11 września, 2018

Czym jest ferrytyna?

W przypadku podejrzenia, że cierpimy na niedobór żelaza (lub jego nadmiar), możemy poprosić lekarza o wykonie specjalnego testu w którym oznacza się poziom ferrytyny.

Czym jest ferrytyna?

Ferrytyna to białko magazynujące żelazo i uwalniające je, gdy nasze ciało tego potrzebuje. Największe jej stężenie znajduje się zwykle w komórkach wątroby (hepatocytach) i układu odpornościowego (czyli tzw. komórkach siateczkowo-śródbłonkowych), we krwi krąży jej niewiele.

Ferratyna przechowywana jest w komórkach, dopóki nie nadejdzie czas na zwiększenie ilości czerwonych krwinek. W odpowiedzi na sygnał organizmu by uwolnić ferrytynę, wiąże się ona z transferyną. To białko, które transportuje tę pierwszą do miejsc, gdzie powstają nowe krwinki.

Żelazo jest niezwykle istotnym pierwiastkiem, którego odpowiednia ilość ma duży wpływ na nasze zdrowie. W przypadku niewystarczającej ilości ferrytyny, niedobór żelaza jest tylko kwestią czasu.

Na czym polega oznaczanie ferrytyny?

Obecność żelaza w naszych krwinkach jest absolutnie niezbędna, by rozprowadzić tlen do wszystkich komórek naszego ciała.

Jednak zbyt duża ilość żelaza jest równie niebezpieczna, jak jego niedobór. Jeśli wystąpi podejrzenie, że poziom żelaza może nie być optymalny, warto zdecydować się na badanie które pozwoli oznaczyć stężenie ferrytyny. Test ten mierzy ilość przechowywanego w organizmie żelaza, co pozwala zorientować się w jego ogólnym poziomie.

By go wykonać potrzebna jest niewielka ilość krwi. W niektórych przypadkach zaleca się post przez 12 godzin poprzedzających badanie. Pomaga to uzyskać dokładniejsze wyniki. Samo pobieranie wygląda tak samo, jak w przypadku innych badań krwi (np. morfologii).

Dlaczego warto badać poziom ferrytyny?

Im więcej mamy ferrytyny, tym więcej nagromadzonego żelaza. Badanie ją oznaczające może dostarczyć ważnych informacji lekarzowi, dzięki którym możliwe będzie podjęcie odpowiednich kroków. Nieodpowiedni poziom ferrytyny bowiem, może być nieprzyjemny w konsekwencjach.

Zbyt niski poziom może skutkować:

  • niewyjaśnionym zmęczeniem,
  • zawrotami głowy,
  • przewlekłymi bólami głowy,
  • niewyjaśnionym osłabieniem,
  • dzwonieniem w uszach,
  • drażliwością,
  • bólem nóg,
  • dusznościami.

Za wysoki poziom może skutkować:

  • bólami brzucha,
  • kołataniem serca i bólami w klatce piersiowej,
  • niewyjaśnionym osłabieniem,
  • bólami stawów,
  • niewyjaśnionym zmęczeniem.

Test oznaczający ferrytynę może być pomocy również w monitorowaniu ogólnego stanu zdrowia, jeśli cierpimy na schorzenia związane z żelazem.

Przyczyny nieprawidłowego poziomu ferrytyny

Zbyt niski poziom ferrytyny może wskazywać na niedobór żelaza. Ma to miejsce zwykle wtedy, gdy nie dostarczamy go w odpowiedniej ilości w diecie. Na jego poziom wpływ ma również niedokrwistość (anemia).

Do innych przyczyn niskiego poziomu ferrytyny należą:

  • obfite miesiączki,
  • problemy żołądkowe utrudniające wchłanianie,
  • krwotok wewnętrzny.

Oznaczenie ferrytyny może pomóc postawić odpowiednią diagnozę. Na przykład osoba cierpiąca na anemię będzie miała niski poziom żelaza we krwi i niski poziom ferrytyny. Ale pacjent cierpiący na przewlekłą chorobę, może mieć niski poziom żelaza we krwi, ale normalny lub wysoki ferrytyny.

Kiedy poziom tego białka jest zbyt wysoki, istnieje podejrzenie schorzeń, np. hemochromatozy – metabolicznej choroby, polegającej na zbytnim gromadzeniu się żelaza w organizmie.

Wysoki poziom żelaza może być również konsekwencją:

  • reumatoidalnego zapalenia stawów,
  • nadczynności tarczycy,
  • choroby Stilla u dorosłych (rzadkiej postaci idiopatycznego zapalenia stawów),
  • cukrzycy typu 2,
  • białaczki,
  • ziarnicy złośliwej (chłoniaka Hodgkina),
  • zatrucia żelazem,
  • częstych transfuzji krwi,
  • chorób wątroby, np. WZW typu C,
  • zespołu niespokojnych nóg.

Ferrytyna jest tzw. odczynnikiem (białkiem) ostrej fazy. Kiedy nasz organizm zmaga się ze stanem zapalnym, jej poziom wzrasta. Dlatego właśnie osoby chorujące na nowotwory lub mające problemy z wątrobą, mogą mieć wysoki poziom ferrytyny. Komórki wątroby przechowują to białko, które zaczyna wycieka, jeśli organ zostanie uszkodzony.

Najczęstsze przyczyny podwyższonego stanu ferrytyny to: otyłość, stan zapalny oraz nadużywanie alkoholu. Genetycznie powodowane jest to zwykle z hemochromatozą.

W przypadku wyników testu wskazujących na podwyższony poziom ferrytyny, lekarz zleca najczęściej inne badania mające zmierzyć poziom żelaza, np. testy badające ilość żelaza krążącego w ciele, a także test całkowitej zdolności wiązania żelaza.

Źródła:

https://www.healthline.com/health/ferritin#side-effects

https://pl.wikipedia.org/wiki/Choroba_Stilla_u_doros%C5%82ych

Opracowała Ewa Wysocka

Zapisz się do newslettera

    Zapisz się do newslettera

      Wyślij komentarz

      This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

      The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.