15 sierpnia, 2021

Silne bóle miesiączkowe – czy zmiana diety może pomóc?

Miesiączkuje mniej niż 2% ssaków. W grupie tej poza ludźmi znajdują się między innymi niektóre małpy, nietoperze czy kolcomyszy, które doświadczają nawet zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Kobiety miesiączkują średnio przez niemal 40 lat swojego życia. Choć proces ten przygotowuje ciało do przyjęcia zarodka i zajścia w ciążę, w większości wypadków będzie to miało miejsce zaledwie kilka razy w życiu. Wciąż jednak ponad 400 miesiączek doświadczanych od momentu dojrzewania do menopauzy, może przynieść sporo dyskomfortu – w tym bólu.

Ból odczuwa ponad 80% kobiet. U niemal 20% jest on tak silny, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Specjaliści uważają jednak, że dotyczy to znacznie większego odsetka, a błędy w statystyce dotyczą choćby przeświadczenia, że ból towarzyszący okresowi jest normalną częścią tej biologicznej płci. Często bagatelizowany, nigdy nie staje się przedmiotem wizyt lekarskich.

Niektóre kobiety doświadczają złagodzenia bólu miesiączkowego wraz wiekiem, u innych zaś ból łagodnieje po porodzie.

Dlaczego miesiączka boli?

Podczas miesiączki nadmiar zgormadzonej w czasie cyklu błony śluzowej ulega złuszczeniu, dzięki skurczom macicy (która jest mięśniem). Po zakończonym okresie rozpoczyna się czas produkcji nowej błony, która może być w gotowości do przyjęcia zarodka. W wyniku skurczów naczynia krwionośne macicy pękają – stąd bierze się menstruacyjna krew. Ból zaś może być wynikiem reakcji zapalnej powstającej w czasie złuszczania, a także niedostateczną ilością tlenu oraz krwi docierających do naczyń, z powodu częstych skurczów. I choć miesiączkuje ponad połowa globalnej populacji, okres i jego konsekwencje są wciąż tematem tabu.

Co ma do powiedzenia dieta?

Spora część kobiet sięga w czasie miesiączki (a także przed nią, jeśli we znaki daje się PMS) po środki przeciwbólowe, suplementy magnezu czy terapię hormonalną (na przykład odpowiednio dopasowaną antykoncepcję). Jednak nie są to opcje dostępne dla wszystkich, czasami ze względu na ograniczenia zdrowotne, czasami ekonomiczne.

Osoby trafiające do gabinetów lekarskich z powody silnych bólów miesiączkowych pokonują zwykle dosyć podobną drogę. Niezwykle istotne jest postawienie prawidłowej diagnozy czy bóle wynikają z nieprawidłowości anatomicznych, chorób, niesłużącej danej osobie diecie, mięśniaków itd. Jeżeli bóle nie są powodowane chorobami, lekarze sięgają często po środki przeciwbólowe – od paracetamolu, poprzez niesteroidowe leki przeciwzapalne i leki na receptę. Choć rozwiązania te mogą okazać się doraźnie skuteczne, częste stosowanie leków niesie za sobą ryzyko wrzodów żołądka, obciążenia wątroby i innych. Kolejnym krokiem jest często – o ile to możliwe – celowana antykoncepcja hormonalna.

Uwagę naukowców zwróciło coś jeszcze. Choć brakowało badań na ten temat, doniesienia pacjentek sugerowały, że unikanie (lub zmniejszanie podaży) glutenu w diecie mogło mieć wpływ na przebieg miesiączki. U jednej z nich znaczne zmniejszenie spożywania produktów zawierających gluten spowodowało, że przez pół roku niemal nie odczuwała bólu. Inna pacjentka raportowała, że przed eksperymentem atakujący ją ból miesiączkowy był nie do zniesienia. Została więc skierowana na badanie USG mające wykluczyć endometriozę. Kiedy choroba nie została potwierdzona, zdecydowała się na zmianę diety, a ściślej na zmniejszenie w niej ilości glutenu. Okazało się, że ból miesiączkowy uległ złagodzeniu, bez efektów ubocznych towarzyszących np. przyjmowaniu tabletek antykoncepcyjnych.

Czy nauka to potwierdza?

Brakuje badań jednoznacznie ukazujących wpływ pszenicy lub glutenu na bóle miesiączkowe. Wiadomo jednak, że działania przeciwzapalne (np. dieta) mogą złagodzić comiesięczne dolegliwości oraz utratę krwi. Z kolei dieta bogata w przetworzoną żywność, kofeinę, używki i mięso może te bóle nasilić – co potwierdzają pacjentki na całym świecie.

Wiele badań natomiast wykazało powiązanie pomiędzy dietą, a bólem miesiączkowym. Jedno z nich ujawniło na przykład, że złagodzić je może niskotłuszczowa dieta wegańska. Było to jednak małe badanie, dlatego wnioski nie mogą być jednoznaczne. Badania takie są również skomplikowane do przeprowadzania, z uwagi na trudność kontrolowania wszystkich czynników.

Jak mówi jednak z pacjentek eksperymentujących z dietą:

Chcę być kiedyś lekarzem, więc pomyślałam, że spróbuję eksperymentować na sobie. Kiedy wróciłam do poprzedniej diety, ze sporą ilością makaronu i chleba, miałam najbardziej bolesny okres w historii. Ból trwał 4 dni i całkowicie wyłączył mnie z życia.

Jednak przejście z powrotem na dietę o małe zawartości glutenu sprawiło, że miesiączki stały się ponownie niemal bezbolesne.

Słowo na koniec

Choć miesiączka jest naturalnym procesem biologicznym, jej przykre konsekwencje nie są koniecznością. Nie należy również bagatelizować bólu jaki jej towarzyszy i wpisywać go w nieprawdziwy i krzywdzący mit „okres musi boleć”.

Trudności towarzyszące miesiączce należy konsultować ze specjalistami, począwszy od ginekologów, poprzez endokrynologów, dietetyków, reumatologów, fizjoterapeutów oraz psychologów.

Ważne również by pamiętać, że rezygnowanie z glutenu nie zawsze jest bezpieczne. Warto zaczynać od stopniowego redukowania jego ilości, lecz nawet to przeprowadzać pod opieką specjalistów. Może mieć to bowiem wpływ na nasze zdrowie w sposób, jakiego nie będziemy się spodziewać. Ponadto, poza osobami chorującymi na celiakię, całkowite wykluczenie glutenu jest rzadko konieczne. Decyzje mające afektować nasze zdrowie należy zawsze poddawać specjalistycznej ocenie.

Więcej na temat złagodzenia dolegliwości, pisaliśmy między innymi tutaj, tutaj, tutaj i tutaj.

Źródła:

https://www.nhs.uk/conditions/period-pain/

https://www.medicalnewstoday.com/articles/can-a-gluten-free-diet-relieve-period-pain

https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C410678%2Cmiesiaczka-i-menopauza-w-pozniejszym-wieku-to-wieksze-szanse-dozycia-90.html

Opracowała Ewa Wysocka

Zapisz się do newslettera

    Zapisz się do newslettera

      Wyślij komentarz

      This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

      The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.