19 czerwca, 2017

W roli głównej – marchewka!

Znaną nam, pomarańczową marchewkę w XVII w. wyhodowali Holendrzy. Na rynku dostępne są: białe, czerwone, fioletowe i czarne odmiany. Dwie ostatnie to źródła antocyjanów, barwników roślinnych o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Marchew czerwona swój kolor zawdzięcza likopenowi. To związek, odpowiedzialny m.in. za kolor pomidorów. Żółta i pomarańczowa marchewka zawiera beta-karoten – choć ta druga ma go znacznie więcej. Biała – doceniana już w starożytnych Chinach – zawiera wszystkie składniki odżywcze typowe dla tej rośliny, poza beta-karotenem.

Jest też skarbnicą witamin i minerałów. Wśród nich znajdują się: witaminy B1, B2, B6, C, E, H, K, PP, a także: magnez, potas, mangan, fosfor, żelazo, wapń, miedź. Ponadto znajdujące się w niej karotenoidy – silne przeciwutleniacze – mają zdolność naprawy DNA.

Za chrupanie marchewki będą nam wdzięczne nasze oczy, skóra i kości czy przewód pokarmowy. Wpływa pozytywnie na funkcjonowanie układów: hormonalnego, limfatycznego, oddechowego, nerwowego, krwionośnego, a także serca i nerek. Wspiera hamowanie rozwoju niektórych nowotworów (szczególnie białaczki), zmniejsza ruchliwość i inwazję komórek rakowych.

To nie koniec. Marchewka nie tylko oczyszcza organizm z toksyn i śluzu. Poprawia również apetyt. Dodaje energii i pomaga w rekonwalescencji po chorobie.

To jedno z tych warzyw, które zyskuje podczas gotowania. Obróbka cieplna powoduje wzrost zawartości przeciwutleniaczy prawie o 35%! Rośnie również stężenie związków fenolowych i kwasu askorbinowego. Przechowywana w lodówce traci jedynie związki fenolowe. Na szczęście w niewielkim stopniu.

Marchewkowe pole… korzyści

  • Beta-karoten

Karotenoidy to związki, które są zarówno przeciwutleniaczami, jaki i barwnikami. W marchewce znajdziemy wszystkie ich rodzaje:

  • alfa-karoten (0,53-4,96 mg/100g),
  • luteinę oraz zeaksantynę (0,30-0,51 mg/100g),
  • likopen (0,015 mg/100g),
  • beta-karoten (6,15-9,02 mg/100g).

Ten ostatni jest prowitaminą A, z której to w naszym organizmie powstaje witamina A. Marchewka to jedno z najlepszych źródeł beta-karotenu. Możemy go znaleźć również (choć w znacznie mniejszych ilościach) w: szpinaku, jarmużu (w których maskowany jest przez chlorofil), dyni i papryce.

  • Delikatna kwestia opalenizny

Najbardziej znanymi właściwościami beta-karotenu jest przyśpieszanie opalania i przedłużanie jego efektów. Uważa się, że należy pić 2 szklanki soku z marchwi dziennie, by nasza skóra odznaczała się pięknym odcieniem. Warto jednak zachować ostrożność. W przypadku „przedawkowania” grozi nam tzw. karotenoza (lub karotenemia), czyli pomarańczowa, „marchewkowa” skóra. Ten stan jest jednak w pełni odwracalny poprzez zmniejszenie ilości przyjmowanego beta-karotenu.

  • Nowotworom mówimy nie

Znajdujące się w marchewkach przeciwutleniacze mogą zapobiegać rozwojowi nowotworów. Beta-karoten obniża ryzyko wystąpienia raka jamy ustnej, krtani, przełyku i pęcherza moczowego.

Według naukowców z University of York, marchewka może również zmniejszyć ryzyko zachorowalności na raka prostaty. Odpowiedzialny jest za to kwas retinowy, który jest metabolitem witaminy A. Z kolei z badań naukowców z University of Newcastle wynika, że falkarinol – kolejna substancja obecna w marchewce – może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka nawet o 33%. Falkarinol możemy znaleźć również w selerze czy pietruszce.

  • Miażdżyca się boi

Marchew zawiera pektyny, które obniżają poziom cholesterolu we krwi i przeciwdziałają miażdżycy (warto więc traktować marchew jako pomocniczy element terapii, szczególnie na początku choroby). Wyciąg z owoców marchwi podawany jest w lekach, doustnie, w przewlekłych stanach choroby wieńcowej. W ciężkich przypadkach traktowany jest jako lek pomocniczy i wspomagający. Owoce marchwi zawierają zespół flawonoidów, działających przeciwskurczowo na naczynia wieńcowe serca, 2,5 razy silniej niż teobromina (stosowana w leczeniu choroby wieńcowej), zwiększając przepływ krwi do mięśnia sercowego.

  • Zaburzenia trawienia u niemowląt

Korzenie marchwi i sok zawierają specyficzne związki siarkowe, tzw. czynniki bifidus. Pobudzają rozwój bakterii Bifidobacterium bifidum (syn. Lactobacillus bifidus), niszcząc zaburzenia trawienia u dzieci. W medycynie naturalnej miazgę ze świeżych korzeni (lub wyciśnięty sok) podaje się w zaburzeniach trawienia u niemowląt, szczególnie wtedy kiedy karmione są one piersią. Zaleca się podawanie niemowlętom doustnie 20-40 g soku dziennie (podzielonego na 2-3 porcje), jako środek witaminowy i poprawiający trawienie. Małe dzieci mogą przyjmować 40-60 g soku dziennie, w 2-3 małych porcjach.

