Sytuacja dotycząca zasobów naturalnych jest coraz trudniejsza. Naukowcy biją na alarm w kolejnych raportach na temat tego, jak destrukcyjny wpływ na planetę ma przeludnienie, zmiany klimatyczne czy wycinka lasów. Konieczne jest działanie.
Najtęższe umysły wciąż poszukują sposobów na to, by pozyskiwane surowce nie trzęsły w posadach ekologią. I między innymi z tego powodu, oczy wielu z nich skierowane są na dwie dające nadzieję gatunki roślin – bambus i konopie.
Dlaczego bambusy i konopie mają proekologiczną moc?
Bambusy to przypominająca trawy rodzina roślin, obejmująca ok. 130 gatunków. Osiągają od 1 m, do nawet 20 m wysokości. Od dawna wykorzystywane były w szeroko pojętym przemyślę, a nawet tworzeniu budowlanych konstrukcji.
Konopie były jednym z pierwszych roślin, wykorzystanych do przędzenia włókna. Choć przez wiele lat jej uprawa była nielegalna w niektórych krajach, ponownie wraca do łask.
Produkcja tkanin i innych tworzyw, obarczona jest mnóstwem skutków ubocznych. Od powstawania toksycznych chemikaliów i mikroplastiku, do wyzysku.
A zatem, dlaczego warto stawiać na uprawę tych roślin?
- Odnawialność
Drzewa liściaste potrzebują dużo czasu do tego, by w pełni wyrosnąć. Ponadto, tereny leśne na całym świecie znikają w niepokojącym tempie.
Bambus potrzebuje 3-5 lat by całkowicie wyrosnąć, dzięki czemu może być uprawiany i wykorzystywany w krótkim czasie. Może być stosowany w taki sam sposób, jak drzewa. Dzięki temu, zmniejsza się również liczba ich wycinki.
Po zebraniu, nowe pędy bambusa odrastają z powstałego już systemu korzeniowego. Nie wymaga to nowej uprawy, ani plantacji. Ponadto, bambus z powodzeniem rośnie nawet w suchych obszarach.
Konopie gotowe są do zbioru i przetwarzania po jednym sezonie. By wyprodukować z nich papier, potrzeba zaledwie 60-90 dni wzrostu.
- Kontrola odpadów
Odpady z tworzyw sztucznych są problemem, który dotyka obecnie cały świat. Każdy z wyprodukowanych kiedykolwiek plastików wciąż istnieje. Ogromnym obciążeniem dla środowiska jest też paliwo, wykorzystywane do produkcji plastiku.
Co ciekawe jednak, jedne z pierwszych tworzyw sztucznych wyprodukowane zostały z organicznych włókien konopnych, które ulegają biodegradacji. Dziś coraz więcej firm (w tym międzynarodowych gigantów) wraca do tej praktyki. Dzięki temu, możliwe jest zmniejszenie ekspozycji na toksyczne chemikalia oraz ilości plastiku, który zalewa naszą planetę.
Z 1 akru konopi wyprodukować można tyle materiału, ile z 2-3 akrów bawełny. Jest on mocniejszy i nawet czterokrotnie cieplejszy. Ponadto pranie nie osłabia materiału i nie zużywa, staje się on po prostu bardziej miękki. Powstała z niego odzież jest oddychająca, odporna na zapachy, ognioodporna i chroni przed promieniowaniem UV.
Z kolei powstający z konopi papier – mający znacznie dłuższą historię niż ten, którego używamy dziś – jest mocniejszy i nie żółknie. Powstałe z niego książki oraz dokumenty które mają ponad 400 lat, są wciąż w nienaruszonym stanie. Papieru tego nie trzeba wybielać (co zmniejsza konieczność stosowania szkodliwych chemikaliów), może być też poddawany recyklingowi do siedmiu razy, w porównaniu do trzech razy w przypadku papieru drzewnego.
Podobnie sprawa ma się z bambusem. Ponadto, roślina ta wykorzystywana jest w całości, co zwiększa jej ekonomiczność. Już od starożytności wykorzystywano bambus jako: materiał piśmienniczy, środek zwalczający gorączkę, czy materiał budowlany. Jego pozostałości mogą stanowić nawóz.
- Wszechstronność
Jednym z najciekawszych materiałów budowlanych, jest beton konopiany. Jest 7-krotnie lżejszy niż zwykły beton, nie ustępując mu zupełnie wytrzymałością. Jest świetnym, oddychającym i nietoksycznym, izolatorem odpornym na pleśń i szkodniki. Materiał ten bywa sprzedawany również jako cegła.
Co ciekawe, konopie mogą być też alternatywą dla stali. Powstały z nich materiał może być o wiele mocniejszy, łatwiejszy do naprawy i bardziej elastyczny. Już w 1941 roku Henry Ford stworzył samochód, który był zbudowany wyłącznie z materiałów na bazie konopi. Okazało się, że był on niemal 10-krotnie bardziej odporny na wgniecenia!
Z konopi powstawać może więc: papier, zamienniki stali, betonu czy drewna. Taki wybór pomaga zmniejszyć emisję zanieczyszczeń i stosowanie toksycznych chemikaliów, a także stosowanie węgla.
Również bambus stanowi doskonałą alternatywę dla pozyskiwanego z drzew drewna. Stosowany jest do produkcji: papieru, mebli, węgla drzewnego, materiałów budowlanych, paneli podłogowych itp. Włókna bambusa są bardzo wytrzymałe i mało podane na wypaczenie z powodu temperatury czy wilgoci.
- Ochrona środowiska
Konwencjonalny papier wiąże się z wylesianiem na ogromną skalę. Może ono powodować erozję gleby, zawłaszczanie terenów zamieszkałych przez ludzi i zwierzęta, związane jest też z coraz mniejszą ilością drzew, które pochłaniają dwutlenek węgla.
Uprawiana w konwencjonalny sposób bawełna oraz produkcja poliestru również wiążą się z erozją gleby, zanieczyszczeniem wody i stosowaniem środków owadobójczych w ogromnych ilościach. Problemom tym zapobiega uprawa konopi, która nie wymaga wycinki drzew, stosowania środków chemicznych i zanieczyszczania wód.
Bambus – poza tym, że pozwala zmniejszyć wycinkę drzew – również pochłania CO2, wytwarzając przy tym 35% tlenu więcej, niż inne rośliny (w tym drzewa). W uprawie bambusów nie jest konieczne stosowanie herbicydów, pestycydów, ani nawozów. Sprawia to, że gleba pozostaje czysta. Nawet po zbiorze korzenie znajdują się w tym samym miejscu, co pomaga zapobiegać erozji gleby, stale dostarczając jej składników odżywczych.
- Przyszłość zaczęła się w przeszłości
Olej konopny stosowany był w lampach przez stulecia, zanim wprowadzona do użytku została ropa naftowa.
Dziś poprzez tłoczenie nasion konopnych pozyskać można biodiesel. Fermentowane łodygi zaś, można przekształcić w etanol i metanol. Takie paliwo może zasilać wszystkie, niemodyfikowane silniki o samoczynnym zapłonie (wysokoprężne). To znacznie lepsze (choć wciąż nie idealne) rozwiązanie dla środowiska. Takie paliwo jest biodegradowalne, nietoksyczne i wiąże się z mniejszą emisją gazów cieplarnianych.
W krajach mniej rozwiniętych uprawa bambusów może wspomóc gospodarkę i stać się silną pozycją na rynku produktów eksportowanych. W przypadku obu roślin, uprawa pomaga dbać o środowisko, tworzyć wytrzymałe i nieszkodliwe materiały, a także miejsca pracy. Może zatrzymać wylesianie i związane z tym dramaty – zarówno ekologiczne, jak i społeczne.
Pamiętajmy również, że to co wybieramy i kupujemy, jest jedną z najsilniejszych manifestacji. Starajmy się więc tworzyć ekologiczny i nietoksyczny popyt. Z korzyścią dla nas wszystkich.
Źródła:
https://www.residencestyle.com/can-bamboo-help-us-save-planet-earth/
https://rodaleinstitute.org/blog/5-ways-hemp-can-save-the-planet/
http://www.verymagazine.org/magazine/216-overview-issue20/877-henry-fords-hemp-car-1941
Opracowała Ewa Wysocka
