Wokół szałwii wieszczej powstało wiele kontrowersji. Wynika to przede wszystkim z jej halucynogennego działania, które zdaje się przyciągać wiele ciekawych tego doświadczenia osób.
Czym jest szałwia wieszcza?
Szałwia wieszcza to rodzaj szałwii, który może wykazywać działanie halucynogenne. Przez setki lat była stosowana w religijnych rytuałach przez ludność zamieszczającą Amerykę Południową. Uważa się, że historia ta może sięgać nawet Azteków.
Jak pokazują badania, ten gatunek szałwii może mieć też właściwości terapeutyczne, jako środek (lub składnik) farmakologiczny. Trwa jednak dyskusja na temat tego, czy możliwe korzyści z jej stosowania, przewyższają możliwe zagrożenia.
Salwinoryna-A, czyli receptor kappa-opioidowy, który jest aktywnym składnikiem szałwii i komponentem odpowiedzialnym za halucynogenne działanie, badany był pod kątem potencjału terapeutycznego. Skupiono się przede wszystkim na chorobach układu nerwowego. Jak donoszą raporty, to właśnie on sprawia, że doznania płynące z użytkowania szałwii mogą być tak niezwykłe – i przerażające. Szałwia może bowiem zmniejszyć poziom dopaminy, wywołując dysforię.
Stosowana jest zwykle poprzez palenie wysuszonych lub żucie świeżych liści, bądź picie soku z nich powstałego. Substancje aktywne zostają wchłonięte przez błonę śluzową jamy ustnej, co prowadzi do rozwinięcia się efektów. Jak uważają naukowcy z singapurskiego National University Hospital, rekreacyjne stosowanie szałwii wieszczej wynika z jej łatwej dostępności, krótkotrwałych, względnie przyjemnych doświadczeń i szybkiego działania. Objawy pojawiają się zwykle w ciągu 2 minut od spożycia i trwają do 20 minut.
Niektóre raporty wskazują, że nawet krótkotrwałe skutki mogą być intensywne, czasami nawet przerażające. Długoterminowy wpływ stosowania szałwii nie jest jasny, choć istnieją obawy że może ona wpłynąć na zdrowie psychiczne. Z pewnością zyskuje ona na popularności, zarówno ze względu na halucynogenne, jak i terapeutyczne działanie. Wciąż jednak istnieje niewiele badań, dokumentujących zarówno pozytywne jak i negatywne skutki jej użytkowania.
Potencjalne korzyści i zagrożenia
Wciąż potrzebne są badania kliniczne i farmakologiczne, by określić potencjalne benefity oraz niebezpieczeństwa wynikające ze stosowania szałwii wieszczej.
Wiemy już, że stosowana była w przypadku: biegunki, rozstroju żołądka, bólu głowy, reumatyzmie czy anemii. Nie ma jednak jednoznacznych odpowiedzi na pytanie, czy jest ona bezpieczna do stosowania przez ludzi, w jakich dawkach i w jaki sposób.
Przeprowadzono badania na zwierzętach, pod kątem wpływu szałwii na lęk, ból i depresję. Co wykazały?
- Może zmniejszyć lęk i objawy depresyjne
Istnieją pewne dowody na to, że szałwia wieszcza wykazuje działanie poprawiające nastrój, przeciwlękowe i łagodzące objawy depresyjne. Ma zwiększać uczucie relaksu i samoświadomość, mogąc okazać się pomocną w przypadku zaburzeń nastroju. Odpowiada za to salwiwaryna-A, będąca receptorem kappa-opioidowym. Jak pokazują badania na zwierzętach, agoniści opioidów kappa wywołują reakcję emocjonalną pomagającą zwierzętom złagodzić stres.
Naukowcy z Department of Psychological Sciences na University of Missouri odkryli, że salwiwaryna-A ma silne działanie neurofizjologiczne. Z tego powodu może składnikiem wartym badań w kontekście zaburzeń depresyjnych. Konieczne są jednak dalsze badania nad dawkami i ich wpływem na funkcje neurofizjologiczne i behawioralne.
- Może złagodzić ból
Jak sugerują niektóre badania, szałwia może przynieść korzyści osobom zmagającym się z przewlekłym bólem. Meksykańskie badanie na zwierzętach z 2017 roku wykazało, że szałwia wieszcza może zmniejszyć odpowiedzi bólowe, w przypadku stanów zapalnych i neuropatycznych. I tutaj wiele do powiedzenia ma salwiwarina-A.
Badanie na zwierzętach z 2018 roku pokazało też, że szałwia jest skuteczna w walce z bólem neuropatycznym. Aktywny składnik wstrzyknięty do ligatury nerwu kulszowego szczurów, dawał silny efekt antynocyceptywny, a więc blokujący rozpoznawanie bólu.
- Może wspomagać walkę ze schizofrenią
Naukowcy z amerykańskiego Case Western Reserve University Medical School w Ohio sugerują, że salwiwarina-A stanowi potencjalny cel molekularny, w opracowywaniu leków dedykowanych zaburzeniom zmieniającym postrzeganie, np. schizofrenii.
Ponieważ składnik ten może mieć wpływ na umył i postrzeganie, może działać na odczuwane objawy i stanowić element terapii dla pacjentów chorujących na schizofrenię.
Wstępne badania wykazują, że szałwia wieszcza i jej składnik aktywny nie powinny stanowić zagrożenia uzależnieniem. Salwiwarina-A może działać nawet przeciwzależnie, z powodu zdolności do hamowania aktywności dopaminy, co badane było pod kątem zdolności do leczenia uzależnienia od kokainy.
Środki ostrożności i ryzyko
Obawy dotyczące stosowania szałwii wieszczej związane są przede wszystkim z jej działaniem halucynogennym. Osoby które ją (za)stosowały, zgłaszały: wahania nastroju, lęk, paranoję, zaburzenia widzenia, uczucie odrealnienia i utraty kontaktu z rzeczywistością, w tym niemożność odróżnienia tego co jest rzeczywiste, a co nie. Takie doświadczenie może być przerażające i dezorientujące, a także niebezpieczne szczególnie w sytuacjach przemieszczania się. Po spożyciu szałwii nie wolno prowadzić samochodu, motocyklu, roweru, hulajnogi itd. Może to skutkować nie tylko atakiem paniki, ale też wypadkiem mogącym zakończyć się utratą zdrowia lub życia, również przez osoby trzecie.
Stosowanie szałwii może powodować zaburzenia koordynacji, niewyraźną mowę, zawroty głowy i zaburzenia pamięci.
Badanie z 2011 roku opublikowane w Journal of Toxicology wykazało, że aktywny składnik szałwii może wpływać szkodliwie na uczenie się i pamięć. Stosowanie szałwii powodowało zaburzenia poznawcze u szczurów.
Przegląd opublikowany na łamach The Journal of Emergency Medicine wskazuje, że stosowanie szałwii, samodzielnie lub w połączeniu z napojami alkoholowymi czy innymi używkami, może powodować zaburzenia neurologiczne, sercowo-naczyniowe i żołądkowo-jelitowe.
Unikać szałwii powinny osoby borykające się z chorobami serca i chorobami lub zaburzeniami psychicznymi.
W przypadku stosowania leków, zamiar stosowania szałwii w celach terapeutycznych powinien zostać skonsultowany z lekarzami.
Dla bezpieczeństwa, przed sięgnięciem po szałwię w celach terapeutycznych, należy skonsultować się z lekarzem.
Źródło:
https://draxe.com/nutrition/salvia-dangerous-hallucinogen-or-beneficial-herb/
Opracowała Ewa Wysocka