Czym jest homocysteina i jakie zagrożenie niesie jej podwyższony poziom? Pytania i odpowiedzi.

Co to jest podwyższona homocysteina?

Homecysteina to aminokwas, powstający wskutek trawienia białka. W wysokich stężeniach może zwiększać ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Uważa się, że jej podwyższony poziom, przyczynia się do powstawania złogów miażdżycowych. Dzieje się to poprzez uszkodzenie ścian tętnic. Wpływa również na płytki krwi, zwiększając ryzyko powstawania skrzepów. Nie udało się jeszcze jednoznacznie stwierdzić, czy wysoki poziom homocysteiny rzeczywiście powoduje choroby sercowo-naczyniowe. Jednak niektóre dowody wskazują na to, że ludzie z podwyższonym poziomem tego aminokwasu, są dwukrotnie bardziej narażeni na ryzyko rozwoju choroby Alzheimera.

Najwyższy poziom homocysteiny we krwi, mają osoby spożywające dużo białka zwierzęcego, mało owoców i warzyw listnych. Warzywa i owoce dostarczają  kwas foliowy i witaminy z grupy B, które pomagają organizmowi pozbyć się niesłużącego nam aminokwasu.

Dieta nie jest jednak jego jedynym źródłem. Produkowany jest w organizmie z innego aminokwasu – metioniny. Jedną z jej głównych funkcji, jest zapewnienie grup metylowych do reakcji komórkowych. Grupa metylowa to chemiczny fragment, który składa się z jednego atomu węgla i trzech atomów wodoru. Kiedy metionina „przekazuje” grupę metylowa na rzecz reakcji komórkowej, staje się homocysteiną. Ta zwykle odbiera kolejną grupę metylową, z kwasu foliowego lub witamin grupy B, by zregenerować metioninę.

Związek między poziomem homocysteiny, a ryzkiem chorób serca – jeżeli istnieje – to wciąż sprawa wzbudzająca wiele kontrowersji.

W 2012 roku w Wielkiej Brytanii zostało przeprowadzone duże badanie, którego wyniki zaprzeczały teorii, jakoby aminokwas ten miał być czynnikiem ryzyka chorób serca. Naukowcy przyjrzeli się danym dotyczącym 116 000 osób. Każda z nich poddana była genetycznej analizie, na obecność mutacji w genie, która powoduje wytwarzanie homecysteiny. Odkryto, że mutacja ta powodowała 20% zwyżkę poziomu aminokwasu, jednak żaden z uczestników nie był z tego powodu bardziej narażony na choroby serca. Badanie to opublikowane zostało na łamach PLoS Medicine, w lutym 2012 roku.

Z kolei badania opublikowane w New England Journal of Medicine, w kwietniu 2006 wykazały, że u kobiet z chorobami serca i podwyższonym poziomem homocysteiny, ryzyko śmierci z powodu choroby było czterokrotnie wyższe, niż u kobiet o prawidłowym poziomie aminokwasu. Nie wiadomo jednak czy choroba serca była wywołana wysokim poziomem homocysteiny, albo czy jej wysoki poziom był spowodowany chorobą.

Jakie są objawy podwyższonego poziomu homocysteiny?

Niestety, stan ten nie daje żadnych objawów.

Jakie są przyczyny podwyższonego poziomu?

Odpowiedzialne za to może być np. niewystarczające spożycie witamin z grupy B. Wpływ mają również czynniki genetyczne, warunkujące wchłanianie i użycie kwasu foliowego. W takim wypadku, spożywanie kwasu foliowego powinno być wyższe, niż standardowa zalecana dzienna dawka – czyli 400 mikrogramów. Winowajcami podwyższonego stanu są również: stres i kawa. Im więcej wypijamy kawy, tym wyższy poziom homocysteiny. Neuroprzekaźniki, takie jak epinefryna i norepinefryna, które zawdzięczamy stresowi, są metabolizowane w wątrobie za pomocą procesów, które wykorzystują grupy metylowe. Może to zwiększać również zapotrzebowanie na kwas foliowy. Podwyższony poziom homocysteiny może wynikać również z niskiego poziomu hormonu tarczycy, choroby nerek, łuszczycy oraz przyjmowania niektórych leków.

Jak diagnozuje się stan podwyższonego poziomu homocysteiny?

