Zanieczyszczenie powietrza jest poważnym wyzwaniem dla naszego zdrowia. Co gorsze, to problem podróżujący między miastami, krajami i kontynentami. To problem ogólnoświatowy, któremu należy zaradzić przy pomocy rozwiązań na światową skalę.
Za sprawą inicjatywy The Lancet, the Global Alliance on Health and Pollution oraz Icahn School of Medicine w Mount Sinai powstała Komisja ds. Zanieczyszczeń i Zdrowia. Z jej raportu wynika:
Największym czynnikiem przyczyniającym się do zgonów związanych z zanieczyszczeniami, jest zanieczyszczenie powietrza. Związane było z ok. 6,5 mln zgonów w 2015 roku, w wyniku: chorób serca, udaru, raka płuc oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
(Drobny) pył zawieszony (PM 2,5) jest najbardziej zbadanym rodzajem zanieczyszczenia powietrza. Odnosi się do pyłu, brudu, sadzy, dymu lub cząsteczek o średnicy mniejszej, niż 2,5 mikrometra. Te cząsteczki zanieczyszczenia powietrza są tak delikatne, że mogą dostać do naszego organizmu poprzez tkankę płucną i wywołać przewlekłe zapalenie. Ostatnie badania wykazały, że ekspozycja na drobny pył może być czynnikiem wpływającym na jakość męskiego nasienia i płodność.
Zanieczyszczenia powietrza a jakość nasienia
W badaniu tym, naukowcy ocenili jakość nasienia blisko 6500 mężczyzn, w wieku 15-49 lat, w latach 2001-2014. Mężczyźni ci wzięli dobrowolny udział w standardowym programie badań medycznych na Tajwanie. Jakość nasienia została oceniona na podstawie standardów z 1999 roku, opracowanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), obejmujących: koncentrację, ruchliwość oraz morfologię. Naukowcy szacowali stężenie cząstek pyłu w domu uczestników, za pomocą modelu czasoprzestrzennego i satelitarnych danych dotyczących głębokości optycznych.
Dane oceniono na podstawie 3-miesięcznych i 2-letnich średnich ekspozycji na pył zawieszony. Badacze odkryli silne powiązanie pomiędzy zmienioną morfologią, a poziomem ekspozycji na zanieczyszczenie pyłem PM 2,5. Przy każdym narastającym wzroście ekspozycji na cząstki stałe, morfologia plemników ulegała degradacji o 1,29%.
Było to największe badanie oceniające wpływ zanieczyszczenia cząstek stałych na jakość nasienia. Negatywny związek pomiędzy zanieczyszczeniem powietrza, a morfologią plemników stwierdzono w innych badaniach, przeprowadzonych w Polsce, Czechach i Chinach. Główny autor badania skomentował wyniki mówiąc:
Pył zawiera wiele toksycznych chemikaliów, takich jak metale ciężkie i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, które wykazały szkodliwość dla jakości nasienia, w badaniach laboratoryjnych i na zwierzętach.
Wyniki te mówią nam, że morfologia nasienia ma krytyczny i długotrwały wpływ na płodność mężczyzn, których plemniki są zanieczyszczone. Wpływa ponadto na zdrowie niemowląt będącymi ich dziećmi. Badania wykazały, że na zdrowie spermy mężczyzn mają wpływ wybory związane ze stylem życia, co w konsekwencji ma wpływ na ich dzieci.
Utracone zdrowie jeszcze przed narodzeniem
Negatywne skutki zanieczyszczenia powietrza dotykają dzieci jeszcze przed ich urodzeniem. W badaniu przeprowadzonym w Wielkim Londynie, naukowcy odkryli powiązanie pomiędzy ekspozycją na zanieczyszczenie powietrza i wadami wrodzonymi. Przeanalizowali zanieczyszczenie powietrza i poziom hałasu w latach 2006-2011. Zgromadzili dane dotyczące nieco ponad 540 000 dzieci urodzonych w tych latach, których matki mieszkały w wyznaczonym obszarze geograficznym.
Dane wykazały, że średnia ekspozycja na zanieczyszczenie wynosiła 14 mikrogramów na 1 metr sześcienny cząsteczek pyłu PM 2,5. Przy każdym wzroście stężenia pyłów o 5 mikrogramów na 1 metr sześcienny, naukowcy zaobserwowali 15% wzrost urodzeń dzieci o zaniżonej wadze. Są one bardziej narażone na cukrzycę typu 2, choroby serca, otyłość i wysokie ciśnienie krwi, a także na wady wrodzone. Po urodzeniu dzieci te mogą doświadczać krwawienia w mózgu, zespołu zaburzeń oddechowych i martwiczego zapalenia jelit.
Istnieje kilka norm dotyczących tego, co uważa się za „bezpieczny” poziom ekspozycji na pył. W 1997 roku standardy amerykańskiej Agencji ds. Ochrony Środowiska (EPA) w tym zakresie, wynosiły 15 mikrogramów na 1 metr sześcienny. W 2009 roku Amerykański Sąd Apelacyjny odwołał ten standard i zaktualizował go w 2012 roku do 12 mikrogramów na 1 metr sześcienny w średnim ujęciu, w ciągu 3 lat. Standardy WHO sugerują, że 10 mikrogramów na 1 metr sześcienny powinno być tym bezpiecznym limitem.
Jednak jeden z autorów tego badania, epidemiolog z Imperial College London Mireille B. Toledano, stwierdził że tak naprawdę nie ma bezpiecznego poziomu zanieczyszczenia i tak komentuje wyniki badania:
Z każdą 10% redukcją PM 2,5 możemy zapobiec w Londynie urodzeniu 90 dzieci o zbyt niskiej masie ciała. Obecne ograniczenia nie chronią kobiet w ciąży i nienarodzonych dzieci.
Badanie przeprowadzone przez naukowców ze szpitala dziecięcego w Cincinnati i opublikowane na łamach Environmental Health dało podobne wyniki. Wykazało, że zwiększona ekspozycja na małe cząsteczki zanieczyszczenia zwiększała ryzyko przedwczesnego porodu. Oceniono że wzrosło ono o 19%, szczególnie w przypadku kiedy największa ekspozycja przypada na trzeci trymestr ciąży.
W innym badaniu z University of Cincinnati stwierdzono, że u kobiet narażonych na kontakt z wysokim poziomem drobnego pyłu w miesiącu poprzedzającym zapłodnienie oraz miesiąc po nim, istniało większe ryzyko urodzenia dziecka z wadami wrodzonymi (jak rozszczep wargi i podniebienia), a także nieprawidłowości serca.
Uszkodzenie neuronów a zachowanie nastolatków
Naukowcy uważają, że zanieczyszczenie powietrza może również podsycać złe zachowania u nastolatków. Dowody pochodzące z dużego badania, pokazują silny związek między małym zanieczyszczeniem powietrza, a zmianami w mózgu i wynikającymi z nich cechami behawioralnymi. Badanie dotyczyło nastolatków mieszkających w okolicy Los Angeles. Wykazano, że prawie 75% z nich było narażone na niezdrowy poziom PM 2,5.
Badacze są przekonani, że cząstki te docierają do rozwijającej się tkanki mózgowej nastolatków i wywołują reakcję zapalną. Ostatecznie prowadzi to do aspołecznych zachowań. Diana Younan, zajmującą się medycyną zapobiegawczą na University of Southern California’s Keck School of Medicine powiedziała:
Te małe, toksyczne cząsteczki wnikają w ciało, wpływając na płuca i serce. Badania coraz częściej wykazują, że ekspozycja na różne zanieczyszczenia powietrza powoduje również zapalenie mózgu. Szczególnie szkodliwy dla rozwijających się mózgów jest PM 2,5. Może on bowiem uszkadzać strukturę mózgu oraz sieci neuronowe i – jak sugerują badania – wpływa na zachowanie nastolatków.
Zbadano zachowania blisko 700 nastolatków i stwierdzono, że ci narażeni na więcej oparów częściej wykazywali zachowania aspołeczne: kłamanie, oszukiwanie, wagary, kradzież, podpalenia lub nadużywania substancji. Naukowcy odkryli, że zanieczyszczenie powietrza było większe w pobliżu autostrad i w dzielnicach o mniejszej ilości listowia. Zaobserwowali również, że młodzież żyjąca w tych rejonach częściej wykazywała zachowania przestępcze.
Jakość powietrza mierzono codziennie, na terenie Południowej Kalifornii w latach 2000-2014, przy użyciu 25 monitorów jakości powietrza. Następnie przeprowadzono analizę komputerową, dla porównania poziomu PM 2,5 u uczestników badania. Prawie 75% nastolatków oddychało powietrzem, które przekraczało zalecane przez rząd USA 12 mikrogramów na 1 metr sześcienny. W niektórych obszarach poziom ten przekroczony był dwukrotnie.
Wiele osiedli powstaje w pobliżu autostrad. Mieszkanie w takim miejscu powoduje problemy zdrowotne takie jak astma, a być może i zmienia struktury mózgów nastolatków, są więc bardziej skłonni do popełniania przestępstw. – powiedziała Younan.
Jeżeli zamieszkujemy takie miejsce – obszar o wysokim zanieczyszczeniu powietrza z małą ilością zieleni – starajmy się unikać przebywania na zewnątrz i nie otwierać w miarę możliwości okien, gdy poziom PM 2,5 w otoczeniu jest wysoki. Próbujmy zrekompensować zanieczyszczone powietrze na zewnątrz, dobrą atmosferą domową. – dodaje.
Niedobre relacje między rodzicem a dzieckiem, tworzą stresujące środowisko rodzinne. Jeśli trwa to zbyt długo, nastolatek może znajdować się w stanie chronicznego stresu. To może siać spustoszenie w ciele, czyniąc nastolatków bardziej podatnymi na wpływ ekspozycji na pył zawieszony. Wielu naukowców podejrzewa, że PM 2,5 wywołuje stan zapalny w mózgu lub w jakiś sposób przemieszcza się bezpośrednio do niego i zakłóca połączenie sieci neuronowych, powodując aspołeczne zachowania.
