Co może brzmieć zaskakująco, tłuszcz w naszym ciele dzieli się na kolory. Najbardziej znanym podziałem jest ten na biały i brązowy (brunatny) tłuszcz. Ale po kolei.
Po co nam tkanka tłuszczowa?
Biały tłuszcz, czyli biała tkanka tłuszczowa, to najbardziej znany nam rodzaj. Magazynuje energię w dużych kroplach tłuszczu, które gromadzą się w organizmie. Pomaga utrzymać ciepło, izolując narządy wewnętrzne.
Zbyt dużo białego tłuszczu prowadzi do otyłości. Kiedy zbiera się wokół części środkowej naszego ciała, może zwiększać ryzyko chorób serca, cukrzycy i innych zdrowotnych problemów.
Brązowa tkanka tłuszczowa przechowuje energię w mniejszej przestrzeni, niż biała. Przepełniona jest bogatymi w żelazo mitochondriami, czemu zawdzięcza swój kolor. Kiedy brązowy tłuszcz się spala, wytwarza ciepło – bez dreszczy. Ten proces nazywa się termogenezą. Podczas jego trwania, brązowy tłuszcz spala również kalorie. Uważa się, że jest to potencjalnie skuteczne narzędzie do walki z otyłością i niektórymi zespołami metabolicznymi.
Naukowcy sądzili, że brązowy tłuszcz mają tylko niemowlęta. Stanowi on ok. 5% całkowitej masy ich ciała. Uważali też, że znika on wraz z osiągnięciem dojrzałości. Dziś wiadomo już, że nawet dorośli posiadają niewielkie rezerwy brązowej tkanki tłuszczowej. Zwykle zbiera się w niewielkich ilościach wokół ramion i szyi.
Badania
Naukowcy wciąż próbują zrozumieć geny kontrolujące rozwój białego i brązowego tłuszczu. W jednym z badań naukowcy zmodyfikowali strukturę genetyczną myszy, ograniczając białko zwane receptorem BMP typu 1A. W wyniku tego działania, rodziły się one z bardzo małą ilością brązowego tłuszczu. Po ekspozycji na zimno, myszy i tak zdolne były wytworzyć brązowy tłuszcz, z białej tkanki tłuszczowej i mięśni.
Badacze odkryli również, że białko o nazwie wczesny czynnik B-komórkowy-2 (Ebf2), może odgrywać kluczową rolę w budowaniu brązowego tłuszczu. Kiedy poddane modyfikacji gryzonie wystawione były na wysoki poziom Ebf2, przekształciły biały tłuszcz, w brązowy. Komórki te zużywały więcej tlenu, co dowodzi że brązowa tkanka tłuszczowa rzeczywiście produkuje ciepło i spala kalorie.
Przegląd różnych badań wykazał również, że może pomóc kontrolować poziom cukru we krwi i poprawić poziom insuliny, co zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 2. Może również pomóc w usuwaniu tłuszczów z krwi, zmniejszając ryzyko hiperlipidemii (nieprawidłowego stężenia lipidów w surowicy, co skutkuje wyższym poziome cholesterolu i trójglicerydów we krwi).
Do niedawna większość badań dotyczących brązowej tkanki tłuszczowej, przeprowadzana była na zwierzętach, szczególnie na myszach. Potrzebne jest więc więcej badań z udziałem ludzi.
Jak uzyskać brązowy tłuszcz?
Ludzie z wyższym poziomem brązowego tłuszczu, mogą mieć niższą masę ciała. Można więc przyjąć, że jest to całkiem pożyteczny tłuszcz.
Wszyscy mamy brązowy tłuszcz, który jest częścią naszego ciała od momentu urodzenia. Istnieje jednak inna jego forma – pozyskana. Innymi słowy, w odpowiednich okolicznościach inne zasoby zostaną zmienione w brązową tkankę tłuszczową. Proces taki dotyczy mięśni i białego tłuszczu w całym naszym ciele.
Istnieją też środki, które mogą powodować brązowienie białego tłuszczu. Tak działają na przykład glitazony (tiazolidynodiony) – leki stosowane w celu poprawy oporności na insulinę. Jednak specyfiki te związane są również ze zwiększeniem masy ciała, zatrzymywaniem płynów w organizmie i innymi niepożądanymi skutkami ubocznymi. Tak więc nie jest to sposób na szybki przyrost brązowej tkanki tłuszczowej.
Co może zadziałać?
- Obniżenie temperatury
Ekspozycja na chłód, a nawet zimno, może pomóc w wytworzeniu większej ilości brązowych komórek tłuszczowych. Niektóre badania sugerują, że 2 godziny dziennie, spędzane w temperaturze ok. 19 stopni Celsjusza mogą być wystarczające, by zmienić część zasobów białego tłuszczu, w brązowy.
Niektórzy śmiałkowie decydują się na kąpiel lodową lub choćby zimny prysznic. W okresie jesienno-zimowych można pokusić się o zmniejszenie nieco ogrzewania, bądź orzeźwiające spacery. Rozwiązaniem może być również krioterapia.
- Odpowiednie jedzenie
W jednym z badań naukowcy przekarmili myszy i odkryli, że te z większą ilością brązowego tłuszczu, spalały więcej kalorii. Dzięki temu, osobniki te pozostały szczuplejsze i zdrowsze. Chroniło je to również przed otyłością i chorobami metabolicznymi.
Nie oznacza to oczywiście, że należy się „obżerać”. Ważne, by zachować balans. Zrównoważona dieta oznacza spożywanie pełnych wartościowych posiłków. Błędem jest więc również ich pomijanie, ponieważ sposób ten nie służy zrzucaniu zbędnych kilogramów.
- Aktywność fizyczna
Inne badania na myszach sugerują, że iryzyna – nowoodkryte białko/hormon – może pomóc w przekształcaniu białego tłuszczu, w brązowy. Jest ono produkowane również przez nasz organizm. Naukowcy odkryli, że osoby prowadzące siedzący tryb życia, produkują znacznie mniej iryzyny, w porównaniu do tych, którzy są aktywni. Jej poziom zwiększają przede wszystkim intensywne treningi interwałowe i aerobowe.
Aktywność fizyczna jest silnie rekomendowana, jeśli chodzi o walkę z otyłością i wzmacnianie układu sercowo-naczyniowego. Obecnie uważa się, że osoba dorosła powinna w tygodniu wykonać przynajmniej 150 minut umiarkowanej aktywności i 75 minut intensywnej aktywności.
Nie ma wciąż wystarczającej ilości badań by z całą pewnością stwierdzić, że ćwiczenia te przyczyniają się wprost do produkcji brązowej tkanki tłuszczowej. Niemniej aktywność fizyczna to jedno z kluczowych narzędzi do uzyskania zdrowia i prawidłowej wagi.
Źródło:
https://www.healthline.com/health/brown-fat
Opracowała Ewa Wysocka