Przede wszystkim za pomocą badania krwi. Lekarze mogą zlecić takie badanie pacjentom, z historią chorób serca w rodzinie. Zwykle jednak bez innych czynników ryzyka, tj.: nadciśnienie czy wysoki poziom cholesterolu. Badania te nie są wykonywane rutynowo, ale są ogólnie dostępne. W laboratoriach badanie to kosztuje zwykle od 50 do 120 zł.

Optymalny poziom wynosi od 4,4 do 10,8 mikromoli/1 l krwi.

Jak wygląda tradycyjne leczenie?

Nie istnieje leczenie w tradycyjnym rozumieniu, jedyną opcją jest próba obniżenia poziomu aminokwasu. Należy zwiększyć spożycie witamin z grupy B, poprzez jedzenie większej ilości warzyw zielono listnych, owoców oraz produktów zbożowych, wzbogaconych kwasem foliowym. Wspaniałym jego źródłem jest też fasola i sok pomarańczowy. Warto rozważyć stosowanie multiwitamin, które dostarczą nam dodatkowych 400 mikrogramów kwasu. Należy również łagodzić objawy stresu, np. poprzez medytację czy wyciszające ćwiczenia. A przede wszystkim niwelować jego źródła.

Pomóc może również ograniczenie spożywania żywności bogatej w białko zwierzęce. Warto ograniczyć białko do 80-120 gramów dziennie, a jego źródłami niech będą: ryby, fasola, soja i nabiał.

Do tej pory nie ma jednoznacznych wyników badań wykazujących, że obniżenie poziomu homocysteiny może zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca. Może to być jednak spowodowane zbyt małą ilością badań lub niewystarczającym obniżeniem jej poziomu.

Rozmowa z Doktorem Pokrywką

Uczestnik: Dlaczego nadmiar homocysteiny w organizmie jest szkodliwy?

Doktor Pokrywka: Niektórzy pacjenci z wysokim poziomem cholesterolu mają czyste naczynia krwionośne. Dlaczego? Ponieważ cholesterol przylepia się do naczyń krwionośnych tylko wtedy, gdy są one uszkodzone. A przyczyną ich uszkodzenia może być wysoki poziom homocysteiny. Dlatego pogląd o zagrożeniu związanym z wysokim poziomem cholesterolu jest już nieaktualny. Właściwym wskaźnikiem zagrożenia jest poziom homocysteiny. Obecnie wciąż jeszcze rutynowo kieruje się pacjentów na badanie poziomu cholesterolu. Powinno to ulec zmianie. Jeśli lekarz chce stwierdzić, czy pacjent jest zagrożony miażdżycą, zawałem serca lub udarem mózgu powinien skierować go na badanie poziomu homocysteiny.

Na jakie zagrożenia wskazuje wysoki poziom homocysteiny?

U pacjentów, którzy mają zbyt wysoki poziom homocysteiny, występuje zagrożenie: chorobami serca i układu krwionośnego – miażdżycą, zawałem serca, wylewem krwi do mózgu; nowotworami; chorobą Alzheimera; schizofrenią.

Czy homocysteina występuje w organizmie każdego człowieka?

Tak, powstaje ona jako normalny produkt przemian zachodzących w organizmie. Do zbyt wysokiego poziomu homocysteiny dochodzi, gdy te przemiany przebiegają nieprawidłowo, na przykład z powodu nadmiaru białka w diecie (m.in. przy nadmiernym spożyciu mięsa).

Jaki powinien być poziom homocysteiny?

Poziom ten powinien wynosić około 10 mikromoli na litr krwi. Przykładowo poziom homocysteiny wynoszący 15 mikromoli na litr krwi jest zbyt wysoki. Jak spowodować obniżenie zbyt wysokiego poziomu homocysteiny? Można to osiągnąć przez zażywanie odpowiednio dużych dawek witamin z grupy B. Rodzaj tych witamin i ich dawki należy dobierać indywidualnie dla każdego pacjenta. Przeważnie zachodzi potrzeba zażywania witaminy B 12, witaminy B6 i kwasu foliowego we właściwych proporcjach. Na rynku suplementów istnieją gotowe preparaty, zawierające wyżej
wymienione substancje w proporcjach przewidzianych dla przeciętnego pacjenta. Po pewnym czasie zażywania takiego preparatu należy ponownie zbadać poziom homocysteiny we krwi (można to zrobić po 2 tygodniach).

Źródło:

https://www.drweil.com/health-wellness/body-mind-spirit/heart/elevated-homocysteine/

Opracowała Ewa Wysocka