Od wieków złocień maruna stosowany był do zwalczania: bólu głowy, gorączki, bólu brzucha, zębów, na ukąszenia owadów, niepłodność, zaburzenia miesiączkowania oraz problemy w trakcie porodu. Nieco młodsza medycyna ludowa zaczęła wykorzystywać tę roślinę również do walki z: migrenami, reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycą, alergiami, astmą, zawrotami głowy, szumami w uszach, nudnościami i wymiotami. Uważa się, że jego przeciwbólowe właściwości opierają się na zawartości partenolidu, który przeciwdziała rozszerzaniu się naczyń krwionośnych, jakie ma miejsce w trakcie migreny. Uważa się, że substancja ta może być skuteczniejsza niż niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Co to jest złocień maruna?
Już starożytni greccy lekarze – jak Pedanius Dioskurydes – przepisywali złocień maruna jako lekarstwa na wszelkie stany zapalne. Roślinę tę nazywali m.in. Perthenium, prawdopodobnie dlatego że użyta została do ratowania życia kogoś kto spadł z Partenonu.
Indianie Kallaway z Andów stosują złocień maruna by leczyć kolki, ból nerek, poranne mdłości i ból żołądka. Mieszkańcy Kostaryki wspomagają nią trawienie, a Meksykanie stosują jako środek przeciwskurczowy i regulujący miesiączkę. W Wenezueli zaś, stosowana jest jako remedium na ból ucha. W Europie kojarzy się przede wszystkim z migrenami, a raczej zapobieganiu ich występowania oraz łagodzenia związanych z nimi dolegliwości. Docenia się również jego właściwości przeciwgrzybiczne oraz wspomagające przy problemach żołądkowo-jelitowych.
Suszone liście, czasami wraz z kwiatami i łodygami, są używane do sporządzania suplementów (kapsułek, tabletek, nalewek, ekstraktów). Liście mogą być również spożywane w swojej świeżej postaci. Najważniejszym biologicznie aktywnym składnikiem złocienia maruny są laktony seskwiterpenowe, z których głównym jest partenolid, odpowiadający za skuteczności rośliny. Znajdziemy w niej również flawonoidy oraz olejki eteryczne.
Prozdrowotne korzyści złocienia maruny
Dlaczego warto sięgnąć po złocień maruna?
- Łagodzi migreny
Badania wykazują, że spożywanie złocienia maruna zmniejsza częstotliwość występowania migren i objawów towarzyszących, w tym: nudności, wymiotów, bólu, nadwrażliwości na światło i hałas.
Badanie przeprowadzone w Wielkiej Brytanii z udziałem 270 migreników wykazało, że ponad 70% z nich czuło się znacznie lepiej po zażywaniu 2-3 świeżych liści dziennie. W innym opublikowanym na łamach Clinical Drug Investigation zastosowano kombinację złocienia maruny i kory białej wierzby, które posiadają substancje podobne do aspiryny. Osoby stosujące to połączenie 2 razy dziennie, przez 12 tygodni doświadczały migren rzadziej, a ból był słabszy i trwał krócej. Ponadto, w przeglądzie złożonym przez School of Postgraduate Medicine and Health Science w Wielkiej Brytanii porównano wyniki 6 badań i wykazano, że złocień maruna jest skuteczny w zapobieganiu migrenom bez żadnych poważanych skutków ubocznych.
- Łagodzi objawy reumatoidalnego zapalenia stawów
RZS to przewlekłe zapalenie, dotykające zazwyczaj mniejsze stawy. Ta autoimmunologiczna choroba pojawia się wtedy, gdy układ odpornościowy omyłkowo atakuje nasze tkanki. Uważa się, że złocień maruna hamuje wytwarzanie prostaglandyn, hormonów związanych m.in. z bólem i stanem zapalnym.
W badaniu z 1989 roku, udział wzięły kobiety cierpiące na RZS. Przyjmowały one 76 mg wysuszonych, sproszkowanych liści – początkową proponowaną dawką było 100-125 mg – co skutkowało odczuwaniem ulgi wobec objawów choroby. Naukowcy przyznają, że stosowanie większych ilości złocienia może przynieść korzyści w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów.
Choć konieczne są dalsze badania, to przeprowadzone w 2009 roku przez Department of Orthopaedics na Osaka University Graduate School of Medicine wykazało również, że pertenolid zmniejszył stopień zniszczenia stawu, w zwierzęcym modelu eksperymentalnym, podsumowując, że złocień maruna działa jak naturalny środek leczenia zapalenia stawów.
- Wspomaga walkę z zapaleniem skóry
Zapalenie skóry to ogólne określenie dla problemów zapalnych z tym narządem, mających wiele przyczyn i postaci. Powodują one zwykle swędzącą wysypkę, zaczerwienienie i opuchliznę. Złocień maruna jest silnym środkiem przeciwzapalnym, który skutecznie łagodzi te dolegliwości.
Badania wykazały, że może pomóc naprawić uszkodzenia komórek skóry i złagodzić stan zapalny, a także poprawiać jej wygląd. W 2009 roku naukowcy wykazali, że wyciąg ze złocienia (pozbawiony partnenolidu) ma silne działanie przeciwzapalne, co sugeruje że może być skutecznym i naturalnym środkiem łagodzącym stan zapalny skóry, bez przykrych konsekwencji dla układu odpornościowego.
W przypadku trądziku różowatego lub regularnie pojawiającej się wysypki, stosowany miejscowo złocień maruna może przynieść ulgę. Chroni też skórę przed promieniami UV.
- Potencjalnie walczy z rakiem
Badanie opublikowane w czasopiśmie Journal of Medicinal Food wykazało, że ekstrakt ze złocienia maruny ma działanie przeciwrakowe, wobec dwóch linii komórek raka piersi Hs605T oraz MCF-7, a także jednej linii komórek raka szyjki macicy (SiHa). Ekstrakt z etanolu hamował wzrost wszystkich trzech typów komórek nowotworowych. Spośród testowanych składników złocienia – partenolidu, kamfory, luteoliny oraz apigeniny – największy efekt hamujący wykazał partenolid. Choć potrzebnych jest więcej badań, potencjał przeciwnowotworowy złocienia maruna jest obiecujący.
- Przeciwdziała powstawaniu zakrzepów
Kiedy powstały skrzep blokuje płynny przepływ krwi, konsekwencje mogą być bardzo poważne i prowadzić nawet do śmierci. Do stanów wynikających ze skrzepów w naczyniach krwionośnych należą m.in. zawał i udar.
Badania wykazują, że złocień maruna może mieć właściwości przeciwzakrzepowe. Zapobiega tworzeniu się i powiększaniu skrzepów, dzięki czemu zmniejsza ryzyko śmierci z powodu zatorów.
Złocień maruna i lepiężnik
Lepiężnik to kolejne zioło, które od dawna stosowane jest jako naturalny lek na migrenę i bóle głowy. Istnieje wiele suplementów, które łączą w sobie te dwie rośliny.
To podoba w działaniu do złocienia maruny roślina, którą z pewnością warto się zainteresować. W przeszłości z powodzeniem stosowany był przy:
- bólu,
- bólu głowy,
- niepokoju,
- kaszlu,
- gorączce,
- problemach żołądkowo-jelitowych,
- problemach z układem moczowym,
- problemach z gojeniem się ran.
Dziś stosuje się go również przy:
- nieżytach nosa,
- skórnych reakcjach alergicznych,
- astmie,
- migrenowych bólach głowy.
Złocień maruna tradycyjnie stosowano w przypadkach:
- gorączki,
- bólu głowy,
- bólu brzucha,
- bólu zęba,
- ugryzień owadów,
- niepłodności,
- nieregularnego miesiączkowania,
- problemów przy porodzie.
Nowsze zastosowania obejmują:
- migrenowe bóle głowy,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- łuszczycę,
- alergie,
- astmę,
- szumy w uszach,
- zawroty głowy,
- nudności,
- wymioty.
Oba stosowane były w przeszłości do walki z:
- bólami głowy,
- bólem,
- gorączką,
- problemami żołądkowo-jelitowymi,
- migrenami,
- problemami ze skórą,
- astmą,
- alergiami.
Stosowanie
Suplementy złocienia maruny występują w postaci kapsułek, tabletek, nalewek i ekstraktów. Zawarta w nich roślina jest w formie świeżej, albo suszonej lub liofilizowanej. Suplementy stosowane w badaniach klinicznych zawierają standaryzowaną dawkę partenolidu, czyli co najmniej 0,2%.
W celu zapobiegania migrenie lub jej zatrzymania u osób dorosłych, należy przyjąć 100-300 mg, do 4 razy dziennie, z 0,2% do 0,4% partenolidu. U dzieci w wieku powyżej 2 lat, należy dostosować zalecaną dawkę dla dorosłych, uwzględniając wagę dziecka. Większość ziołowych dawek dla dorosłego oblicza się w oparciu o przyjęcie, że średnio waży ok. 70 kg. Tak więc dla dziecka ważącego ok. 20 kg, dawka będzie odpowiadała 1/3 tej dla osoby dorosłej.
Ponieważ świeże liście mają gorzki smak i mogą podrażniać, liofilizowane kapsułki są chętnie stosowane. Liście zaś można wykorzystać do przygotowania naparu, choć i w tym wypadku dokuczać może gorzki posmak.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Złocień maruna nie powinien być nigdy podawany dzieciom poniżej 2. roku życia. W przypadku starszych dzieci należy skonsultować się z lekarzem pediatrą, który pomoże określić odpowiednią dawkę.
Unikać go powinny również kobiety w ciąży, ponieważ może powodowa skurcze macicy, co zwiększa ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu. Nie zaleca się stosować złocień maruna również przez matki karmiące.
Możliwe jest wystąpienie reakcji alergicznych na złocień maruny. W przypadku uczulenia na rośliny z rodziny astrowatych, w szczególności te podobne do stokrotek (np. ambrozję lub chryzantemę), prawdopodobieństwo uczulenia na złocień maruna jest bardzo wysokie.
Nie zgłoszono żadnych poważnych działań niepożądanych stosowania rośliny. Do tych rzadziej występujących mogą należeć: ból brzucha, niestrawność, gazy, biegunka, nudności, wymioty i nerwowość. Niektóre osoby żujące surowe liście mogą doświadczać utraty smaku, owrzodzenia jamy ustnej oraz obrzęku warg, języka i ust.
Nie należy łączyć złocienia maruny z aspiryną, miłorzębem biloba i substancjami rozrzedzającymi krew. W przypadku stosowania takich leków (lub innych rozbijanych przez wątrobę) należy skonsultować się z lekarzem, przed rozpoczęciem stosowania złocienia. Może on również wchodzić w interakcje ze znieczuleniem, dlatego przed planowaną operacją należy o jego spożywaniu poinformować lekarza.
Jeśli przyjmujemy złocień maruna dłużej niż tydzień, jego odstawianie nie powinno odbywać się gwałtownie. Może to bowiem spowodować bóle głowy z odbicia, lęk, zmęczenie, sztywności mięśni i/lub bóle stawów.
Źródło:
Opracowała Ewa Wysocka
