12 lutego, 2020

Bajkalina może wspomóc walkę ze zwyrodnieniem plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej powiązane z wiekiem (AMD), jest dziś główną chorobą zwyrodnieniową narządu wzroku, wśród mieszkańców krajów rozwiniętych. Wyróżnia się jej dwie postaci – wysiękową/z neowaskularyzacją (wilgotną) i z zanikiem geograficznym (suchą). Obie formy są poważnym problemem na skalę globalną i na żadną z nich nie ma obecnie lekarstwa.

Głównymi cechami tego schorzenia jest zwiększone odkładanie druz (żółtawych, pozakomórkowych złogów w okolicy tarczy nerwu wzrokowego), uszkodzenie komórek RPE (czyli nabłonka barwnikowego siatkówki), czy wtórne zwyrodnienie fotoreceptorów.

Postępujące AMD ostatecznie może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Proces rozwoju AMD jest skomplikowany i w dalszym ciągu niezbyt jasny. Uważa się jednak, że zarówno stres oksydacyjny, jak i stan zapalny odgrywają tu dużą rolę, np. przyśpieszając powstawanie druz. Niektóre cząsteczki zapalne rozpatrywane są jako kluczowe biomarkery tego schorzenia. Tak więc stosowanie środków redukujących stan zapalny, może być dobrym kierunkiem radzenia sobie ze zwyrodnieniem plamki żółtej związanym z wiekiem.

Zapalne białka

Zacznijmy od inflamasomu, czyli wewnątrzkomórkowego, prozapalnego kompleksu białkowego. Ma bardzo ważną rolę w układzie odpornościowym, ponieważ odpowiada za aktywowanie szeregu prozapalnych reakcji. Choć stan zapalny może wiązać się z kłopotami zdrowotnymi, jego znaczenie dla walki z intruzami w organizmie jest nie do przecenienia. W skrócie – dzięki procesowi tworzenia się inflamasomu, nasz organizm może bronić się przed biologicznymi i chemicznymi niebezpieczeństwami.

Jednym z takich inflamasomów jest cząsteczka białkowa NLRP3, która znajduje się między innymi w rodzinie NOD-podobnych receptorów piriny (również białka). Receptory NOD-podobne rozpoznają wzorce i są kluczowym elementem wrodzonej odporności. Okazuje się, że NLRP3 powiązana jest z chorobami immunologicznymi oraz zapalnymi – w tym zwyrodnieniem plamki żółtej powiązanym z wiekiem.

Poprzednie badania ujawniły, że aktywowana cząsteczka – np. w komórkach odpornościowych w obszarze siatkówki – zwiększa ryzyko utraty wzroku. Jednak blokowanie jej działalności daje odwrotne efekty, a więc spowalnia postęp choroby. Wniosek jest więc prosty, cząsteczka NLRP3 powinna stać się przedmiotem zainteresowania w terapii AMD.

Teraz czas na pyroptozę. To forma zaprogramowanej, prozapalnej śmierci komórki – przede wszystkim makrofagów. Jest mechanizmem obronnym komórki. Stosując stan zapalny chroni ją przed bakteriami, wirusami, a nawet uszkodzeniami wywołanymi czynnikami fizycznymi. Pomimo tego, pyroptoza może przyczyniać się do uszkodzenia komórek nabłonka barwnikowego siatkówki (RPE). Ponadto, aktywacja pyroptozy będąca następstwem działania cząsteczki NLRP3, jest głównym mechanizmem śmierci komórkowej w zwyrodnieniu plamki żółtej wywołanym wiekiem. Kolejny wniosek – blokowanie pyroptozy może być ważnym elementem w przypadku AMD.

Bajkalina

Tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis Georgi) uznawana jest za jedną z najczęściej stosowanych w Tradycyjnej Chińskiej Medycynie roślin, mających pomóc poradzić sobie m.in. z: nadciśnieniem, chorobami płuc, żółtaczką i innymi.

Jej głównym, aktywnym związkiem jest bajkalina. To flawonoid mający przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe i przeciwutleniające właściwości. Jego działanie może być również skuteczne w starciu z NLRP3. Istnieją badania które wykazały, że bajkalina ma aktywny wpływ również na takie choroby oczu jak jaskra, retinopatia czy zwyrodnienie plamki żółtej. Choć podstawowy mechanizm molekularny bajkaliny wobec AMD nie jest znany, wiadomo że działanie to wynika między innymi z przeciwzapalnych właściwości i działania przeciwutleniającego.

Jednak w badaniach in vitro oraz in vivo wykazano, że bajkalina może również złagodzić pyroptozę. To dobra wiadomość.

Badanie

Badanie nad wpływem bajkaliny na AMD, prowadzono z wykorzystaniem wyhodowanych komórek nabłonka barwnikowego siatkówki.

Początkowo utrzymywane były w temperaturze 37 stopni Celsjusza, z 5% zawartością CO² w powietrzu. Testy probówkowe przeprowadzone były w kilku etapach, na których starano się zaobserwować powstające mechanizmy, z uwzględnieniem obecności bajkaliny lub jej braku. Skrupulatnie przestrzegano zarówno dawek, jak i czasu odpowiedniego dla rozpuszczania kolejnych partii. Po 3 godzinach, do próbek dodano między innymi jeden ze związków siarki organicznej i obserwowano absorpcję.

Komórki łączono z 10 µm peptydu beta-amyloidowego (który jest choćby głównym składnikiem blaszek amyloidowych, występujących w mózgach pacjentów z chorobą Alzheimera), bądź bajkaliną, w proporcji 50 µg/ml. Pozostawiono je na 24, 48 lub 72 godziny. Następnie do komórek wprowadzono cDNA, czyli zbiór kopii mRNA, umieszczony w określonych wektorach. Zastosowano również pierwotne przeciwciała NLRP3.

Jak pokazały wyniki, bajkalina łagodziła pyroptozę komórek RPE, wywołaną działaniem beta-amylodiu, który jest też głównym składnikiem druz (złogów powstających w okolicy nerwu wzrokowego). Ponadto wykazano, że w grupie eksperymentalnej komórek, które traktowane były tym peptydem, występowało więcej martwych komórek, w porównaniu z grupą kontrolną. Dysfunkcja komórek wywołana przez beta-amyloid zdawała się zostać odwrócona, dzięki bajkalinie w dawce 50 μg/ml. Zmniejsza ona również ekspresję cytokin prozapalnych.

Co to oznacza?

Już wcześniejsze badania wykazały, że bajkalina jest narzędziem wartym stosowania w przypadku chorób metabolicznych, chorób zwłóknieniowych (szczególnie zapalnych i zwyrodnieniowych), a nawet nowotworach, ze względu na swoje przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwapoptotyczne i antytoksyczne działanie.

Wiele flawonoidów wykazuje działanie redukujące ryzyko rozwoju chorób oczu, jak jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej. Przytoczone badanie wykazuje, że bajkalina może pomóc ochronić przed AMD lub złagodzić jej przebieg.

Choć patogeneza tego schorzenia jest wciąż mało klarowna, głównym czynnikiem jej rozwoju wydaje się być pyroptoza (zaprogramowana śmierć komórki), którą bajkalina może blokować. Naukowcy spekulują, że utrudnia odpowiedź zapalną w której udział bierze cząsteczka NLRP3, a do której miałoby dojść w komórce nabłonka barwnikowego siatkówki.

Ostatecznie bajkalina wykazała właściwości ochronne wobec stanu zapalnego oraz śmierci komórek. Mimo ograniczonej biodostępności, może stać się ważnym elementem walki ze zwyrodnieniem plamki żółtej powodowanym wiekiem.

Okresowe przyjmowanie bajkaliny stanowi jeden z głównych elementów Rozsądnej Suplementacji, czyli Trzeciego Filaru Długowieczności. Jej właściwości wydłużające życie komórek dają nadzieję na osiągnięcie wieku 100 lat i więcej:

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31578016

https://bioinfo.imdik.pan.pl/wiki/Inflamasom

https://www.pbkom.eu/pl/content/rola-receptor%C3%B3w-nod-podobnych-w-immunobiologii-i-medycynie

https://edukacjapodyplomowaokulisty.pl/degeneracja-plamki-zanik-geograficzny-terapie/

http://www.okulistyka.com.pl/_okulistyka/index.php?strona=artykul&wydanie=71&artykul=338

https://www.pum.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0015/111723/PomJLifeSci_61-04_411-418.pdf

Opracowała Ewa Wysocka

Zapisz się do newslettera

    Zapisz się do newslettera

      Wyślij komentarz

      This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

      The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.