26 maja, 2019

Azjatycka siła zaklęta w grzybach shiitake

Grzyby shiitake (twardnik japoński, Lentinula edodes), znane Azjatom od setek lat to dziś drugie najbardziej popularne i trzecie najczęściej uprawiane grzyby na świecie.

Wykazują przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i… przeciwgrzybiczne właściwości. Pomagają kontrolować poziom cukru we krwi oraz zmniejszyć stan zapalny.

Co kryją w sobie shiitake?

Twardnik jadalny to część rodziny Omphalotaceae. Pochodzi z Azji Wschodniej, gdzie stosowany był w tradycyjnym ziołolecznictwie. Pierwsze zapisane wzmianki na ten temat pochodzą z ksiąg napisanych tysiące lat temu.

Mają mięsistą konsystencję i „leśny” posmak. Świetnie sprawdzają się jako dodatek do zup, sałatek, frytek i dań mięsnych.

Szacuje się, że 100 g shiitake zawiera:

  • 34 kalorie,
  • 0,5 g tłuszczu,
  • 6,8 g węglowodanów,
  • 2,5 g błonnika,
  • 2,4 g cukru,
  • 2,2 g białka,
  • 4 mg witaminy B3 (19% zalecanego dziennego spożycia),
  • 1,5 mg kwasu pantotenowego (15% zds),
  • 0,2 mg witaminy B6 (15% zds),
  • 0,2 mg witaminy B2 (13% zds),
  • 18 IU witaminy D (4% zds),
  • 0,2 mg manganu (12% zds),
  • 112 mg fosforu (11% zds),
  • 5,7 µg selenu (8% zds),
  • 0,1 mg miedzi (7% zds),
  • 1 mg cynku (7% zds),
  • 304 mg potasu (6% zds),
  • 20 mg magnezu (5% zds),
  • 0,4 mg żelaza (2% zds).

Dlaczego warto sięgać po grzyby shiitake?

Grzyby shiitake to bogactwo związków chemicznych chroniących DNA przed uszkodzeniem oksydacyjnym. Na przykład znajdujący się w nich lentinan, wspomaga reperowanie uszkodzeń chromosomów które zostało spowodowane terapiami przeciwnowotworowymi. Substancje erytadeninowe pomagają obniżyć poziom cholesterolu i wspierają zdrowie układu krążeniowego. Jak stwierdzili naukowcy z japońskiego Shizuoka University, suplementowanie erytadeniny znacznie zmniejsza stężenie cholesterolu w osoczu.

Grzyby te zawierają również 8 najważniejszych aminokwasów oraz kwas linolowy, czyli rodzaj kwasów tłuszczowych. Wspomaga on utratę zbędnych kilogramów i budowanie mięśni. Ponadto poprawia trawienie, łagodzi alergie i nadwrażliwości pokarmowe, a także bierze udział w procesie budowania kości.

Jakie jeszcze prozdrowotne właściwości posiadają shiitake?

  • Wspierają walkę z otyłością

Znajdujące się w grzybach shiitake składniki – jak erytadenina i b-glukan – wykazują działanie redukujące tłuszcz (hipolipidemiczne). Ten drugi jest rozpuszczalnym błonnikiem pokarmowym, występującym również w jęczmieniu, życie oraz owsie. Jak wykazały badania, może on zwiększać uczucie sytości, dzięki czemu zjadane porcje są mniejsze. Poza tym opóźnia wchłanianie pożywienia i zmniejsza stężenie lipidów w osoczu.

W badaniu z 2011 roku opublikowanym na łamach Journal of Obesity, przyjrzano się wpływowi grzybów shiitake na: profile lipidów w osoczu, rozmieszczenie tłuszczów, wydajność energetyczną oraz wskaźnik tkanki tłuszczowej. Przez 6 tygodni podawano szczurom dietę wysokotłuszczową. Gryzonie które otrzymywały wysoką dawkę proszku z grzybów shiitake wraz z dietą, miały 35% mniejszy przyrost masy ciała, niż szczury w których diecie zawartość proszku była średnia lub niska. Ponadto gryzonie otrzymujące różne duże dawki shiitake miały niższy wskaźnik ogólny tłuszczu i wykazywały mniejszą tendencję do gromadzenia tłuszczu.

Naukowcy sugerują więc, że grzyby shiitake mogą pomóc w zapobieganiu zwiększenia masy ciała, odkładaniu się tłuszczu oraz trójglicerydów w osoczu, kiedy stają się składnikiem diety wysokotłuszczowej. Warto więc przeprowadzić badania z udziałem ludzi, by ocenić skuteczność grzybów w przypadku ludzkiej otyłości i związanych z nią zaburzeń metabolicznych.

  • Wzmacnia odporność

Grzyby, dzięki dostarczaniu ważnych witamin, minerałów i enzymów, stymulują układ odpornościowy. W badaniu z 2015 roku, opublikowanym w Journal of the American College of Nutrition, oceniono 52 osoby, w wieku 21-41 lat. Próbowano ustalić wpływ grzybów shiitake na odporność człowieka. W badaniu tym przyglądano się przez 4 tygodnie równolegle dwóm grupom, w których uczestnicy spożywali 5 g lub 10 g grzybów dziennie.

Wyniki sugerują, że spożywanie grzybów poprawiło funkcję efektorową komórek i odporność jelit. Zmniejszyło również stan zapalny.

  • Niszczą komórki nowotworowe

Jak sugerują badania, grzyby shiitake pomagają w eliminowaniu komórek nowotworowych, a lentinan pomaga naprawiać uszkodzenia chromosomów, powodowane przez leczenie przeciwnowotworowe. Może to sugerować więc, że grzyby te można potencjalnie wykorzystać w terapii przeciwrakowej.

W badaniu z 2006 roku, opublikowanym na łamach Journal of Alternative and Complementary Medicine przyjrzano się potencjalnej roli frakcji octanu etylu z grzybów shiitake. Testy obejmowały dwie linie komórkowe ludzkiego raka piersi, jedną ludzką linie komórek niezłośliwych nabłonka sutka i dwie linie komórkowe szpiczaka mnogiego. Otrzymane wyniki sugerują, że grzyby shiitake były w stanie zahamować wzrost komórek nowotworowych, wywołując również proces zaprogramowanej śmierci komórki.

  • Wspierają układ krążenia

Grzyby shiitake zawierają związki sterolu, które zakłócają produkcję cholesterolu w wątrobie. Znajdują się w nich również silne fitozwiązki odżywcze, które pomagają zapobiegać przyleganiu komórek do ścian naczyń krwionośnych, zapobiegając tym samym tworzeniu się blaszek. Dzięki temu zarówno krążenie krwi, jak i ciśnienie pozostają prawidłowe.

Badanie przeprowadzone na Tohoku University w Japonii wykazało, że shiitake zapobiegają wzrostowi ciśnienia u szczurów z nadciśnieniem. Podawanie grzybów shiitake skutkowało obniżeniem poziomu lipoproteiny bardzo małej gęstości (VLDL) oraz cholesterolu HDL. Co ciekawe, dla porównania po podaniu grzybów maitake zmniejszyło się jedynie stężenie cholesterolu.

  • Działają przeciwbakteryjnie

W badaniu z 2011 roku przeprowadzonym na londyńskim UCL Eastman Dental Institute zajęto się wpływem przeciwdrobnoustrojowym grzybów shiitake na zapalenie dziąseł. Ich skuteczność porównano z działaniem aktywnego składnika wiodących marek płynów do płukania jamy ustnej, zawierających chlorheksydynę.

Po terapii zbadano całkowitą liczbę bakterii oraz ośmiu kluczowych organizmów w społeczności jamy ustnej. Jak wykazały wyniki, ekstrakt z grzybów shiitake obniżył liczbę niektórych organizmów patogennych, nie wpływając przy tym na te związane ze zdrowiem. To odwrotnie niż chlorheksydyna, która miała ograniczony wpływ na wszystkie organizmy.

  • Dodają energii i wspierają pracę mózgu

Grzyby shiitake są doskonałym źródłem witamin z grupy B. Te są nam niezbędne m.in. dla prawidłowego funkcjonowania nadnerczy oraz przekształcania składników odżywczych w energię. Ma to znaczenie również dla gospodarki hormonalnej i jasności myślenia, poprawiają więc wydajność poznawczą, chroniąc przed objawami mgły umysłowej.

