Czym jest ryboza?

Ryboza (lub D-ryboza) jest cukrem prostym, który znajduje się we wszystkich żywych komórkach. Pomaga zachować im konieczną energię i funkcjonalność. Okazuje się jednak, że ryboza może być użytecznym narzędziem do walki z chorobami serca, objawami fibromialgii czy zespołem chronicznego zmęczenia.

Czym jest ryboza?

(D-)ryboza jest prostym cukrem wytwarzanym przez nasz organizm i wykorzystywanym do tworzenia adenozyno-5′-trifosforanu (ATP), czyli paliwa dla mitochondriów znajdujących się w naszych komórkach. ATP jest najbardziej podstawową formą energii w organizmie.

Pierwszy raz ryboza wyizolowana została z kwasu rybonukleinowego w 1909 roku, przez Phoebusa Levena`a. 20 lat później odkrył 2-dezoksyrybozę.

Wbrew pozorom, ryboza nie podnosi poziom glukozy we krwi, może nawet działać odwrotnie. Składa się z 5 atomów węgla, 10 wodoru i 5 tlenu, a produkowana jest przede wszystkim w: wątrobie, nadnerczach, tkance tłuszczowe oraz sercu, mózgu, mięśniach i tkance nerwowej. Jest też składnikiem adenozyny, czyli substancji chemicznej znajdującej się we wszystkich ludzkich komórkach.

Ryboza a deoksyryboza

Zarówno ryboza, jak i deoksyryboza to 5-węglowe cukry, zawierające po 10 atomów wodoru. Wzór cząsteczkowy tej pierwszej to C5H10O5, tej drugiej zaś C5H10O4.

Ryboza jest składnikiem RNA, czyli kwasu rybonukleinowego który odgrywa istotną rolę w komórkowej produkcji białej. Deoksyryboza zaś jest częścią DNA, który RNA może zastępować jako nośnik kodów genetycznych w niektórych wirusach.

Najważniejsza różnica między rybozą, a deoksyrybozą dotyczy atomu tlenu. Ryboza uważana jest za „normalny” cukier zawierający atom tlenu, przyłączający się do każdego atomu węgla. Deoksyryboza jest cukrem zmodyfikowanym, bez atomu tlenu. Jego obecność jest kluczem do rozróżnienia tych cukrów w organizmie.

Prozdrowotne właściwości rybozy

Ryboza produkowana jest przez nasz organizm, jednak w niewielkiej ilości. Z tego powodu niektórzy sięgają po suplementy. Jakie korzyści może przynieść nam stosowanie rybozy?

• Dba o kondycję serca

Niezmiennie, choroby serca są główną przyczyną zgonów na całym świecie. Często problemem jest niedokrwienie mięśnia sercowego, a więc zmniejszony przepływ krwi do serca, co skutkuje niedotlenieniem. Niedokrwienie mięśnia serca obniża poziom energii komórkowej.

Badania pokazały, że ryboza może pomóc uzupełnić niedobory energii komórkowej powstałe po niedokrwieniu serca. Poprawia również jego funkcjonowanie. Przegląd z 2018 roku obejmował badania pilotażowe i przedkliniczne, które wykazały że ryboza poprawia odzyskiwanie i utrzymywanie właściwych poziomów ATP, a także dysfunkcję rozkurczową lewej komory po niedokrwieniu. D-ryboza wydaje się więc poprawiać poziom energii i funkcje mięśnia sercowego, u osób z niedokrwiennymi chorobami sercowo-naczyniowymi.

• Pomaga łagodzić objawy fibromialgii oraz zespołu przewlekłego zmęczenia

Jak pokazują badania, ryboza może być skutecznym środkiem uzupełniającym terapię w przypadku fibromialgii. Ujawniono, że stosowanie suplementów może pomóc nam lepiej spać i mieć lepsze samopoczucie, złagodzić ból u pacjentów z fibromialgią oraz dodać energii.

W magazynie Journal of Alternative and Complementary Medicine opublikowano badanie poświęcone wpływowi D-rybozy, na 41 osób z zespołem przewlekłego zmęczenia i/lub fibromialgią, którym podawano codziennie 5 g rybozy. Okazało się, że 66% z nich doświadczyło znacznej poprawy. Badanie pilotażowe wykazało, że cukier ten znacznie łagodzi doświadczane objawy kliniczne u pacjentów z powyższymi stanami.

• Wspomaga aktywność fizyczną

W podwójnie ślepym badaniu klinicznym opublikowanym na łamach Journal of the International Society of Sports Nutrition, zajęto się rezultatem stosowania 10 g rybozy dziennie, w porównaniu do przyjmowania takiej samej dawki glukozy, przez 26 zdrowych osób. W trakcie badania uczestnicy wykonywali codziennie 60 minut intensywnych ćwiczeń interwałowych, w oddzielnych sesjach.

Jak odkryli naukowcy, średnia i szczytowa moc wyjściowa w dniach 1-3 znacznie wzrosła w grupie przyjmującej rybozę. U uczestników tych odnotowano również wyraźnie niższy wskaźnik postrzeganego wysiłku.

• Pomaga łagodzić objawy niedoboru deaminazy myoadenylanowej

Niedobór deaminazy myoadenylanowej jest metaboliczną chorobą mięśni, w wyniku której dochodzi do zakłócenia przetwarzania ATP przez komórki mięśniowe. Choroba ta zwykle objawia się bólem mięśni, skurczami i nietolerancją wysiłku, choć możliwa jest również postać bezobjawowa.

Istnieją dowody na to, że stosowanie – doustnie lub dożylnie – rybozy może zapobiegać bólowi, skurczom oraz sztywności mięśni po wysiłku.

• Pomaga dbać o skórę

Okazuje się, że ryboza może wykazywać również działanie przeciwstarzeniowe. Wynika to z faktu, że przyśpiesza regenerację ATP, którego produkcja spada wraz z wiekiem.

W badaniu sprawdzono działanie stosowania miejscowego kremu do twarzy, który zawierał 0,5% stężenia rybozy. Jego skuteczność testowało 20 dorosłych kobiet, u których występowały zmarszczki oraz zmęczona i poszarzała skóra. Po 14 i 28 dniach prób, panie zostały poproszone o ocenę różnic, a także zostały poddane obiektywnym badaniom.

Po 2 tygodniach nastąpiło 12,2% zmniejszenie całkowitej powierzchni zmarszczek oraz 9,1% zmniejszenie całkowitej długości. Po 28 dniach powierzchnia pozostała na tym samym poziomie, jednak długość zmniejszyła się jeszcze o 8,5%. W ogólnym ujęciu, 67% kobiet badanych uznało, że ich skóra wyglądała po zabiegu na bardziej promienną.

Gdzie znaleźć rybozę i ile jej potrzebujemy?

Jeśli chodzi o naturalne źródła rybozy, znajdziemy ją w:

• ekologicznej wołowinie,
• drobiu,
• sardelach,
• śledziach,
• sardynkach,
• jajkach,
• mleku,
• jogurcie,
• serze cheddar,
• serze topionym,
• grzybach.

Wiele osób decyduje się na stosowanie suplementów, ponieważ pozyskanie odpowiedniej ilości rybozy z diety może być dla niektórych trudne.

Co to znaczy odpowiednia ilość? Jeśli chodzi o suplementy, większość producentów poleca stosowanie 1-10 g dziennie. Możemy mieszać je z jogurtami, koktajlami czy wodą. Istnieją również inne formy suplementów niż proszek, choć ta jest zdecydowanie najpopularniejsza.

Jeżeli chcemy poprawić swoją wydolność podczas ćwiczeń, poleca się sięganie po rybozę w czasie porannych i wieczornych posiłków, albo tuż przed i tuż po aktywności fizycznej.

Badano również skuteczność 15 g przyjmowanych 4 razy dziennie, na godzinę przed ćwiczeniami, przez osoby z chorobą wieńcową. Okazało się, że dawka taka poprawiła wydolność pacjentów. Tak więc 3 g przyjmowane w trakcie ćwiczeń co 10 minut, powinny zmniejszyć sztywność mięśni oraz skurcze wywołane przez ćwiczenia.

Istnieją również inne zalecenia dotyczące dawkowania rybozy.

• W ramach prewencji sercowo-naczyniowej dla sportowców i zdrowych osób poddawanych intensywnemu wysiłkowi, zaleca się przyjmowanie 5 g rybozy dziennie.
• Dla większości pacjentów z niewydolnością serca, innymi postaciami niedokrwiennej choroby sercowo-naczyniowej lub chorobą naczyń obwodowych, a także osób w trakcie rekonwalescencji po zawale lub operacji serca, w przypadku leczenia dławicy piersiowej oraz dla sportowców uprawiających regularnie sporty o wysokiej intensywności – 10-15 g dziennie.
• Pacjentom z zaawansowaną niewydolnością serca, kardiomiopatią rozstrzeniowi lub często pojawiającą się dławicą piersiową, a także osobom oczekującym na przeszczep serca, borykającym się z fibromialgią lub chorobą nerwowo-mięśniową, rekomenduje się przyjmowanie 15-30 g rybozy dziennie.

Należy jednak pamiętać, że najbezpieczniej jest skonsultować z lekarzem zamiar stosowania suplementu rybozy, by ustalić odpowiednią dawkę.

Efekty uboczne i środki ostrożności

U większości osób doustne lub dożylne stosowanie rybozy nie przynosi niepożądanych efektów.

Zdarzają się jednak skutki uboczne, do których należą: rozstrój żołądka, nudności, biegunka i ból głowy.

Ryboza może obniżyć poziom glukozy we krwi, dlatego nie powinny stosować jej osoby cierpiące na hipoglikemię lub cukrzycę.

Nie należy przyjmować rybozy na 2 tygodnie przed planowanym zabiegiem chirurgicznym, ze względu na możliwą zmianę poziomu glukozy we krwi.

Niektóre leki mogą wchodzić w interakcję z rybozą. Należą do nich przede wszystkim leki przeciwcukrzycowe i insulina.

W reakcję z rybozą wejść mogą również: alkohol, aspiryna, trisalicylan magnezu, propranolol oraz salsalat.

W przypadku stosowania leków, chorób, ciąży lub karmienia piersią, należy skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem suplementów rybozy.

Źródło:

https://draxe.com/nutrition/ribose/

Opracowała Ewa Wysocka