Cynk to jeden z najważniejszych dla naszego zdrowia pierwiastków. Ale korzystny wpływ na skórę i paznokcie oraz regulowanie ciśnienia krwi, to dopiero początek listy jego prozdrowotnych korzyści.
Starożytyny lek
Cynk od tysięcy lat stosowany jest w leczeniu oparzeń i ran. Opisy zastosowania tlenku cynku w naturalnej maści, pochodzą już z 500 roku p.n.e, ze starożytnych indyjskich pism. Tlenek cynku powstaje z cynku, który podobnie jak inne metale pierwiastkowe jest w stanie przenosić pewien ładunek elektryczny. Choć cynk występuje w naturze, tlenek cynku jest wynikiem konkretnego działania – chemicznego podgrzania cynku
i połączenia go z cząsteczkami tlenu. Zostają one następnie odparowane, skondensowane i przerobione na biały, skrystalizowany proszek.
Cynk wykazuje korzystny wpływ na wiele istotnych partii organizmu, w tym mózg, układ odpornościowy, skórę. Wykorzystywany jest tam do syntezy białek, tworzenia enzymów oraz procesów metabolicznych. W formie proszku, tlenek cynku osadza się skutecznie na skórze tworząc warstwę ochronną. Dlatego też stanowi aktywny składnik kremów i maści do skóry (w tym na odparzenia pieluszkowe) czy mineralnych filtrów przeciwsłonecznych. Rewolucja w przypadku tych ostatnich miała miejsce w 2008 roku, kiedy to naukowcy stworzyli nanocząsteczki tlenku cynku.
Właściwości tlenku cynku
W jaki sposób tlenek cynku wpływa na nasze zdrowie?
- Chroni skórę przed uszkodzeniem i oparzeniami słonecznymi
Jak wykazało wiele badań prowadzonych na przestrzeni ostatnich 30 lat, tlenek cynku zapewnia ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB, co odróżnia go od niektórych chemicznych filtrów przeciwsłonecznych. Z tego powodu, związek ten stanowi składnik wielu produktów ochronnych do skóry (nie tylko filtrów przeciwsłonecznych).
To jak skuteczny będzie dany produkt z cynkiem, zależy oczywiście od tego jaka ilość związku znajduje się w preparacie. W kremach przeciwsłonecznych jest to zwykle 25-30%, w produktach przeznaczonych do makijażu 10-19%.
- Pomaga złagodzić wysypkę i podrażnienia
Jak wykazują badania, tlenek cynku wspomaga wzrost nowej tkanki oraz przyśpiesza gojenie. Zapobiega również rozwojowi stanu zapalnego. Maści zawierające tlenek cynku pomagają chronić delikatną skórę, tworząc barierę ochronną przez drażniącymi czynnikami. Dlatego często tlenek cynku jest składnikiem maści dla niemowląt. Niektóre badania wykazują, że maści które zawierają ok. 5% tlenku cynku stosować można też łagodząco na objawy podrażnień, u niemowląt z pieluszkowymi podrażnieniami z powodu biegunki.
Tlenek cynku pomocny jest w leczeniu: otarć i zadrapań, owrzodzeń skóry, wysypki odpieluszkowej, opryszczki w jamie ustnej, oparzeń, podrażnień produktami chemicznymi.
- Zapobiega rozwojowi infekcji bakteryjnych skóry…
Tlenek cynku ma łagodne właściwości ściągające i wysuszające, dzięki czemu może powstrzymać rozwój infekcji bakteryjnych skóry. Stosowany bywa przy leczeniu ran po zabiegach chirurgicznych oraz wewnątrz jamy ustnej w przypadku owrzodzenia. Cynk jest niezbędnym składnikiem regulowania funkcji enzymów, które potrzebne są do naprawy uszkodzeń naskórka i tworzenia nowej tkanki łącznej.
Sporo produktów do pielęgnacji skóry z tlenkiem cynku zmniejsza zaczerwienienie, obrzęk, ból i stan zapalny, które wywołane są działalnością bakterii.
Jak wykazało badanie z 2003 roku opublikowane w Journal of Nutrition, tlenek cynku może zmniejszać nasilenie infekcji bakteryjnych, dzięki hamowaniu łączeniu się bakterii i tworzeniu przez nie struktury, niekoniecznie ich zabijaniu. Pomaga też zwiększyć szczelność połączeń, co utrudnia bakteriom przedostawanie się. Tlenek cynku łagodzi też stan zapalny, modulując ekspresję genów cytokin.
Związek ten pomaga również zmniejszyć pory i zapobiega błyszczeniu się skóry.
- … i pomaga walczyć z trądzikiem
Dzięki przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym właściwościom, tlenek cynku pomaga łagodzić objawy trądziku. Dzięki obecności takich składników jak glukonian cynku czy siarczan cynku, produkty z tlenkiem cynku łagodzą nasilenie i czas trwania zaostrzonej fazy trądziku, a także łagodzą ból związany z wypryskami hormonalnymi.
