5 grudnia, 2018

Toksyczne BPA – co naprawdę robi z naszym ciałem?

BPA (czyli bisfenol A) to syntetyczny związek na bazie węgla. W dzisiejszym świecie jest wszechobecny – znajduje się w plastikowych butelkach, pojemnikach do przechowywania żywności, paragonach i puszkach. Choć jego toksyczne działanie jest dobrze udokumentowane, BPA jest niemożliwy do uniknięcia. To naprawdę poważna sprawa, bo wiemy dziś, że powoduje on poważne uszkodzenia w całym ciele. Szkody mogą dotyczyć kilku pokoleń do przodu, wpływając na dzieci (i ich dzieci) osoby narażonej na skutki uboczne BPA.

W lipcu 2018 roku, w ramach pierwszego badania tego rodzaju, naukowcy zidentyfikowali BPA jako czynnik ryzyka kolejnego schorzenia – nieswoistego zapalenia jelit.

Jak to się zaczęło?

Przetworzona żywność opakowana jest w ogromne ilości bisfenolu-A. Uważa się, że dieta jest główną drogą podaży tego związku i drogą największej ekspozycji.

BPA został wynaleziony w 1891 roku. W latach 30. XX wieku pojawiły się już pierwsze dowody na jego toksyczność. Pomimo tego, po II wojnie światowej przemysł chemiczny rozkwitł, a producenci zaczęli tworzyć twarde poliwęglanowe tworzywa sztuczne. Mniej więcej w tym samym czasie zaczął pojawiać się w składzie metalowych puszek na żywność.

Przez kolejne dekady przeprowadzono wiele badań nad BPA, poświęcono mu wiele paneli dyskusyjnych, omawiających również powstałe wokół niego konflikty interesów. W 2007 roku pierwsze duże badania wykazało, że spożywanie żywność w puszkach powoduje powszechne skażenie BPA. Według Environmental Working Group, najwyższe stężenia znaleziono w puszkowanych zupach, makaronach i mieszankach dla niemowląt. Pomimo wszystkich opisanych toksycznych skutków, bisfenol-A wciąż znajduje się w dziesiątkach tysięcy produktów.

Wszędzie… czyli gdzie?

BPA to nie tylko plastikowe butelki i puszki. Zwykle nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak wiele produktów go zawiera.

Będą to między innymi:

  • płyty CD i DVD,
  • elektronika,
  • kompozyty i uszczelniacze dentystyczne,
  • urządzenia medyczne,
  • naczynia i sztućce plastikowe,
  • rury z PCV,
  • zabawki,
  • niektóre butelki dla niemowląt.

Znajduje się również w paragonach i opakowaniach na żywność (!).

To bardzo niedobra wiadomość. Niektóre badania wykazują, że BPA może spowodować uszkodzenie mózgu, mieć szkodliwy wpływ na zachowanie niemowląt i dzieci oraz gruczoły prostaty w rozwoju płodowym.

Toksyczne działanie bisfenolu-A

Jednym z najbardziej niepokojących jest fakt, że BPA poważnie uszkadza płodność. W jednym z najnowszych i najbardziej solidnych badań, naukowcy z University of Buea w Kamerunie postanowili sprawdzić, co mówią najnowsze badania na temat korelacji między BPA, a niepłodnością.

Odkryli oni, że:

  • Właściwie niemożliwym jest uniknięcie kontaktu z BPA. Poza tym, że znajduje się w większości pakowanych artykułów spożywczych, jest składnikiem skażenia środowiska.
  • BPA wpływa na równowagę hormonalną i powoduje zaburzenia płodności u mężczyzn.
  • Największe zagrożenie BPA stanowi dla płodów, w krytycznym etapie rozwoju zarodkowego.
  • Stwierdzono, że BPA odpowiedzialne jest za kilka defektów w zarodku, m.in.: feminizacja płodów męskich, atrofia jąder i najądrzy, powiększony gruczoł krokowy, skrócenie odległości anogenitalnego, przerwanie bariery krew-jądra oraz zmiana parametrów dojrzałego nasienia (np. gęstość, liczba czy ruchliwość plemników).
  • BPA wpływa na oś podwzgórze-przysadka-mózg, zmieniając gospodarkę hormonalną u dorosłych, co związane jest z dysfunkcją plemników.
  • BPA indukuje stres oksydacyjny w jądrze i najądrzu, co sugeruje, że stosowanie przeciwutleniaczy może pomóc w zredukowaniu niektórych efektów ubocznych bisfenolu-A.
  • BPA zapobiega również prawidłowemu rozwojowi zarodków tarczycy.
  • Mężczyźni którzy poddani są ekspozycji na BPA zawodowo, mieli wysoki poziom tego związku chemicznego w krwi i/lub moczu, a także nieprawidłowe parametry nasienia.
  • Mężczyźni ci raportowali również zmniejszone libido oraz problemy z wytryskiem.
  • Przeprowadzone w 2013 roku przez Jilin Medical College w Chinach wykazało, że  długotrwała ekspozycja ssaków płci żeńskiej na BPA może skutkować zaburzeniami endokrynologicznymi, a następnie zmian morfologicznych i czynnościowych w jajnikach, pochwie i jajowodach, co zostało połączone z problemami reprodukcyjnymi. Te skutki uboczne obserwuje się u zarówno u kobiet które zachodzą w ciąże naturalnie, jak i metodą in vitro.
  • W innym badaniu przeprowadzonym na University of California w San Francisco odkryto, że ekspozycja na BPA zakłócała rozwój oocytu (komórki dającej początek komórce jajowej). Stan oocytów był gorszy podczas procedury in vitro i mógł uniemożliwić prawidłowe wszczepienie i poczęcie.
  • W 2008 roku, w ramach amerykańskiego National Toxicology Program przyznano, że istnieją poważne obawy dotyczące obecnego poziomu ekspozycji populacji na BPA. Głównie dotyczyły one wpływu na gruczoł krokowy u płodów, niemowląt i dzieci, wpływu na mózg i zachowanie. Odnosi się to do dawek, na jakie większość z nas narażona jest każdego dnia.

Niestety to nie wszystkie, niezwykle niebezpieczne efekty uboczne ekspozycji na BPA. Ostatnie badania powiązały go również m.in. z otyłością i cukrzycą.

Jakie jeszcze toksyczne efekty daje BPA?

  • Wyzwala IBS

We wspomnianych wcześniej badaniach z 2018 roku badacze odkryli, że myszy przyjmujące BPA na poziomach powszechnie występujących w zachodniej (przede wszystkim jednak amerykańskiej) diecie, wykazywały objawy zapalnych kłopotów z jelitami, powszechnych przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego czy chorobie Leśniowskiego-Crohna.

To pierwsze badanie ukazujące, że BPA może negatywnie wpływać na metabolizm aminokwasów jelitowych w sposób,który był związany z chorobą jelita drażliwego– powiedziała Jennifer DeLuca, autorka badania.

  • Powoduje niedobór witaminy D

Deficyt poziomu witaminy D wiązany jest z różnymi problemami zdrowotnymi, m.in.:przyrostem masy ciała, nowotworem, bezsennością, zapaleniem stawów, chorobami serca, stwardnieniem rozsianym i innymi.

W przełomowym badaniu z września 2016 roku stwierdzono, że ekspozycja na BPA może zmniejszać poziom witaminy D we krwi. Podobnie działają ftalany, wpływające destruktywnie na hormony i stosowane m.in. w winylu i wielu syntetycznych substancjach zapachowych, które również wydają się obniżać poziom witaminy D.

Badanie opublikowane na łamach Endocrine Society’s Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism wykazało, że osoby narażone na kontakt z większą ilością ftalanów, częściej wykazywały niski poziom witaminy D we krwi, niż uczestnicy których ekspozycja była mniejsza.Występowała również zależność pomiędzy ekspozycją na wyższy poziom BPA i zmniejszeniem poziomu witaminy D u kobiet. Związek ten nie był istotny statystycznie, jeśli chodzi o mężczyzn.

Naukowcy twierdzą, że substancje które zaburzają działanie hormonów, mogą również zakłócać funkcję aktywnej postaci witaminy D w organizmie. Podobna ingerencja ma miejsce w przypadku funkcji rozrodczej i tarczycowej.

  • Wzmaga otyłość

Naukowcy z Kaiser Foundation Research Institute w 2013 roku poddali ocenie próbki moczu 1326 szanghajskich dzieci w wieku szkolnym, na obecność i stężenie BPA. Odkryli związek pomiędzy poziomem BPA a otyłością – dziewczęta u których poziom BPA w moczu był wyższy, były dwukrotnie bardziej narażone na otyłość, niż pozostałe.

  • Zaburza rytm serca

W 2011 roku naukowcy opublikowali badanie, które ujawniło więcej szczegółów na temat długotrwałego związku BPA, z chorobami serca. Artykuł autorstwa PLOS One wykazał, że BPA faktycznie zmieniło naturalny rytm serca u kobiet. Doprowadziło to do arytmii, która w niektórych przypadkach może spowodować nagłą śmierć kardiologiczną.

  • Wyzwala stan przedcukrzycowy

W artykule opublikowanym w Acta Diabetologica podkreślono, że wyższe poziomy BPA w moczu związane są ze stanem przedcukrzycowym, niezależnie od tradycyjnych czynników ryzyka dla cukrzycy.

Wyraźnie wykazano, że niezależnie od diety i fizycznej kondycji, BPA wpływa na metabolizm glukozy poprzez: insulinooporność, dysfunkcję komórek β trzustki, adipogenezę, stany zapalne i stres oksydacyjny.

  • Uszkadza zęby

Jak wykazano, nawet niewielkie dawki BPA mogą wywołać nieoczekiwane uszkodzenia. We francuskim badaniu z 2013 roku zaobserwowano, że dzienna ekspozycja na bisfenol-A uszkadza szkliwo nazębne. Pomimo tego, że było to badanie na szczurach, jego wyniki sugerują że zmiany nazębne z jakimi dentyści spotykają się u 18% dzieci (kruche szkliwo, białe ślady na zębach), mogą być wywołane wczesnym kontaktem z BPA.

Jak uniknąć toksycznych konsekwencji BPA?

W życiu codziennym zdecydowanie lepiej jest wybierać szkło i stal nierdzewną. Materiały te są bezpieczne, naturalne i powszechnie dostępne.

W czerwcu 2016 roku, amerykańska EWG użyła danych firmowych, by stworzyć bazę danych zawierających 16 000 artykułów spożywczych i napojów, które mogą być pakowane z użyciem materiałów zawierających BPA.

Jak już wspominaliśmy, nie są to tylko butelki i puszki. Bisfenol-A znajduje się również w:

  • pokrywkach szklanych słoików z marynatami, sosami, galaretkami, przyprawami czy żywnością dla dzieci,
  • pojemnikach z bitą śmietaną w sprayu,
  • butelkach i puszkach z olejem spożywczym,
  • aluminiowych puszkach na napoje,
  • metalowych puszkach z kawą,
  • kegach piwnych.

Czy wolne od BPA oznacza bezpieczne?

Nie tylko BPA, a każdy plastik ingeruje w naszą gospodarkę hormonalną. Jak donoszą naukowcy z teksańskiego uniwersytetu, nawet tzw. BIO-plastikowe butelki zrobione są ze skrobi kukurydzianej, która również uwalnia substancje wpływające m.in. na mózg dzieci. Obecnie stosuje się również zamiennik BPA (polimer Tritan), mający w swoim składzie  fosforan trifenylu,który wykazuje jeszcze gorszy wpływ na gospodarkę hormonalną niż BPA. Ostatnie doniesienia mówią, że 90% dorosłych i dzieci w Europie, ma tę substancję w swoim organizmie. Producenci bardzo często zamieniają BPA na BPS, który – jak wykazują nowe badania – nie jest wcale bezpieczniejszą alternatywą.

Źródła: 

https://draxe.com/bpa-toxic-effects/  

https://zielonyzagonek.pl/wolne-od-bpa-czyli-klamstwo-o-ktorym-warto-mowic-ziola/

Opracowała Ewa Wysocka

Zapisz się do newslettera

    Zapisz się do newslettera

      Wyślij komentarz

      This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

      The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.