Coraz bardziej popularne szparagi bogate są w: potas, błonnik, witaminy A, C, B1 i B6 oraz kwas foliowy. Badania skupione na ich prozdrowotnych właściwościach wykazały, że są to jedne z najlepszych produktów roślinnych niszczących wolne rodniki.
Pęczek informacji
Szparagi spotkać można w trzech odmianach: białej, zielonej i fioletowej. Te pierwsze popularne są szczególnie w Europie i cechują się łagodnym smakiem. Zielone, które najczęściej spotkać można np. w Stanach Zjednoczonych, mają ostrzejszy smak. Fioletowe, których uprawa jest najtrudniejsza, goszczą często np. we włoskiej kuchni.
Obecnie uważane za część rodziny Asparagus asparagoidesi, w przeszłości klasyfikowane były jako Liliaceae, wraz z cebulą czy czosnkiem. Mogą rosnąć wszędzie tam, gdzie ziemia zamarza podczas zimy lub podczas suchych miesięcy. Są to rośliny jednopienne, co oznacza że każda z nich jest żeńska lub męska. Ponieważ męskie nie produkują nasion, nie tracąc więc energii na ten proces, obfitują w więcej pędów.
Niektóre źródła podają, że szparagi zaczęto uprawiać ok. 2500 lat temu w Grecji, skąd pochodzi też ich nazwa (asparagus oznacza po grecku „młody pęd”). Kolejne, że rośliny te po raz pierwszy pojawiły się na terenie Imperium Rzymskiego ok. 4500 lat temu. Jeszcze inne, że można znaleźć je na staroegipskich malowidłach, z 2700 roku p.n.e. Jedno jest pewne – szparagi od bardzo dawno są częścią kuchni na całym świecie.
Właściwości tych rośliny zostały zauważone bardzo szybko. Początkowo stosowane były jako moczopędne, naturalne lekarstwo o delikatnym smaku.
Oktawian August stworzył nawet specjalną flotę szparagową. Statki te transportowały warzywa do podnóża Alp, skąd przenoszono je w miejsce występowania pierwszych śniegów i mrożono na zimę. W najstarszej zachowanej książce kucharskiej z III w. istnieje nawet przepis na szparagi.
W Europie szparagi znalazły się za sprawą Francuzów, którzy uprawę rozpoczęli w 1400 roku. W Anglii i Niemczech czas ten przypadł na 1500 rok. Do Stanów Zjednoczonych dotarły one ok. 1850 roku.
Dziś głównymi ich importerami są: Unia Europejska, Stany Zjednoczone i Japonia. Największym producentem zaś są Chiny.
Prozdrowotne właściwości szparagów
Oto najważniejsze korzyści płynące z zajadania się szparagami.
- Są bogate w witaminę K
Szparagi zawierają dużo witaminy K, która wspomaga m.in. proces krzepnięcia krwi. Wiele badań wykazało, że witamina ta poprawia też zdrowie kości, również u osób z osteoporozą (poprzez zwiększanie gęstości mineralnej). Dzięki temu ryzyko złamań zmniejsza się. Witamina K wspiera ponadto zdrowie serca i pomaga zapobiegać stwardnieniu tętnic.
- Zawierają właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające
Szparagi pełne są składników przeciwzapalnych i antyoksydantów. Pomagają w walce z takimi schorzeniami jak: cukrzyca typu 2, choroby serca czy nowotwór. Uważa się, że zawarty w nich glutation (antyoksydant) spowalnia proces starzenia i rozkłada wolne rodniki, a także ochrania skórę przed zanieczyszczeniami i szkodliwym działaniem słońca.
- Działają moczopędnie
Skład chemiczny szparagów sprawia, że stymulują one produkcję moczu. Dzięki temu szybciej pozbywamy się nadmiaru soli i płynów z organizmu.
W przypadku osób, które borykają się z obrzękami wynikającymi z gromadzenia się płynów w tkankach, szparagi wraz z dużą ilością płynu stosowane bywają jako „terapia irygacyjna”. Jej efektem jest zwiększenie wydalanie moczu, a więc pozbywanie się z organizmu nadmiernych treści. Efekt ten przydatny jest również dla osób, które cierpią na nadciśnienie lub inne schorzenia związane z sercem.
Naukowcy doszli również do wniosku, że jedzenie szparagów może być wsparciem dla leczenia infekcji dróg moczowych i innych schorzeń układu moczowego, powodujących obrzęk i ból.
- Odżywiają przewód pokarmowy
Szparagi zawierają znaczną ilość inuliny. Substancja ta nie rozpuszcza się w przewodzie pokarmowym, a przechodzi do jelit, gdzie pożywia dobre bakterie. Te z kolei umożliwiają nam lepsze wchłanianie składników odżywczych, zmniejszają ryzyko alergii i zachorowania na raka okrężnicy.
- Wspierają prawidłowy przebieg ciąży
Naukowcy donoszą, że włączenie szparagów do diety w czasie ciąży, wspomaga jej prawidłowy przebieg. W pędach tych znajduje się dużo kwasu foliowego, który zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u płodów. Dlatego warto jeść szparagi również w okresie starań o dziecko. Kwas foliowy we współpracy z witaminą C i B12 pomaga organizmowi rozkładać, wykorzystywać i tworzyć nowe białka. Bierze również udział w produkcji czerwonych krwinek oraz DNA.
- Dostarczają błonnik
Jedna porcja szparagów zawiera więcej, niż 1 g rozpuszczalnego błonnika, który wiąże ze sobą tłuszcze, cukry, bakterie oraz toksyny i wyprowadza je z organizmu. Naukowcy uważają, że 3 g błonnika znajdującego się w szparagach mogą obniżyć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Błonnik uwalnia również kwasy znajdujące się w organizmie, które dostarczają nam paliwa, oczyszcza przewód pokarmowy i pomaga wątrobie w funkcjonowaniu. Ponadto oczyszcza nasze ciało od toksyn, patogenów, cholesterolu i nadwyżek cukru.
Spożywanie błonnika jest więc bardzo ważne dla naszego zdrowia. Wysoka jego zawartość w diecie zdaje się mieć związek z obniżonym ryzkiem: choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, nadciśnienia, cukrzycy, otyłości i niektórych chorób żołądkowo-jelitowych. Choć w większości przypadków mamy do czynienia raczej z niedoborem błonnika w diecie, niż jego nadmiarem, takie sytuacje również mogą się zdarzyć. O zagrożeniach związanych ze zbyt wysokim poziomem błonnika pisaliśmy tutaj.
- Są bogate w witaminę B1
Jak większość witamin z grupy B, tiamina potrzebna jest naszemu organizmowi do optymalnego wykorzystywania energii z pożywienia. Pomaga ona przekształcić węglowodany w energię, co jest bardzo ważne dla metabolizmu, koncentracji i siły.
Ponieważ witaminy z grupy B są niezbędne do metabolizowania cukrów i skrobi, mają wpływ na zarządzanie poziomem glukozy we krwi. Witaminy te regulują też poziom homocysteiny, której nadmiar może prowadzić do chorób serca. Jedno z badań wykazało, że dojrzali pacjenci mający odpowiedni poziom witaminy B12 osiągali lepsze wyniki w testach mierzących szybkość oraz mentalną elastyczność.
Witamina B znana jest powszechnie jako „witamina energetyczna”, ponieważ wpływa na poziom naszej energii, pomaga przezwyciężyć zmęczenie i wyczerpanie. Więcej na temat witamin z grupy B pisaliśmy m.in. tutaj, a także tutaj.
- Wspierają walkę z rakiem
Szparagi bogate są w glutation, który jest detoksykującym związkiem, pomocnym w niszczeniu czynników rakotwórczych. Naukowcy uważają, że jest on szalenie istotny dla naszego zdrowia. Przekonują, że poziom glutationu w komórkach staje się wyznacznikiem tego, jak długo będziemy żyć. Związek ten odgrywa też ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Tak więc zjadanie szparagów może pomóc w walce z niektórymi typami raka, w tym: kości, piersi, płuc i jelita grubego.
Trwałe stany zapalne i przewlekły stres oksydacyjny są czynnikami ryzyka dla wielu typów nowotworów. Można na szczęście nad nimi zapanować, między innymi dzięki odpowiedniej diecie. Więcej na ten temat pisaliśmy np. tutaj i tutaj.
Szparagi w liczbach
Szparagi są niemal pozbawione tłuszczu i kalorii. Pełne są jednak witamin i minerałów. Pięć szparagowych pałeczek zawiera: 20 kalorii, 2 g białka, 4 g węglowodanów i 0 g sodu.
Ponadto:
- 60% zalecanego dziennego spożycia folacyny,
- 38% witaminy K,
- 20% witaminy C,
- 15% witaminy B1,
- 10% witaminy B6,
- 8% witaminy A,
- 6% witaminy B2,
- 5% witaminy B3,
- 4% magnezu,
- 4% miedzi,
- 2% wapnia.
Jak wybrać i przygotować szparagi?
Wybierajmy mocne łodygi, o zaciśniętych (nie poszarpanych) główkach. Pędy powinny pękać pod wpływem nacisku.
Przed przygotowaniem należy je dokładnie umyć i odciąć dolne końce. Sposobów ich przygotowania jest naprawdę wiele – od smażenia z dodatkiem wody, cytryny i oliwy, poprzez grillowanie na średnim ogniu, aż do pieczenia w piekarniku.
Najpopularniejszym dodatkiem do szparagów jest czosnek. Świetnie komponują się one także z: cytryną, natką pietruszki, papryką oraz solą i pieprzem. Mogą stanowić samodzielną przekąskę lub dodatek do dań głównych. Połączenie ich z jajkiem sadzonym ma wielu zagorzałych zwolenników.
Środki ostrożności
Spożywane w umiarkowanych ilościach, jakie zwykle towarzyszą komponowanej diecie, szparagi nie są niebezpieczne. Nie ma jednak wciąż wystarczających danych, dotyczących ich działania w większych ilościach. W przypadku nietolerancji pokarmowej lub nadwrażliwości, mogą wywołać reakcje alergiczne. Należy więc zachować umiar.
Szparagi – ze względu na pewne podobieństwa – mogą działać niekorzystnie na osoby, które wrażliwe są na warzywa takie jak: czosnek, cebulę, por czy szczypiorek.
Pędy te działają jak naturalne leki moczopędne. Spożywanie ich w dużych ilościach może zmniejszyć naturalne wydalanie litu. Konsekwencje jego nadmiaru w organizmie mogą być poważne. Lit wpływa bowiem na przepływ sodu przez komórki nerwowe i mięśniowe. Bywa stosowany w leczeniu objawów depresji maniakalnej (np. agresji, nadpobudliwości i gniewu).
Dziwny zapach moczu po zjedzeniu szparagów, nie jest niepokojącym objawem. To efekt działania związków siarki, które nie zostały wchłonięte przez nasz organizm. Jedno z badań wykazało, że 10% z 307 osób badanych, było w stanie wyczuć ten zapach przy wysokim rozcieńczeniu. Sugeruje to genetycznie określoną swoistą nadwrażliwość.
Źródło:
https://draxe.com/asparagus-nutrition/
Opracowała Ewa Wysocka