Badanie z 2013 roku opublikowane na łamach Journal of Drugs in Dermatology wykazało, że tlenek cynku:
- ma działanie drobnoustrojowe,
- zmniejsza stan zapalny będący odpowiedzią na bakterie odpowiedzialne za trądzik,
- redukuje prawdopodobieństwo ponownego pojawienia się trądziku, w przypadku oporności na antybiotyki (stosowane miejscowo i/lub doustnie),
- reguluje wydzielaniu łoju,
- działa ściągająco, pomaga zredukować nadmiar sebum,
- obkurcza lub ściąga uszkodzoną skórę, zwęża pory.
Należy pamiętać, że uporczywy trądzik jest zadaniem dla dermatologów, może mieć bowiem długofalowe konsekwencje i pozostawiać blizny.
- Wykazuje działanie przeciwstarzeniowe
Tlenek cynku pomaga zapobiegać też potencjalnym uszkodzeniom skóry, zmarszczkom i przebarwieniom. Wspiera również syntezę tkanki skórnej oraz kolagenu, który jest niezbędnym składnikiem dla zachowania młodego wyglądu skóry, budowania i naprawiania tkanki łącznej.
Jak wykazały badania, stosowanie tlenku cynku na suchą lub zranioną skórę przez zaledwie 48 godzin, przyniosło poprawę w procesie gojenia (dotyczyło to również ran pooperacyjnych). Związek ten pomaga też zmniejszyć stan zapalny oraz zaczerwienienie, przywrócić pigment oraz skuteczniej regulować wydzielanie sebum.
Poza tym, tlenek cynku:
- wspomaga ochronę przeciwsłoneczną,
- ma właściwości ochronne wobec nowotworu skóry,
- pomaga zatrzymać wilgoć w skórze,
- redukuje objawy łupieżu,
- pomaga pozbyć się brodawek,
- łagodzi dermatozy zapalne,
- pomaga pozbyć się przebarwień,
- rzadko powoduje reakcje alergicznej, zwykle są one wynikiem działania składników z jakimi tlenek cynku jest połączony,
- dobrze sprawdza się jako zwiększenie ochrony przed promieniami UVA i UVB u osób o wrażliwej skórze, z trądzikiem lub pokrzywką.
Gdzie znaleźć, jak używać?
Tlenek cynku bywa stosowany zarówno samodzielnie, jak i jako składnik złożonych kosmetyków.
- Filtry przeciwsłoneczne z tlenkiem cynku
Wybierając takie produkty należy dokładnie przeczytać etykietę, by zdecydować się na taki, który w składzie ma faktycznie tlenek cynku (Zinc Oxide lub ZnO). Takie kremy maja zwykle szerokie działanie przeciwsłoneczne, blokujące zarówno promienie UVA, jak i UVB. Ważne, by aplikować te produkty co najmniej na 30 minut przed wyjściem na słońce, nie zapominając nałożyć go na wrażliwe obszary (jak kark, czubki uszu, usta, nos itd.).
- Kremy i maści z tlenkiem cynku
Stosowane w przypadku leczenia drobnych ran, zadrapań i oparzeń, w których nie rozwinęła się infekcja. Nakładane bezpośrednio na skórę
i pozostawione do wchłonięcia, bądź na bandaż okrywający ranę. Należy pamiętać, że produkty te stosuje się wyłącznie zewnętrznie, a ich nakładanie na ranę zawsze powinno poprzedzić dokładne umycie rąk.
- Tlenek cynku w proszku
Proszek należy stosować zgodnie z zaleceniami producentów. Zwykle wykorzystuje się ok. 2 łyżek stołowych, do przygotowania domowego kremu czy balsamu do ciała.
- Produkty dla niemowląt
Tlenek cynku świetnie radzi sobie z wysypką odpieluszkową. Krem lub maść należy nakładać na czystą, suchą skórę i pozostawić do wchłonięcia. Zwykle produkty te stosować można tak często, jak jest to konieczne.
Tlenek cynku wykorzystać można do stworzenia własnych produktów do ciała, a także podkładów pomagających wyrównać koloryt skóry.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Cynk i tlenek cynku uważane są za bezpieczne dla większości ludzi. Trwa jednak wciąż debata, na temat bezpieczeństwa stosowania nanonizowanych cząsteczek cynku (ZnO-NP) w filtrach przeciwsłonecznych. Istnieją obawy, czy możliwe jest by te maleńkie cząsteczki wchłaniały się do krwiobiegu i wywoływały niepożądane efekty. Do tej pory substancje te uznawane są za bezpieczne, badania wciąż jednak trwają.
Tlenek cynku rzadko powoduje reakcje alergiczne, może się to jednak zdarzyć. W przypadku pojawienia się takich objawów, jak: obrzęk, swędzenie lub mrowienie, należy natychmiast zaprzestać stosowania produktów. W przypadku utrzymywania się objawów, należy zasięgnąć opinii lekarskiej.
Osoby o wrażliwej skórze, podatne na oparzenia słoneczne powinny stopniowo testować domowe produkty z tlenkiem cynku. Należy zwrócić również szczególną uwagę, by produkty te były nakładane równomiernie.
Choć produkty z tlenkiem cynku są zwykle bezpieczne dla dzieci i niemowląt, przed ich zastosowaniem warto skonsultować się ze specjalistami.
Źródło:
