Choć słowo „szanta” kojarzy się głównie z pieśniami żeglarskimi, nazwę tę nosi również roślina, stosowana od wieków na problemy z układem oddechowym. Jednak szanta potrafi o wiele więcej.
Melodia zdrowia
Szanta to wieloletnia roślina która – poza Europą – rośnie również w północnej Afryce i południowo-zachodniej oraz środkowej Azji i obejmuje ok. 40 gatunków. W celach leczniczych wykorzystywana jest przede wszystkim szanta zwyczajna, osiągająca do 50 cm wysokości i charakteryzująca się niewielkimi, białymi kwiatkami. W Polsce szanta zwyczajna jest gatunkiem rzadkim, uznawanym za wymierający.
Uważa się, że medycznie wykorzystywano szantę już w I wieku p.n.e. Wymieniana jest ona w zapiskach rzymskiego encyklopedysty Aulusa Corneliusa Celsusa (zwanego rzymskim Hipokratesem), jako remedium na problemy z oddychaniem. Używano jej w przygotowywaniu posiłków paschalnych oraz napojów, dawniej stosowana była również w produkcji słodyczy.
Szanta bogata jest między innymi w:
- witaminę C,
- flawonoidy,
- alkaloidy,
- saponinę,
- sterole,
- garbniki,
- monoterpeny,
- diterpeny,
- olejki eteryczne.
Badania in vitro wykazały, że olejek eteryczny z szanty wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze oraz przeciwnowotworowe.
Właściwości prozdrowotne szanty
- Łagodzi kaszel
Szanta jest składnikiem wielu ziołowych pastylek do ssania oraz syropów. Wynika to z obecności diterpenów, czyli związków roślinnych odpowiadających za działanie wykrztuśne szanty.
Jak wykazują badania, roślina ta ma też działanie przeciwbólowe oraz przeciwskurczowe, dzięki czemu pomaga łagodzić kaszel i towarzyszące mu objawy.
- Pomaga walczyć z zapalenie oskrzeli
Z uwagi na działanie wykrztuśne oraz rozszerzające naczynia krwionośne, szanta może łagodzić też objawy zapalenia oskrzeli. Kiedy naczynia krwionośne rozszerzają się, organizm jest lepiej zapatrywany w dobrze natlenioną krew.
- Poprawia apetyt i trawienie
Gorzkie zioła – w tym szanta zwyczajna – od wieków stosowane są jako środki na pobudzanie apetytu. Działa tak, ponieważ zwiększa wydzielanie śliny oraz soków żołądkowych.
Wykazano ponadto, że rośliny o gorzkim smaku pomagają radzić sobie z niestrawnością. I to wynika ze wzmożonej produkcji śliny oraz soków żołądkowych, które pomagają rozkładać spożywane posiłki. Dzięki temu szanta łagodzi też wzdęcia czy gazy.
Dowody anegdotyczne wskazują również na to, że szanta może złagodzić objawy choroby lokomocyjnej. Rekomendowane jest przyjmowanie 1-2 ml nalewki lub naparu z 1-2 łyżeczek liści, do 3 razy dziennie.
Jak stosować szantę
Szantę znajdziemy w sklepach zielarskich i ze zdrową żywnością – w suszonej lub sproszkowanej postaci, w kapsułkach ekstraktach i nalewkach.
Z liści najłatwiej sporządzić napar. Wystarczy 1-2 łyżeczkę zalać wrzątkiem i pozostawić na 5 minut do zaparzenia. Przed wypiciem usuwamy liście. Do naparu można dodać nieco cytryny lub miodu (po uprzednim ostudzeniu), by zniwelować gorzki smak.
Do tej pory nie zostały ustalone standaryzowane dawki szanty, jakie należałoby przyjmować. Zależne jest to oczywiście od danej osoby, jej zdrowia, przyjmowania leków itd. Uznaje się, że bezpiecznym jest przyjmowanie 4,5 g zioła, bądź 2-4 łyżeczki soku dziennie.
W przypadku wątpliwości należy zawsze zasięgnąć opinii specjalistów.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Stosowanie wszelkich ziół i suplementów powinno być zawsze konsultowane ze specjalistami, szczególnie w przypadku osób chorujących przewlekle (w tym na: cukrzycę, choroby serca i nadciśnienie), przyjmujących leki, osób w ciąży i karmiących piersią.
W przypadku wrzodów lub zapalenia żołądka, stosowanie szanty należy skonsultować z lekarzem. Zwiększenie wydzielania soku żołądkowego może być bowiem dla tych osób niebezpieczne.
Szanty czarnej nie powinny stosować osoby chorujące na schizofrenię lub chorobę Parkinsona.
Nie zaleca się przyjmowania szanty w dużych ilościach, może bowiem wywoływać wymioty.
U niektórych osób, w przypadku miejscowego stosowania, może pojawić się kontaktowe zapalenie skóry.
Nie zaleca się, by szantę stosowano w czasie ciąży i karmienia piersią.
Zaleca się zaprzestanie stosowania szanty na 2 tygodnie przed planowanym zabiegiem lub operacją.
Źródło:
