Fibromialgia – jak naturalnie łagodzić jej objawy?

Szacuje się, że fibromialgia (FMS) dotyka w Polsce ok. 2 mln osób – głównie kobiety między 40. a 60. rokiem życia. Wciąż nie jest jasne, dlaczego to właśnie kobiety są bardziej narażone na tę chorobę. Jedną z teorii jest obniżający się poziom serotoniny.

Problemem w przypadku fibromialgii jest to, że jest to stan trudny do zdiagnozowania. Ponadto, podobnie jak w przypadku wypalenia nadnerczy, zespołu przewlekłego zmęczenia i niektórych chorób reumatoidalnych, nie ma leku, który dałby natychmiastowe efekty. Stany te dają podobne objawy, a czasami nawet współistnieją. W efekcie, osoby cierpiące na fibromialgię borykają się z bólem, zmęczeniem i depresją.

Skąd się bierze fibromialgia?

Nie istnieje jedno badanie, które mogłoby dostarczyć ostateczną diagnozę fibromialgii. Jedną z wytycznych które każą podejrzewać tę chorobę, jest występowanie rozległego bólu lub bólów mięśni, przez co najmniej 3 miesiące. Badanie fizyczne polega na naciskaniu przez lekarza 18 punktów spustowych (m.in. szyi, klatki piersiowej, ramion, okolicy kolan, talii oraz dolnej części pośladków), a następnie mierzeniu bólu i tkliwości.

Niektóre osoby mogą cierpieć na neuropatię nerwów – badania wykazały, że dotyczy to niemal połowy pacjentów. Ból spowodowany uszkodzeniem małych nerwów, przenoszących sygnał ze skóry do mózgu.

Nie ma zdefiniowanej ani konkretnej przyczyny fibromialgii, jednak stan ten został powiązany z:

• genetyką,
• alergiami na chemikalia,
• nadwrażliwością pokarmową lub alergiami,
• wirusami,
• nierównowagą hormonalną,
• problemami z trawieniem,
• kandydozą,
• niewspółosiowością kręgosłupa,
• stresem,
• niedoborami neuroprzekaźników,
• zespołem stresu pourazowego.

Czynnikami ryzyka dla fibromialgii jest genetyka, płeć żeńska, reumatoidalne zapalenie stawów lub toczeń. Objawy rozwijają się u niektórych po: epizodzie znacznego stresu, infekcji, zabiegu chirurgicznego lub urazu. U innych zaś, objawy mogą pojawić się bez widocznej przyczyny.

W badaniu z 2017 roku stwierdzono, że u pacjentów z fibromialgią sieć mózgowa jest nadwrażliwa. Stan tez zwany jest synchronizacją wybuchową (ES). Naukowcy z University of Michigan oraz Pohang University of Science donoszą, że dolegliwości osób chorujących na fibromialgię mogą wynikać właśnie z nadwrażliwości lub hiperaktywności sieci mózgowej.

Naukowcy przeanalizowali zapisy EEG stanu spoczynkowego, u 10 kobiet z fibromialgią, by zbadać nadwrażliwość sieci. Następnie badacze sprawdzali czy model sieci mózgowej z tą przypadłością, reagował na zewnętrzne zakłócenia lub stymulację elektryczną. Zaobserwowano, że zewnętrzne zakłócenia bardzo korelują z natężeniem bólu chronicznego. Dane potwierdzają, że sieci z ES są bardziej wrażliwe na zakłócenia. Badania pokazują więc, że synchronizacja wybuchowa może być tym mechanizmem, który stoi za hiperwrażliwością mózgów pacjentów z fibromialgią. Model tych badań może pomóc opracować sposób radzenia sobie z chorobą, dzięki potencjalnym możliwościom opracowania nieinwazyjnych metod modulacji mózgu i stabilizowania sieci.

Jakie są najczęstsze objawy fibromialgii?

Fibromialgia charakteryzuje się ogólnym, długotrwałym bólem mięśni i tkanek łącznych, bez konkretnej przyczyny. Nasilenie jej objawów jest różne, u różnych osób. Często znikają i pojawiają się ponownie.

Badania wykazały, że fibromialgia może wzmacniać ból, ponieważ wpływa na sposób w jaki mózg przetwarza sygnał bólowy.

Innymi – poza bólem – objawami fibromialgii mogą być:

• zmęczenie,
• bóle głowy,
• problemy z pamięcią,
• zaburzenia snu,
• skurcze w podbrzuszu,
• nadwrażliwe punkty,
• chroniczny ból,
• depresja,
• niepokój,
• mgła umysłowa.

W wielu przypadkach objawy są przewlekłe. Nie tylko ból utrudnia – a nawet uniemożliwia – normalne funkcjonowanie. Mgła umysłowa i zaburzenia snu mogą współwystępować z bezdechem sennym i zespołem niespokojnych nóg. Brak wystarczającej ilości snu przyczynia się do osłabienia funkcji poznawczych, zwiększa ryzyko i pogłębienie depresji oraz lęku.

Niektórzy pacjenci mogą odczuwać poranne zesztywnienie, drętwienie lub mrowienie kończyn, a także nadwrażliwość na hałas, światło i temperaturę. Fibromialgii współtowarzyszą czasami stany takie jak: dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego, endometrioza, zespół chronicznego zmęczenia, napięciowe bóle głowy oraz zespół jelita drażliwego.

Leczenie konwencjonalne

Tradycyjne leczenie objawów fibromialgii rozpoczyna się zwykle od podawania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), środków przeciwpadaczkowych i przeciwdepresyjnych. Nie leczą one jednak przypadłości, a ich zbyt częste i długie przyjmowanie może przynieść wiele niepożądanych efektów.

NLPZ mogą powodować: wrzody, krwawienie z żołądka lub jelit, zaburzenia trawienia, wysokie ciśnienie krwi, zawał, udar oraz reakcje alergiczne (w tym skórne), które mogą nawet zagrażać życiu.

Źle dobrane lub nieprawidłowo dawkowane leki na receptę mogą również powodować skutki uboczne.

Skutki uboczne leków przeciwpadaczkowych obejmują: niewydolność wątroby, kamienie nerkowe, torbiele jajników, a także poważne spadki liczby białych krwinek i płytek krwi, niedokrwistość plastyczną i problemy z funkcjami poznawczymi.

Leki przeciwdepresyjne mogą powodować: przyrost masy ciała, obniżenie libido, zmęczenie, bezsenność, zaburzenia widzenia, pobudzenie, drażliwość i niepokój.

W przypadku wystąpienia działań niepożądanych należy skonsultować się z lekarzem. Należy pamiętać, że przyjmowania lub odstawiania specjalistycznych leków wydanych na receptę, nie należy dokonywać bez konsultacji z lekarzem.

Terapia pacjentów cierpiących na fibromialgię powinna obejmować zbilansowaną dietę, zmianę stylu życia oraz leczenie uzupełniające. Niektórzy specjaliści rekomendują wizytę u reumatologa, ponieważ fibromialgia powoduje przewlekły ból i zmęczenie, podobne do artretyzmu.

Jakie są alternatywy?

Badania przeprowadzone przez włoskich naukowców wykazały, że pacjenci z fibromialgią mogą odczuć różnicę, w przypadku wprowadzenia odpowiednich zmian w diecie i suplementach. Na przykład złagodzenie objawów może nastąpić w efekcie wyeliminowania glutenu. Potwierdziło to również badanie opublikowane na łamach Research and Therapy Arthritis, w którym naukowcy badali wpływ 12-miesięcznej diety bezglutenowej, na stan pacjentów ze współistniejącymi IBS oraz fibromialgią. W przypadku jednej z podgrup zaobserwowano znaczną poprawę, w obrębie odczuwanych objawów oraz jakości życia.

Specjaliści zalecają również ograniczenie spożywania kofeiny, ponieważ może przyczyniać się do: zaburzenia snu i bezsenności, lęku, drżenia mięśni i depresji. Wiele z tych objawów towarzyszy pacjentom z fibromialgią każdego dnia. Pamiętajmy, że kofeina to nie tylko kawa. Znajdziemy ją też w: herbacie, niektórych napojach słodzonych i energetycznych oraz lekach. Zawierają ją również niektóre batony czekoladowe, a także środki mające wspomagać odchudzanie.

Warto zrezygnować również ze sztucznych słodzików. Często znajdują się w nich niebezpieczne substancje, powiązane m.in. z chorobami tarczycy, problemami z pamięcią, atakami epileptycznymi oraz nowotworami.

Zmniejszenie obciążeń organizmu jest bardzo ważne przy fibromialgii. Pomoże to zapanować nad dokuczliwymi objawami.

Co jeść?

Wiele osób chorujących na fibromialgię cierpi na niedobory najważniejszych składników odżywczych i witamin, w tym: witaminy B12, C i D, kwasu foliowego oraz magnezu. W diecie powinny znaleźć się odpowiednie źródła białka, kiszonki i sfermentowana żywność, ekologiczne owoce i warzywa. Ważne jest to, by zredukować stan zapalny i zbudować system naturalnych mechanizmów obronnych.

• Żywność bogata w magnez

W diecie należy uwzględnić dużo warzyw zielonolistnych, pestki dyni, jogurty i kefiry, migdały, awokado. Co najmniej trzy porcje dziennie pomogą podwyższyć poziom magnezu i złagodzić ból oraz dyskomfort.

• Żywność bogata w melatoninę

Jednym z częstych objawów fibromialgii są zaburzenia snu. Dlatego warto dbać o odpowiedni poziom melatoniny – hormonu snu. Na rynku dostępnych jest wiele suplementów, które z reguły są bezpiecznymi środkami. Jednak znaleźć ją można również w: kwaśnych wiśniach, orzechach włoskich, nasionach gorczycy, ryżu, imbirze, jęczmieniu, szparagach, pomidorach, świeżej mięcie, bananach i czerwonym winie. Badania wykazują, że z niskim poziomem melatoniny wiążą się niedobory cynku, magnezu oraz kwasu foliowego. Należy więc dbać o ich odpowiednią podaż.

• Pokarmy bogate w tryptofan

Tryptofan to bardzo ważny aminokwas, którego jednak nasz organizm nie potrafi sam wytworzyć. Potrzebujemy go m.in. do produkcji serotoniny, co z kolei pomoże nam spać. Znajdziemy go w: orzechach, kiełkach, sezamie, dzikich rybach i kurczakach ekologicznych.

• Olej kokosowy

Stosujmy olej kokosowy jako alternatywę dla innych tłuszczów. Do codziennego menu włączmy 4-5 łyżek, by zmniejszyć ból stawów, zrównoważyć hormony, poprawić pamięć i ogólne funkcjonowanie mózgu.

• Produkty fermentowane

Kiszonki pomagają przywrócić prawidłową florę bakteryjną jelit. To ważne, zważywszy na to, że sporo cierpiących na fibromialgię osób boryka się również z IBS. Pomogą tutaj m.in.: kiszona kapusta, kefir czy kombucha. Złagodzą ból oraz mgłę umysłową.

• Omega-3

Dla osób cierpiących na fibromialgię i choroby reumatyczne bardzo ważne są kwasy tłuszczowe omega-3. Pomogą zmniejszyć sztywność, bóle stawów, obniżyć stany depresyjne i poprawić wydolność umysłową. Znajdziemy je w dzikich rybach, oleju rybnym oraz oleju lnianym.

• Kurkuma

Na temat kurkuminy pisaliśmy już wielokrotnie. Znana jest ze swoich właściwości przeciwutleniajacych i przeciwzapalnych. Wchłanianie jej wspomaga spożywanie wraz z czarnym pieprzem.

• Imbir

Imbir ma silne właściwości przeciwzapalne i pomaga złagodzić ból. W randomizowanym, podwójnie ślepym, kontrolowanym badaniu przeprowadzonym w Miami w USA, naukowcy zaobserwowali, że u pacjentów którzy otrzymywali imbir zmniejszył się ból kolana. Wyniki porównywano z grupą, która przyjmowała paracetamol. Jednakże, grupa przyjmująca imbir doświadczała więcej dolegliwości żołądkowych, choć były one łagodne.

Co przyjmować?

Amerykański lekarz, specjalista od bólu i rehabilitacji, Mark J. Pellegrino, zwraca uwagę na istotę całościowego, zrównoważonego podejścia do fibromialgii.

Oprócz diety, zmian w stylu życia i leczenia uzupełniającego, warto zwrócić uwagę na poniższe suplementy.

• Acetylokarnityna

Małe randomizowane badanie testowało działanie acetylo-L-karnityny/ALCAR i duloksetyny, u 65 kobiet cierpiących na fibromilagię. Choć oba środki doprowadziły do ogólnej poprawy klinicznej, badanie wykazało, że acetylo-L-karnityna może zmniejszyć objawy depresyjne, ból i poprawić ogólną jakość życia pacjentów z fibromialgią. Zalecana dawka to 1500 mg/dobę.

• Magnez

Niedobór magnezu jest często związany z fibromialgią. Zwiększenie jego przyjmowania może pomóc złagodzić ból i tkliwość oraz lęk, a także doda energii. Zalecana dawka to 500 mg/dobę.

• Olej z ryb lub lniany

Omega-3 pomogą złagodzić niepokój, objawy depresji i usprawnić funkcjonowanie mózgu. Pamiętajmy, by nie poddawać ich obróbce cieplnej. Stosujemy 1000 mg/dobę.

• Kurkuma i czarny pieprz

Czarny pieprz poprawia wchłanianie kurkumy, dlatego warto przyjmować je razem. Na rynku dostępne są nawet suplementy składające się z tego właśnie połączenia. Badanie opublikowane w Clinical Nutrition wykazało, że suplementy zawierające kurkuminoidy oraz piperynę, wpływają pozytywnie na stan zapalny i oksydacyjny, w znacznym stopniu. Zalecana dawkowanie to 1000 mg/dobę.

• Witamina D

Niedobór witaminy D u niektórych osób wiąże się z przewlekłym bólem. Jedno małe badanie wykazało, że grupa kontrolna otrzymująca tę witaminę, doświadczała wyraźnego zmniejszenia bólu. Według naukowców pokazuje to zasadność dalszych badań, nad tym zjawiskiem. Zalecane dawkowanie to 5000 j.m./dobę.

• Rhodiola i Ashwagandha

Różeniec górski oraz witania ospała/indyjski żeń-szeń, to dwa zioła adaptogenne które pomogą organizmowi poradzić sobie ze stresem, niepokojem, zmęczeniem i zaburzeniami równowagi hormonalnej.

• 5-Hydroksytryptofan/5-HTP

5-HTP może pomóc w poprawie głębokości snu oraz łagodzić ból. Działa poprzez wspieranie zdrowego poziomu serotoniny  w mózgu. W organizmie wytwarzany jest z tryptofanu. Ponieważ nie występuje jednak w odpowiedniej ilości w jedzeniu, konieczna jest jego suplementacja. Zalecana dawka to 50 mg, 1-3 razy/dobę.

Jako pokazało małe, kontrolowane badanie, 5-HTP może łagodzić objawy fibromialgii. Suplementy powstają z nasion Griffonia simplicifolia i dla większości osób są bezpieczne.

Co zmienić?

Zmiana stylu życia może pomóc zapanować nad objawami fibromialgii.

• Regularne, umiarkowane ćwiczenia

Osoby cierpiące na fibromialgię mogą mieć szczególny problem z podjęciem jakiejkolwiek aktywności fizycznej, ze względu na stały ból i wyczerpanie. Jednak łagodne i regularne ćwiczenia (chodzenie, pływanie, pilates, joga), mogą pomóc złagodzić stres i ból.

Badanie opublikowane w Archives of Physical Medicine & Rehabilitation wykazało silny związek pomiędzy sprawnością fizyczną, a fibromialgią. U kobiet, większa sprawność fizyczna wiązała się konsekwentnie z łagodniejszymi objawami.

• Joga

W 8-tygodniowym badaniu uwzględniającym korzyści płynące z jogi w łagodzeniu bólu stawów stwierdzono, że 75-minutowe sesje jogi, dwa razy w tygodniu, zmniejszają ból. Zauważono również, że u kobiet z fibromialgią zmieniła się uważność oraz całkowity poziom kortyzolu.

• Akupunktura

Akupunktura od tysięcy lat stosowana jest m.in. w celu łagodzenia bólu i rozluźnienia mięśni. Niewielkie badanie wykazało, że jest to sprawdzona, bezpieczna i skuteczna metoda na natychmiastowej zmniejszenie bólu, u pacjentów z fibromialgią. Uważa się, że działanie akupunktury związane jest z peptydami opioidowymi, które uwalniane są podczas sesji.

• Masaż

Regularny masaż uspokaja akcję serca, łagodzi ból, poprawia zakres ruchów, zmniejsza lęk i objawy depresyjne. Dla utrzymania efektu zalecane są cotygodniowe sesje.

• Masaż (drenaż) limfatyczny

Niewielkie badanie opublikowane w Journal of Manipulative & Physiological Therapeutics wykazało, że drenaż limfatyczny pomaga w przemieszczaniu się limfy w ciele, eliminując toksyny u pacjentów z fibromialgią. Oczyszczenia organizmu wspiera gojenie i pomaga złagodzić wiele objawów tej choroby.

• Olejki eteryczne

Olejki eteryczne skutecznie wspierają łagodzenie bólu stawów i mięśni czy stresu. Na przykład olejek z kocanki poprawia krążenie, wspomaga gojenie tkanki nerwowej i redukuje bóle mięśni. Należy połączyć go z olejem kokosowym  i wmasować w bolące miejsce.

Na uwagę zasługuje również olejek lawendowy, który pomaga łagodzić napięcia i stres, ułatwia zasypianie i zmniejsza lęk. Stosujemy go miejscowo oraz w aromaterapii.

• Wilgotne ciepło

Zwiększa przepływ krwi do obszarów bolesnych, przynosząc tym samym ulgę. Ciepłe kąpiele – najlepiej z olejkami eterycznymi – prysznice i wilgotne, ciepłe okłady mogą pomóc zmniejszyć bólu.

• Słońce

Starajmy się wystawiać na słońce przynajmniej przez 10-20 minut każdego dnia.

Podsumowanie

Ze względu na swoją specyfikę, fibromialgia może odebrać radość z życia. Dlatego tak ważne jest działanie na rzecz łagodzenia jej objawów, a także sięganie po wsparcie, które może okazać się konieczne dla zachowania psychicznej równowagi. Naturalne metody wspierają walkę z fibromialgią, nie przynosząc przy tym zwykle niepożądanych skutków ubocznych. Należy jednak pamiętać, by decyzje o wprowadzaniu suplementów czy zabiegów podejmować po konsultacji z lekarzem. Objawy fibromialgii wspólne są też dla innych stanów, niektóre z nich mogą być równie, bądź bardziej poważne. Nie należy więc pomijać wizyty u lekarza. Bezwzględnie należy pamiętać również o tym, by nie przyjmować ani nie odstawiać nagle leków na receptę, na własną rękę. Dotyczy to szczególnie środków przeciwpadaczkowych i przeciwdepresyjnych, może to bowiem spowodować poważne załamanie zdrowia.

Źródło:

https://draxe.com/fibromyalgia-symptoms/

Opracowała Ewa Wysocka