Zdrowotne muśnięcie pokrzywy.

Niemal wszyscy znamy pieczenie, o jakie przyprawia nas kontakt z pokrzywą. Między innymi z tego powodu, usuwana jest zazwyczaj z podwórek i ogródków, które chętnie i bujnie zarasta. Niesłusznie! Roślina ta bowiem niesie za sobą wiele prozdrowotnych korzyści.

Pierwsze zapiski na temat użycia pokrzywy mówią o rzymskich żołnierzach, którzy walcząc z zimnem pocierali ręce liśćmi rośliny, by wywołać stan zapalny i podrażnienie. Jej stosowanie stało się powszechne na całym świecie od XIX wieku, przede wszystkim z powodu wielu związków, które mogą wspomóc prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Pokrzywę można łatwo zidentyfikować z powodu jej charakterystycznych liści (owalnych, z mocno ząbkowanymi krawędziami). Posiadają one długie, kłujące „włosy”, które wstrzykują w skórę chemikalia, kiedy np. przypadkiem ich dotkniemy. Takie spotkanie często skutkuje bólem i stanem zapalnym.

Choć zwykle unikamy pokrzywy i uważamy ją za bezużyteczną, jest ona przedmiotem licznych badań, dowodzących jej wartości.

Korzyści prozdrowotne pokrzywy

Pokrzywa zawiera witaminy C i K, witaminy z grupy B, a także minerały takie jak: wapń, magnez i żelazo. Posiada również aminokwasy i przeciwutleniacze, które mogą pomóc w zwalczaniu wolnych rodników.

Co jeszcze potrafi ta niezwykła roślina?

• Pomaga odtruć organizm

Pokrzywa jest moczopędna, co oznacza że pomaga w wypłukiwaniu szkodliwych substancji i nadmiaru płynów z organizmu. Przygotowuje się z niej zarówno napary, jak i toniki, które mają służyć oczyszczeniu organizmu.

• Poprawia krążenie i wydolność sercowo-naczyniową

Pokrzywa zawiera żelazo i witaminę C. Ta druga poprawia wchłanianie tego pierwszego, co pomaga łagodzić anemię i zmęczenie. Roślina ta zawiera również znaczną ilość potasu, który zmniejsza napięcie w tętnicach i naczyniach krwionośnych, obniżając ryzyko udaru.

• Łagodzi reakcje alergiczne

Choć kontakt z liśćmi pokrzywy może wywołać reakcje alergiczne, spożywanie herbatki pokrzywowej pomaga tłumić reakcje organizmu na alergeny. Odbywa się to poprzez wiązanie się z receptorami histaminowymi organizmu. Może pomóc w zapobieganiu nieżytowi nosa lub zapaleniu błony śluzowej.

• Redukuje ból stawów

Zaobserwowano, że pokrzywa posiada przeciwutleniające właściwości, mogące zminimalizować stan zapalny. Może być stosowana miejscowo również po to, by złagodzić bóle stawów.

Badania na zwierzętach sugerują również, że pokrzywa może mieć pozytywny wpływ na prostatę. Wykazuje właściwości zapobiegające łagodnemu rozrostowi gruczołu krokowego, czyli nienowotworowemu powiększeniu prostaty. Nie ustalono jeszcze, w jaki sposób pokrzywa wpływa na ten stan w dłuższym okresie. Wyniki pokazują jednak, że ogranicza i reguluje ilość testosteronu produkowanego przez szczury laboratoryjne.

Codzienna dawka pokrzywy

Na rynku dostępnych jest wiele produktów, które skutecznie ułatwiają stosowanie pokrzywy. Oto kilka sposobów:

• Kapsułki lub nalewki. Kapsułki z pokrzywą są powszechnie stosowane w walce z katarem siennym. Nalewki wytwarzane są zwykle z suchych liści, ale można zrobić je też z korzeni. Jak w przypadku każdego zioła, należy zachować ostrożność, a dobór odpowiedniej dawki warto skonsultować ze specjalistą.
• Ekstrakt. Sok lub wyciąg z pokrzywy stosować można miejscowo, w celu złagodzenia bólu reumatycznego. Ekstrakt zdawał się być również pomocy w regeneracji poparzonej skóry (poparzenie 2. stopnia) u szczurów.

Włókna pokrzywy stosowane są również do tkania mocnej odzieży i niektórych z innych tkanin. W czasie II wojny światowej stosowane były jako alternatywa dla bawełny. Teraz jednak zastąpiono je tańszymi materiałami. Jednak niektóre marki odzieżowe znów zwracają się ku pokrzywie, zauważając że jest to bardziej przyjazna dla środowiska alternatywa.

Olej z pokrzywy

Oprócz nalewek i ekstraktów dostępnych na rynku, wartym uwagi jest również olej z pokrzywy. Ze względu na to, że jej liście są bardzo nasycone odżywczymi wartościami, nie dziwi fakt że sporo – jeśli nie większość – składników pokrzywy trafia do olejków eterycznych.