  • Są źródłem witaminy D

Witamina D jest bardzo ważna dla naszych kości, zmniejsza ryzyko rozwinięcia się: chorób serca, cukrzycy, niektórych nowotworów i chorób autoimmunologicznych. Jest również niezbędna dla absorpcji i metabolizmu wapnia oraz fosforu.

Odpowiedni poziom witaminy D pomaga: regulować pracę układu odpornościowego, utrzymać prawidłową masę ciała, zachować dobrą kondycję mózgu, zmniejszać nasilenie objawów astmy oraz ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów u kobiet, a także rozwoju stwardnienia rozsianego.

  • Pomaga zachować piękną skórę

Określa się, że 100 g shiitake zawiera ok. 6 mg selenu, czyli 8% zapotrzebowania dziennego. Selen przyjmowany wraz z witaminami A i E może pomóc zmniejszyć nasilenie trądziku oraz blizn. Ponadto zawarty w tych grzybach cynk wspomaga funkcje odpornościowe i zmniejsza gromadzenie DHT (5α-Dihydrotestosteronu), co wpływa pozytywnie na gojenie skóry.

W otwartym badaniu 29 osób otrzymywało przez 6-12 tygodni 0,2 mg selenu i 10 mg bursztynianu tokoferolu, 2 razy dziennie. Po kuracji osoby te zauważyły pozytywne zmiany.

Shiitake w porównaniu…

Jak wypada porównanie pomiędzy shiitake, a innymi azjatyckimi grzybami?

  • Shiitake. Zwalczają komórki nowotworowe i choroby zakaźne, wzmacniają układ odpornościowy, wspomagają funkcjonowanie mózgu i są źródłem witamin z grupy B.
  • Maitake. Poprawiają parametry pacjentów chorujących na AIDS oraz regulują poziom cukru we krwi u diabetyków. Mogą zmniejszać ciśnienie oraz stymulować pracę układu odpornościowego.
  • Reishi. Zwalczają stany zapalne, choroby wątroby, zmęczenie, a także hamują wzrost zmian nowotworowych. Przydają się przy problemach ze skórą oraz kłopotach z trawieniem, wrzodami żołądka i zespołem nieszczelnego jelita.
  • Cordyceps. Wykazują działanie przeciwstarzeniowe i wzmacniające funkcje immunologiczne. Poprawiają wytrzymałość i wyniki sportowe, działają jak naturalny afrodyzjak, walczą z cukrzycą i poprawiają pracę wątroby.

Jak jeść?

Grzyby shiitake możemy kupić w wersji surowej, gotowanej lub suszonej. Rosnąca popularność sprawia, że oferuje je coraz więcej sklepów ze zdrową żywnością i dobrze zaopatrzonych sklepów spożywczych.

Należy wybierać jędrne i pulchne egzemplarze. Śliskie i pomarszczone grzyby z pewnością nie są świeże. Przechowujemy je w lodówce, w zamknięciu, do 7 dni. Suszone powinny być szczelnie zamknięte i przechowywane w lodówce lub zamrażarce, nawet do roku.

Przed przygotowaniem shiitake należy odciąć łodygi, ponieważ mogą być zbyt trudne do zjedzenia. Z powodzeniem sprawdzą się jednak jako składniki bulionu. Grzyby należy dokładnie opłukać i umieścić na ok. 10 minut w misce w gorącą wodą. Pozwoli to pozbyć się wszelki niechcianych pozostałości.

Shiitake świetnie sprawdzą się w:

  • omlecie,
  • ryżu (najlepiej brązowym) z grzybami, czosnkiem, oliwą z oliwek i skórką cytrynową,
  • zupie miso,
  • zapiekankach warzywnych,
  • sałatkach,
  • sosach, np. w połączeniu z winem,
  • zupach z owocami morza, imbirem, kolendrą, sokiem z limonki i mlekiem kokosowym.

Efekty uboczne i środki ostrożności

Grzyby zawierają umiarkowaną ilość puryn, związku rozkładającego się na kwas moczowy. Jeśli w diecie występuje go dużo, poziom kwasu moczowego w organizmie może wzrosnąć, skutkując dną moczanową. W przypadku wystąpienia jej objawów, należy ograniczyć spożywanie produktów zawierających puryny.

Źródło:

https://draxe.com/shiitake-mushrooms/

Opracowała Ewa Wysocka

Zapisz się do newslettera

    Zapisz się do newslettera

      Wyślij komentarz

      This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

      The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.