Odpowiednia temperatura ciała jest bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania naszych narządów i układów. Odpowiada za nią zdolność naszego ciała do termoregulacji, która swój początek ma w podwzgórzu – części mózgu znajdującej się w okolicach przysadki. Komunikuje się ono ze skórą, płynami ustrojowymi, naczyniami krwionośnymi i gruczołami potowymi, by regulować temperaturę.
Ponad 100 lat temu uznano, że prawidłowa temperatura ciała człowieka waha się między 36, a 37 stopni Celsjusza. Między innymi dzięki optymalnej temperaturze, utrzymana zostaje równowaga ciała (homeostaza), co wpływa na: ciśnienie krwi, tętno, pragnienie czy cykl dobowy. Na to jaką temperaturę ma nasze ciało wpływa nawodnienie, pora dnia, środowisko, aktywność fizyczna i inne.
Za jej wzrost mogą odpowiadać m.in. infekcje, leki czy alergie. Kiedy temperatura ciała spada układ oddechowy, nerwowy i narządy nie są w stanie prawidłowo funkcjonować. Kiedy tracimy ciepłotę szybciej, niż jesteśmy w stanie ją wytworzyć mówimy o hipotermii. Takie wychłodzenia ciała może zakończyć się śmiercią.
Jaka temperatura to dobra temperatura?
Za określenie temperatury ludzkiego ciała, odpowiada żyjący w XIX wieku niemiecki lekarz Carl Reinhold August Wunderlich. Do dziś pomiar temperatury stanowi jeden z elementów diagnostyki wielu stanów chorobowych.
Naukowcy zdecydowali się przyjrzeć „prawidłowej” temperaturze ciała. Sporo lekarzy określa temperaturę przekraczającą 37,7 stopni Celsjusza jako gorączkę, inni mówią wtedy o stanie podgorączkowym. By to ponownie zweryfikować, zaprojektowano badanie z udziałem 148 zdrowych osób, w przedziale wiekowym 18-40 lat. Mierzono u nich temperaturę przez 3 kolejne dni. Odkryto, że średnia temperatura u osób badanych wynosiła 37 stopni Celsjusza, a nie 36,8 stopni. Ponadto górna granica wynosiła 37,7 nie 38 stopni.
Oczywiście temperatura wahała się w zależności od pory dnia. Najniższa średnia temperatura przypadała na 6:00 rano, najwyższa zaś między 16:00 a 18:00. Uznano więc, że górna granica prawidłowej temperatury ciała (szczególnie dla osób poniżej 40. roku życia) powinna zostać ponownie zdefiniowana.
Inne badanie przeprowadził dr Jonathan Hausmann, z amerykańskiego Boston Children’s Hospital. Za pomocą specjalnej aplikacji, zbierał od 329 uczestników dane dotyczące temperatury ciała, ewentualnych objawów pojawiających się wraz z jej wahaniem oraz stosowania preparatów przeciwgorączkowych. Informacje wykorzystano do obliczenia normalnej temperatury u tych, którzy nie wykazywali żadnych objawów oraz nie przyjmowali leków. Gorączkę zdefiniowano na 99. percentyl optymalnej temperatury, mierzonej w jamie ustnej.
Jak stwierdzili naukowcy, średnia normalna temperatura wynosiła 36,5 stopni, gorączkę określono na 37,5 stopni lub więcej. Obie temperatury są niższe, niż podane w poprzednim badaniu normy. Doktor Hausmann zwraca uwagę na fakt, że „normalna” temperatura to dosyć elastyczna koncepcja, jako że ta sama wartość może być oceniona jako zbyt wysoka rano, podczas gdy po południu stanowi już zupełną normę.
Co na to płeć?
W obu przytoczonych badaniach zaobserwowano, że normalna temperatura u kobiet była nieco wyższa, niż u mężczyzn. Co to oznacza? Dla kobiet doświadczenie chłodnego/zimnego powietrza może być dotkliwsze, ze względu na wyższą temperaturę wewnętrzną. To możliwy powód dla którego kobiety przykrywają się kolejnym kocem, podczas gdy mężczyźni zmniejszają ogrzewanie i proszę o otwarcie okien.
Na temperaturę ciała u kobiet wpływają estrogen i progesteron, działając również na termoregulację i sen. W jednym z badań naukowcy badali temperaturę ciała oraz sen, u kobiet przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne, składające się z 21 aktywnych tabletek i 7 tabletek placebo. Następnie porównano kobiety i ich cykle owulacyjne z inną, podobną grupą.
Okazało się, że w czasie doby temperatura ciała kobiet w czasie przyjmowania aktywnych antykoncepcyjnie tabletek, była wyższa, niż u tych uczestniczek które ich nie stosowały. Jednak wyższa temperatura obserwowalna była również u tych pań, które przyjmowały w momencie pomiarów tabletki placebo. Może to oznaczać przedłużone działanie aktywnych środków. Wykazano też wpływ pigułek antykoncepcyjnych na sen, bez względu na temperaturę ciała.
Jak to wygląda w przypadku mężczyzn? U panów większe jest tempo metabolizmu spoczynkowego, co skutkuje wytwarzaniem ciepła. W jednym z badań przyjrzano się różnicom wynikającym z płci, pod kątem spoczynkowego metabolizmu. W testach udział wzięło 194 uczestniczek i 328 uczestników, w wieku 17-81 lat. Wszyscy byli zdrowi. Zmierzono: tempo metabolizmu spoczynkowego, skład ciała, pobór energii, szczytowe zużycie tlenu oraz inne czynniki.
Wykazano, że wskaźnik metabolizmu był o 23% wyższy u mężczyzn, niż u kobiet. Około 84% różnic u poszczególnych badanych wynikało z masy tłuszczowej, szczytowego zużycia tlenu oraz płci. Nawet z ujęciem tych różnic wyniki wskazywały, że kobiety miały niższy wskaźnik metabolizmu spoczynkowego. Według badaczy nie jest on zależy od masy ciała, ani sprawności.
Źródło:
Opracowała Ewa wysocka