W badaniu z 2012 roku przeprowadzono badanie, podczas którego olej pokrzywowy został wyekstrahowany z nadziemnych części rośliny, a następnie poddany hydro-destylacji. Stwierdzono, że olejek zawiera niemal 92% związków obecnych w samej roślinie.

Obecność tych związków w olejku eterycznych pokrzywy, może wyjaśniać jego skuteczność w łagodzeniu niektórych stanów. W badaniach na zwierzętach z 2011 roku stwierdzono, że olejek ten może być pomocny w przypadku zapalenia jelita grubego, ze względu na jego właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające. Potrzeba jednak więcej badań, by móc w pełni poprzeć to stwierdzenie.

Większość dostępnych w sklepach olejów pokrzywowych, tworzy się z mieszanek. Powstają one w procesie destylacji liści pokrzywy, w oleju nośnikowym. Jak zawsze, należy upewnić się że źródło z którego pozyskujemy olej jest sprawdzone, a sam produkt wysokiej jakości.

Pokrzywa w przydomowym ogródku

Mimo złej sławy, pokrzywa z pewnością warta jest hodowania. Posiadanie własnej rośliny daje nam możliwość zbierania jej liści zawsze wtedy, kiedy jest taka potrzeba.

• Wybierzmy w ogrodzie miejsce o żyznej i wilgotnej glebie. Pokrzywę najlepiej sadzić w znacznej odległości od innych roślin, by nie zakłócała ona ich wzrostu.
• Nasiona pokrzywy siejemy w rzędach i lekko przykrywamy niecałym centymetrem ziemi. Pamiętajmy, by zachować wilgotność gleby. Nasiona zaczną kiełkować po ok. 14 dniach.
• Liście pokrzywy są gotowe do zbioru po 80-90 dniach. Najlepiej jest zbierać je w pierwszym tygodniu wiosny, gdy są jeszcze młode. By uniknąć poparzenia, stosujmy do zbierania rękawiczki lub inny typ zabezpieczenia.

Pyszna i zdrowa

Poza stosowaniem liści pokrzywy do celów leczniczych, pokrzywa jest też świetnym dodatkiem do potraw. W smaku przypomina nieco szpinak, choć ten należący do pokrzywy jest silniejszy. By pozbyć się „parzenia”, liście pokrzywy należy przed spożyciem ugotować.

Z powody licznych flawonoidów i minerałów zwartych w liściach, herbatka z pokrzywy ma silny wpływ na organizm – poprawa kondycji skóry, trawienia czy wzmocnienie układu odpornościowego to tylko przykłady.

Poniżej przepis na herbatkę pokrzywową, od BBC Good Food:

• 1 szklanka pokrzywy,
• 4 szklanki wody,
• 1 łyżka miodu (opcjonalnie)

Liście pokrzywy staramy się zrywać bez łodyg. Warto zapamiętać, że te starsze mają zwykle słodszy smak. W dużym rondlu zalewamy je wodą. Doprowadzamy do wrzenia i gotujemy przez 15 minut. Za pomocą sitka oddzielamy liście od naparu. Podajemy gorący. W razie potrzeby można użyć miodu do smaku (warto poczekać jednak na ostudzenie herbatki, by miód nie stracił swoich zdrowotnych właściwości).

Ale to nie wszystko co ma nam do zaproponowania pokrzywa. Oto przepis na pokrzywową zupę-krem:

• 100 g masła,
• 1 duży, posiekany por,
• 4 szklanki poszatkowanej pokrzywy,
• 450 g ziemniaków pokrojonych w plasterki,
• 1 l bulionu,
• 150 ml śmietany,
• sól, pieprz.

Masło rozpuszczamy. Dodajemy pokrojony por i pokrzywę. Gotujemy do zeszklenia (aż staną się „lśniące”). Dodajemy ziemniaki i mieszamy z bulionem. Dusimy 30-35 minut. Przesiewamy, podgrzewamy i doprawiamy do smaku. Na końcu dodajemy śmietanę. Podajemy na gorąco.

Z pokrzywy możemy przyrządzać również: smoothie, kremy, desery, koktajle, a nawet lody.

Środki ostrożności

Pokrzywa oferuje bardzo wiele prozdrowotnych właściwości. Jak większość ziół jednak i ona wymaga ostrożności. Nie należy stosować jej bez nadzoru specjalisty, szczególnie kiedy cierpimy na jakieś schorzenia, lub przyjmujemy leki.

Według wielu źródeł pokrzywa jest prawdopodobnie niebezpieczna do stosowania w czasie ciąży. Może okazać się jednak pomocna dla matek karmiących i wspierać laktację. Dlatego tak ważny jest kontakt ze specjalistą, który pomoże dobrać odpowiednią metodę stosowania tej – całkiem przyjaznej jednak – rośliny.

Źródło:

https://articles.mercola.com/herbs-spices/nettle.aspx

Opracowała Ewa Wysocka