Czy zmiana stylu życia naprawdę może opóźnić starzenie komórek?

Telomery są częściami chromosomów, które wpływają na starzenie. Niewielkie badanie pilotażowe dowodzi po raz pierwszy, że zmiany w zakresie diety, aktywności fizycznej, radzenia sobie ze stresem oraz wsparcia społecznego mogą wpływać na ich wydłużanie. Jest to pierwsze kontrolowane badanie, które mówi o możliwości wpływania na długość telomerów. Opublikowane zostało online, 16. września za pośrednictwem Lancet Oncology.

Nasze geny i nasze telomery niekoniecznie przesądzają o naszym losie

Badanie zostało przeprowadzone przez naukowców z UC San Francisco oraz Medicine Reaserch Institue – mieszczącej się w kalifornijskim Sausalito, badawczej placówce non-profit. Prowadzone w niej badania dotyczą m.in. wpływu diety i stylu życia na zdrowie. Lub na jego brak. Naukowcy wyrazili nadzieję, że wyniki zainspirują środowisko do  prowadzenia badań na większą skalę. Pozwoli to potwierdzić słuszność ich ustaleń.

„Nasze geny i nasze telomery niekoniecznie przesądzają o naszym losie” powiedział dr Dean Ornish, profesor medycyny klinicznej z UCSF oraz założyciel i prezes Preventive Medicine Research Institute.

„Ludzie często myślą „mam złe geny i nie mogę na to nic poradzić” – mówi dr Ornish. „Ale te wyniki pokazują, że telomery mogą wydłużyć się do tego stopnia, że wpływa to na zmianę sposobu życia. Badania wskazują, że dłuższe telomery związane są z mniejszą liczbą chorób i dłuższym życiem.”

Badania nad pacjentami we wczesnym stadium raka prostaty

Dokładniej telomery, to nakładki ochronne znajdujące się na końcach chromosomów. Wpływają one na szybkość starzenia się komórek. Składają się z DNA i białka. Chronią końcówki chromosomów i pomagają im pozostać stabilnymi. Kiedy stają się krótsze, a ich integralność strukturalna słabnie, komórki starzeją się i umierają szybciej.

Dzięki badaniom wiemy, że krótsze telomery powiązane są z wieloma chorobami, w których proces starzenia odgrywa znaczącą rolę. W tej grupie znajdują się m.in.: udar mózgu, otępienie naczyniowe, choroby układu krążenia, otyłość, osteoporoza, cukrzyca i wiele postaci raka.

Przez 5 lat badacze obserwowali 35-ciu mężczyzn we wczesnym stadium raka prostaty. Ich celem było zbadanie zależności pomiędzy gruntowną zmianą stylu życia, a długością i aktywnością telomerazy (telomeraza jest enzymem który naprawia i wydłuża telomery). Stan każdego z mężczyzn był stale monitorowany, co obejmowało badania przesiewowe i biopsję. Dziesięciu pacjentów zdecydowało się na zmiany nawyków, w tym:

• przejście na dietę roślinną (bogatą w owoce, warzywa i ziarna nieoczyszczone, ubogą w zawartość tłuszczu i rafinowanych węglowodanów),
• umiarkowane ćwiczenia (spacer 30 minut dziennie, sześć dni w tygodniu),
• redukcję stresu (łagodne ćwiczenia rozciągające oparte o jogę, oddychanie, medytację).

Uczestniczyli także w cotygodniowych spotkaniach grupy wsparcia.

Grupa badana ta miała zostać porównana do kontrolnej, której uczestnicy nie zostali poproszeni o dokonywanie znaczących zmian w stylu życia.

U badanych którzy dokonali zmian, odnotowano znaczący wzrost długości telomerów – o ok. 10%. Ponadto, im większe były zmiany dotyczące stylu życia, tym bardziej wydłużała się długość telomerów.

Dla porównania – telomery mężczyzn grupy kontrolnej (którzy nie wprowadzali zmian), były wymiernie krótsze – niemal o 3%. Taki stan obowiązywał na koniec 5-letniego badania. Długość telomerów zwykle zmniejsza się w miarę upływu czasu.

Jakie są prognozy dla populacji ogólnej?

Naukowcy twierdzą, że ich odkrycia mogą nie odnosić się jedynie do pacjentów z rakiem prostaty, a do całej populacji.

„Obserwowaliśmy telomery we krwi pacjentów, nie ich tkankach prostaty” – powiedział dr Ornish.

Nowe badanie jest kontynuacja podobnego, 3-miesiecznego badania pilotażowego, przeprowadzonego w 2008 roku. W badaniu tym ci sami uczestnicy zostali poproszeni o przestrzeganie tego samego programu zmian. Po 3 miesiącach u badanych mężczyzn zaobserwowano wzrost aktywności telomerazy.

Nowe badanie miało pomóc ustalić czy zmiana stylu życia wpłynie na długość i aktywność telomerów. Warunkiem był również dłuższy horyzont czasowy.

„To było przełomowe odkrycie, które musi zostać potwierdzone przez szersze badania” – powiedział współautor Peter R. Caroll, lekarz medycyny i dyrektor UCSF Departament of Urology.

„Skracanie telomerów zwiększa ryzyko rozmaitych chorób przewlekłych” powiedział Caroll. „Wierzymy, że wzrost długości telomerów może pomóc zapobiec tym chorobom, a nawet przedłużyć żywotność.”

O tych, którzy zaangażowali się w badania

Współautorami badania byli również:

dr Elizabeth H Blackburn, główna autorka i laureatka Nagrody Nobla, profesor biochemii i biofizyki,

dr Jue Lin, biochemiczka,

June M. Chan, professor epidemiologii i biostatystyki,

dr Elissa Epel, profesor z dziedziny psychiatrii,

Mark Jesus M. Magbanua, asystent specjalista,

Jennifer Daubenmier i dr Nancy K. Hills, docentki pomocnicze,

dr Nita Chainani-Wu, lekarz stomatologii i adiunkt kliniczna.

Badania wspierane były przez Departament Obrony USA, Narodowy Instytut Zdrowia oraz Narodowy Instytut Raka.

UCSF jest wiodącą uczelnią zajmującą się promowanie zdrowia na całym świecie, głównie za pośrednictwem zaawansowanych badań biomedycznych. Ponadto edukacji w zakresie nauk przyrodniczych, służby zdrowia i opieki nad pacjentem. Zrzesza absolwentów najlepszych szkół w dziedzinach stomatologii, medycyny, pielęgniarstwa i farmacji. Posiada wydział absolwentów renomowanych programów z podstaw biomedycyny, translacji i nauk społecznych.

Źródło: http://www.ucsf.edu/news/2013/09/108886/lifestyle-changes-may-lengthen-telomeres-measure-cell-aging

Opracowała Ewa Wysocka