Wielki problem
Zanieczyszczenie PM 2,5 znajduje się w smogu, spalinach samochodowych i emisjach ze spalania drewna oraz z zakładów przemysłowych. Ten rodzaj zanieczyszczenia powietrza znajduje się zarówno w domu, jak i na zewnątrz. Tylko w 2015 roku, było przyczyną 6,4 mln zgonów na całym świecie. W tym samym roku tytoń odpowiadał za 7 mln zgonów, AIDS za 1,2 mln, a gruźlica za 1,1 mln.
Charakter zanieczyszczenia zmienia się na całym świecie. We wnętrzach odpowiada za nie ogrzewanie i gotowanie z pomocą odnawialnej energii. Na zewnątrz rośnie, wraz ze wzrostem liczby ludności, miast na całym świecie, rozprzestrzenianiem się toksycznych pestycydów i globalizacją produkcji przemysłowej.
To wszystko ma wpływ na globalną gospodarkę. W 2015 roku zanieczyszczenie powietrza odpowiedzialne było za 21 miliardów dolarów strat gospodarczych, obejmujących koszty leczenia, utratę wydajności zawodowej i przedwczesną śmierć. Choroby spowodowane zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby stanowiły w tym roku 16% wszystkich zgonów na świecie. Niestety, wiele z nich miało miejsce w krajach o niskich i średnich dochodach. Ogromna liczba dzieci cierpi w wyniku tego problemu, ponieważ wczesne narażenie na skażone powietrze może prowadzić do chorób, dożywotniej niepełnosprawności i przedwczesnej śmierci. Współprzewodniczący Komisji, Philip Landrigan z Icahn School of Medicine z Mount Sinai, powiedział:
Zanieczyszczenie to coś więcej niż wyzwanie ekologiczne – to głębokie i wszechobecne zagrożenie, które wpływa na wiele aspektów zdrowia i dobrego samopoczucia. Zasługuje na pełną uwagę międzynarodowych liderów, społeczeństwa, pracowników służby zdrowia i wszystkich nas.
Pomimo daleko idących skutków dla zdrowia, gospodarki i środowiska, zanieczyszczenie zostało zaniedbane w międzynarodowych programach zdrowotnych i pomocowych, a niektóre strategie kontroli problemu były mocno niedofinansowane.
Wybierzmy lepiej
Problem zanieczyszczenia powietrza jest kwestią globalną. Są jednak warte rozważenia sposoby na to, by złagodzić niektóre skutki zanieczyszczenia powietrza dla naszego zdrowia.
Dieta może być jednym z nich. Starajmy się uwzględnić w produkty przeciwzapalne i zdrowe tłuszcze. Warte uwagi są również:
- Tłuszcze omega-3
Mają działanie przeciwzapalne i mogą pomóc złagodzić niektóre niekorzystne dla zdrowia serca skutki. Więcej na temat omega-3 pisaliśmy tutaj, tutaj oraz tutaj.
- Kiełki brokułów
Wykazano, że ekstrakt z brokułów zapobiega nosowej reakcji alergicznej, która może wystąpić po ekspozycji na cząstki w spalinach diesla. Naukowcy sugerują więc, że brokuły i ich kiełki mogą mieć działanie ochronne przed chorobami alergicznymi i astmą.
- Witaminy C i E
Wśród dzieci chorych na astmę, suplementacja antyoksydacyjna – w tym witaminami C i E – pomogła w buforowaniu wpływu ekspozycji na ozon, na małe drogi oddechowe pacjentów.
- Witaminy z grupy B
W niewielkim badaniu z udziałem ludzi, naukowcy stosowali wysokie dawki witaminy B6, B9 i B12, by zrekompensować szkody spowodowane przez bardzo drobne cząstki w zanieczyszczeniu powietrza. Cztery tygodnie suplementacji wysokimi dawkami, zmniejszyły uszkodzenia genetyczne w 10 lokalizacjach genów o 28-76%, chroniąc mitochondrialny DNA przed skutkami zanieczyszczenia powietrza.
Ważne jest również oczyszczania powietrza w domu. Jedną z najlepszych dostępnych technologii jest fotokatalityczne utlenianie. Oczyszczanie powietrza odbywa się za pomocą światła ultrafioletowego. W przeciwieństwie do filtrów które wychwytują zanieczyszczenia, metoda ta przekształca je w nietoksyczne substancje. Zazwyczaj dzieje się tak, gdy światło UV reaguje z warstwą dwutlenku tytanu i wodą, tworząc rodniki hydroksylowe. Te utleniają zanieczyszczenia, czyniąc je nieszkodliwymi.
Źródło:
https://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2017/12/27/air-pollution-exposure.aspx
Opracowała Ewa Wysocka
