeprowadzone w Indiach, podawanie anetolu szczurom-diabetykom, pomagała hamować nadmierny wzrost poziomu cukru we krwi. Odpowiedzialna była za to zmiana aktywności niektórych kluczowych enzymów, zaangażowanych w metabolizm węglowodanów. Choć potrzebnych jest więcej badań nad wpływem anyżu na poziom glukozy, otrzymane wyniki są obiecujące.
Zbyt wysoki poziom cukru może objawiać się m.in.: zwiększonym pragnieniem, bólami głowy, zmęczeniem czy niezamierzoną utratą wagi. Nieleczony może skutkować uszkodzeniami nerwów, niewydolnością nerek, a nawet utratą wzroku. Warto więc dbać o ruch, ograniczyć spożywanie węglowodanów i przetworzonych produktów, a także dbać o odpowiednią ilość błonnika w diecie.
- Pomaga zapobiegać wrzodom żołądka
Wrzody żołądka to bolesne ubytki w błonie śluzowej żołądka, powodujące m.in.: niestrawność, zgagę, nudności, gazy i ból brzucha.
Badanie na zwierzętach opublikowane na łamach World Journal of Gastroenterology wykazało, że podawanie anyżu szczurom skutkowało ochroną przed uszkodzeniami i działaniem przeciwwrzodowym. I tutaj koniecznych jest więcej badań poświęconych zagadnieniu.
W przypadku wrzodów żołądka pomóc może stosowanie diety przeciwzapalnej oraz ograniczenie produktów drażniących, jak alkohol, kofeina czy duża ilość środków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
- Pomaga zahamować rozwój bakterii i grzybów
Badania wykazują, że anyż posiada silne właściwości przeciwgrzybiczne. Na przykład to przeprowadzone na chorwackim University of Zagreb’s Department of Microbiology Faculty of Pharmacy and Biochemistry ujawniło, że płynny ekstrakt i olejek eteryczny z anyżu skutecznie hamowały rozwój niektórych rodzajów grzybów. Skuteczność ta dotyczyła szczególnie drożdżaków i dermatofitów.
Z kolei badanie opublikowane w Journal of Veterinary Medical Science wykazało, że anetol eliminuje szczepy bakterii, które odpowiedzialne są np. za cholerę.
- Łagodzi objawy menopauzy
Jak czytamy w Iran Journal of Pharmaceutical Resarch, badanie nad skutecznością anyżu w łagodzeniu objawów menopauzy, dało pozytywne wyniki. Objęto nim 72 kobiety, które otrzymywały 3 razy dziennie, przez 4 tygodnie, 333 mg anyżu lub placebo. U kobiet przyjmujących anyż, stwierdzono zmniejszenie częstotliwości i nasilenia uderzeń gorąca. Obok żeń-szenia i korzenia maca, anyż wydaje się być najskuteczniejszym naturalnym środkiem pomagającym poradzić sobie z zaburzeniami snu i niepokojem.
- Wspiera leczenie depresji
W badaniu z 2017 roku zdecydowano się sprawdzić, jaki wpływ ma anyż na objawy depresyjne, u 120 pacjentów z zespołem jelita drażliwego. Jak wykazano – w porównaniu do placebo – olejek anyżowy złagodził objawy, po 4 tygodniach przyjmowania.
Okazuje się również, że olej ten może pomóc również w przypadku depresji poporodowej, która jest poważnym stanem mogącym nieść zagrożenie. Badanie opublikowane w Journal of Research in Medical Sciences wykazało, że 47 pacjentek z funkcjonalną dyspepsją (charakteryzującą się bólem lub dyskomfortem górnego odcinka przewodu pokarmowego) odczuło ulgę w objawach zaburzenia.
Co jeszcze znajdziemy w anyżu?
Jakie wartości odżywcze kryje w sobie anyż? Szacuje się, że 1 łyżka anyżowych nasion zawiera około:
- 22 kalorie,
- 3,3 węglowodanów,
- 1,1 g białka,
- 1 g tłuszczu,
- 0,9 g błonnika,
- 2,4 mg żelaza (13% zalecanego dziennego spożycia),
- 0,1 mg manganu (7% zds),
- 42 mg wapnia (4% zds),
- 11,1 mg magnezu (3% zds),
- 28,6 mg fosforu (3% zds),
- 93,7 mg potasu (3% zds),
- 0,1 mg miedzi (3% zds).
Poza tym nieco witaminy B6, witaminy C oraz cynku.
Jak stosować?
Anyż jest przyprawą łatwo dostępną, zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i online.
Nasiona stosujemy w całości lub zmielone, dodając do wypieków, słodyczy i napojów. Wsypane do zaparzacza pozwolą przygotować prozdrowotny napar.
Olej anyżowy można stosować zarówno do pieczenia, jak i miejscowo na skórę.
Wyciąg z anyżu działa podobnie jak olej, jest jednak mniej skondensowany, ze względu na rozcieńczenie wodą i alkoholem. Można jednak stosować je zamiennie pamiętając o tym, że 1 łyżeczka olejku z anyżu, to mniej więcej 4 łyżeczki ekstraktu.
Anyż a koper włoski
Anyż i koper (fenkuł) włoski często stosowne są zamiennie, choćby ze względu na podobny smak. Są to jednak inne rośliny.
Koper włoski jest warzywem o bulwiastej łodydze, którego liście przypominają koperek. Każda część tej rośliny (nasiona, liście, bulwa) nadaje się do gotowania. Nasiona kopru mają również łagodniejszy i słodszy smak.
W przypadku anyżu wykorzystywane są jedynie nasiona. Ich smak jest też mocniejszy i bardziej cierpki.
Warto pamiętać również o tym, że biedrzeniec anyż nie jest tym samym, co anyż gwiaździsty. Oba zawierają anetol, dlatego są tak podobne pod względem smaku i zapachu. Pochodzą jednak z różnych części świata i wyglądają inaczej. W niektórych przepisach można jednak stosować je zamiennie.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Anyż jest bezpieczny dla większości ludzi, należy jednak spożywać go z umiarem.
U niektórych osób może powodować reakcje alergiczne, szczególnie jeśli są uczulone np. na seler czy koper włoski. Należy zrezygnować z jego spożywania i skonsultować się z lekarzem, w przypadku pojawienia się takich objawów, jak obrzęk lub pokrzywka czy swędzenie.
Anyż wykazuje działanie estrogenopodobne, działa więc w organizmie jak estrogen. W przypadku historii chorób powiązanych z hormonami (np. endometrioza lub nowotwór piersi) należy zachować szczególną ostrożność. Stosowanie anyżu najlepiej skonsultować z lekarzem.
Źródła:
https://draxe.com/nutrition/anise-seed/
Opracowała Ewa Wysocka
