Ojczyzną szafranu jest Grecja. Doceniano go szczególnie za lecznicze właściwości, np.: poprawę libido, nastroju czy pamięci. To najdroższa przyprawa na świecie – 450 g kosztuje od 2000 zł do nawet 20000 zł. Wynika to z bardzo pracochłonnej metody zbioru, który odbywa się manualnie. Wpływa to na koszty produkcji, które stają się bardzo wysokie.
Czym jeszcze może nas zaskoczyć?
Prozdrowotne właściwości szafiru
Jakie korzyści oferuje nam ta drogocenna przyprawa?
- Jest potężnym przeciwutleniaczem
Szafran to skarbnica związków roślinnych o antyoksydacyjnym działaniu. Należą do nich: crocin, safranal czy kemferol.
Crocin to karotenoidowy pigment, odpowiadający za czerwony kolor szafranu. Może wykazywać właściwości: przeciwdepresyjne, chronić komórki mózgowe przed postępującym uszkodzeniem, łagodzić stan zapalny, zmniejszać apetyt oraz wspomagać walkę z nadwagą.
Safranal odpowiedzialny jest za charakterystyczny smak i zapach szafranu. Jak pokazują badania, może poprawiać nastrój i pamięć, a także zdolność do uczenia się. Ponadto, chroni komórki mózgowe przed stresem oksydacyjnym.
Kemferol znajduje się w płatkach kwiatu szafranu. Wiązany jest z redukcją stanu zapalnego, właściwościami przeciwnowotworowymi oraz aktywnością przeciwdepresyjną.
- Może poprawić nastrój
W przeglądzie 5 badań, suplementowanie szafranu okazało się być znacznie skuteczniejsze niż placebo, w leczeniu objawów depresji – od łagodne do umiarkowanego nasilenia.
Inne badania wykazały, że przyjmowanie 30 mg szafranu dziennie, przynosiło podobne rezultaty do stosowania fluoksetyny, imipraminy i citolpramu, które są zwykle stosowane w terapii depresji. Ponadto, szafran jest mniej obciążony skutkami ubocznymi.
Odkrycia te są obiecujące, jednak konieczne jest przeprowadzenie większej ilości badań z udziałem ludzi, zanim szafran będzie mógł stać się oficjalną metodą wspomagającą walkę z depresją. Należy również pamiętać, że depresja jest poważną i niebezpieczną chorobą, której nie wolno bagatelizować. Jej leczenie i wszelkie zmiany w tym zakresie powinny odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarską.
- Może być przydatny w walce z rakiem
Dzięki wysokiej zawartości przeciwutleniaczy, szafran niszczy wolne rodniki, które powiązane zostały z wieloma chorobami, m.in. nowotworami.
Jak wykazano w badaniach probówkowych, związki zawarte w szafranie zabijają selektywnie komórki raka okrężnicy (bądź hamują ich wzrost), pozostawiając zdrowe komórki nienaruszonymi. Efekt ten dotyczy również: skóry, szpiku kostnego, prostaty, płuc, piersi, szyjki macicy itd.
Jak wykazały inne badania, crocin może zwiększać wrażliwość komórek nowotworowych na leki stosowane w przebiegu chemioterapii.
Potrzebne są dalsze badania z udziałem ludzi, by rozpoznać dokładnie przeciwnowotworowe działanie szafranu.
- Łagodzi objawy PMS
Jak wykazują badania, szafran może redukować objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
U kobiet w wieku 20-45 lat, przyjmowanie 30 mg szafranu dziennie było skuteczniejsze niż placebo. Dawka ta pozwoliła na złagodzenie takich objawów jak: drażliwość, bóle głowy, ból oraz zwiększony apetyt.
Inne badanie wykazało, że wąchanie szafranu przez 20 minut pomogło zredukować takie objawy PMS, jak lęk czy obniżony poziom kortyzolu.
- Wspiera libido
Badania wykazały, że szafran może działać jak afrodyzjak. Dotyczy to szczególnie osób przyjmujących leki przeciwdepresyjne.
W jednym z nich zaobserwowano, że przyjmowanie 30 mg szafranu dziennie przez 4 tygodnie, znacznie poprawiło erekcję u mężczyzn, z zaburzeniami powiązanymi z przyjmowaniem antydepresantów. Ponadto analiza 6 badań wykazała, że przyjmowanie szafranu znacząco poprawiło erekcję, libido oraz ogólną satysfakcję, jednak nie stan nasienia.
U kobiet z niskim libido z powodu leków przeciwdepresyjnych, 30 mg szafranu dziennie przez 4 tygodnie, zmniejszyło ból podczas stosunku oraz zwiększyło pożądanie seksualne.
- Może zmniejszyć apetyt i ułatwić gubienie kilogramów
Według badań szafran wykazuje właściwości hamujące apetyt, co pomoże pomóc zapobiegać podjadaniu.
W 8-tygodniowym badaniu, kobiety stosujące suplementy szafranu odczuwały większą sytość po jedzeniu, rzadziej sięgały po przekąski i traciły więcej kilogramów, w porównaniu do kobiet stosujących placebo.
W innym badaniu przyjmowanie szafranu wpłynęło na znaczne zmniejszenie apetytu, wskaźnika masy ciała BMI, obwodu talii oraz całkowitą masę tłuszczową.
Naukowcy są jednak ostrożni w założeniu, że szafran stanowi skuteczne narzędzie do walki z nadmiernym apetytem i wagą. Jedna z teorii mówi, że ponieważ poprawia nastrój, zmniejsza ochotę na podjadanie.
Co jeszcze może zrobić dla nas szafran?
- Zmniejszyć czynniki ryzyka chorób serca. Jak wykazały badania probówkowe i na zwierzętach, właściwości przeciwutleniające szafranu mogą obniżać poziom cholesterolu we krwi i zapobiegać zatykaniu się naczyń krwionośnych oraz tętnic.
- Obniżyć poziom glukozy we krwi. Jak wykazały badania probówkowe oraz na myszach z cukrzycą, szafran może zmniejszyć stężenie cukru we krwi i zwiększyć wrażliwość na insulinę.
- Poprawić wzrok u osób ze zwyrodnieniem plamki żółtej powiązanym z wiekiem. Niektóre badania pokazują, że szafran może poprawić wzrok u dorosłych z tym problemem, a także chroni przed uszkodzeniem przez wolne rodniki.
- Poprawić pamięć u osób z chorobą Alzheimera. Właściwości przeciwutleniające szafranu mogą wspomóc zdolności poznawcze dorosłych z chorobą Alzheimera.
Jak korzystać z szafranu?
Szafran w małych dawkach charakteryzuje się subtelnym smakiem i aromatem. Doskonale spisuje się jako dodatek do pikantnych dań. Zwykle nie stosujemy go więcej niż szczyptę – większa ilość może nadać naszym potrawom niezbyt przyjemny posmak lekarstwa.
Najlepszym sposobem na wydobycie jego smaku jest zanurzenie nitek w gorącej wodzie (nie wrzącej!). Zarówno nitki jak i napar dodane do dań, nadadzą im głębszy i bogatszy smak.
Zwykle szafran występuje w postaci sproszkowanej lub nitek właśnie. Te dają najwięcej możliwości zastosowania.
Występuje również w formie suplementu.
Efekty uboczne i środki ostrożności
W standardowych ilościach szafran wydaje się nie dawać niepożądanych efektów ubocznych u ludzi.
W formie suplementu bezpiecznie stosować można do 1,5 g szafranu dziennie. Wykazano jednak, że zaledwie 30 mg dziennie wystarczy, by czerpać z niego korzyści zdrowotne.
Dawki powyżej 5 g mogą wykazywać działanie toksyczne.
Kobiety w ciąży powinny unikać dużych dawek szafranu, ponieważ może spowodować poronienie.
Szafran w formie proszku może zawierać takie składniki jak: burak, barwione na czerwono włókna jedwabiu, kurkumę oraz paprykę. Fałszowanie składu zmniejsza koszty produkcji dla producentów. Dlatego właśnie lepiej decydować się na szafran w formie nitek lub proszek sprawdzonych, renomowanych marek.
Przyjmowanie suplementów i zamiar włączenia ich do codziennej rutyny powinno zostać skonsultowane z lekarzem.
Źródło:
https://www.healthline.com/nutrition/saffron
Opracowała Ewa Wysocka