  • Marchew dla diabetyka

Surowa marchewka posiada niski indeks glikemiczny (IG=30). Im bardziej jest rozgotowana, tym bardziej wzrasta ta wartość. IG rozgotowanej marchewki, może sięgać nawet 90. Osoby chorujące na cukrzycę typu II, powinny jeść tylko surowe warzywo.

Czy marchewka może zwiększyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu I?

Rozwój cukrzycy typu I zależy w znacznej mierze od czynników genetycznych i autoimmunologicznych. Jak uważają fińscy naukowcy, powinniśmy zaliczyć do tego również sposób odżywiania. Wczesne wprowadzenie (przed 4. miesiącem życia) marchewki czy ziemniaków (lub innych warzyw okopowych) do diety dzieci, które obciążone są genetycznymi predyspozycjami do cukrzycy typu I, może przyczynić się do rozwoju choroby.

Przeprowadzono badanie na grupie ponad 6 tys. dzieci. Ich stan zdrowia obserwowano od urodzenia. Matki zapisywały kiedy i jakie produkty wprowadzały do diet dzieci. Badacze co kilka miesięcy pobierali od maluchów próbki krwi, które badali pod kątem obecności przeciwciał przeciwko wysepkom trzustki. U 265 dzieci stwierdzono obecność przynajmniej dwóch rodzajów tych przeciwciał, albo pełnoobjawową cukrzycę typu I. Po analizie okazało się, że karmienie dzieci przed 4. miesiącem życia warzywami okopowymi, zwiększało ryzyko rozwoju procesu autoagresywnego wobec trzustki, nawet o 70%! To samo dotyczyło rozwoju cukrzycy typu I. Nie odnotowano związku z innymi produktami żywnościowymi.

  • Awitaminoza, niedożywienie i niedokrwistość

Marchew jest skuteczną bronią w walce z awitaminozą A (niedoborem witaminy A). Objawia się ona bardzo przesuszoną skórą na łokciach, kolanach, ramionach i udach. Suchość nie ustępuje nawet po posmarowaniu tych miejsc balsamem. Ponadto pojawiają się problemy z widzeniem o zmierzchu i w nocy oraz suchość gałki ocznej.

Marchew można podawać małym dzieciom i nastolatkom, w przypadkach niedożywienia, niedokrwistości i stanów zapalnych skóry.

  • Na owsiki i inne pasożyty

Medycyna naturalna korzysta z przeciwrobaczych właściwości marchewki. Zrobiona z niej miazga używana jest jako wsparcie w walce z owsikami i gliście ludzkiej.

  • Dla seniorów

Marchew dla seniorów to świetny – i dietetyczny – wybór. Zwiększa odporność i poprawia perystaltykę jelit.

Kilka prozdrowotnych przepisów

  • Marchewka z rzeżuchą na niedoczynność tarczycy

Przez kilka tygodni pić jedną szklankę soku z marchewki i rzeżuchy, w proporcji 1:1. Można też pić sok marchwiowy z kiełkami rzeżuchy.

  • Na hemoroidy

Kilka łodyżek świeżej natki marchewki lub 1 łyżkę suszonej zalać szklanką wrzątku. Odstawić do naciągnięcia 3 minuty. Pić 2-3 szklanki dziennie.

  • Sposób na chrapanie

2 marchewki

2 jabłka

kawałek imbiru wielkości kciuka

¼ cytryny

Sok wycisnąć i wypić.

Chrapanie wywoływane jest m.in. przez zbyt dużą ilość śluzu, gromadzącego się w gardle i drogach oddechowych. Zmniejszenie jego ilości udrożni przepływ powietrza, a to zmniejszy lub wyeliminuje chrapanie.

  • Papka na biegunki i zaparcia dla dorosłych, dzieci i niemowląt po 4. miesiącu życia

1 kg umytej marchewki zetrzeć na tarce lub drobno pokroić. Zalać litrem wody i gotować na małym ogniu przez godzinę. Zmiksować na jednolitą papkę. Przelać do słoików, przechowywać w lodówce do 7 dni. Przed podaniem podgrzać. Dla niemowląt dodać nieco przegotowanej wody, podawać łyżeczką lub w butelce. Kuracja powinna trwać kilka dni.

  • Sok z marchewki, selera i całej pietruszki z natką

Sok w proporcji 1 część marchewki i 1 część selera i pietruszki. Pić co najmniej 1 szklankę dziennie przy problemach z układem moczowym, krwionośnym, sercowo naczyniowym, limfatycznym, żylakami nóg, obrzękami, wykwitami skórnymi.

Marchewka dla urody

  • Olejek do opalania z naturalną ochroną przeciwsłoneczną

Wypełnić do połowy słoik  2-3 startymi marchewkami i pokrojonymi zielonymi orzechami włoskimi. Dołożyć kilka kwiatów lawendy i szałwię. Zalać oliwą z oliwek z pierwszego tłoczenia. Postawić w słonecznym miejscu np. na oknie lub balkonie na 20-25 dni, codziennie wstrząsać. Po tym czasie przecedzić przez gazę. Gotowe!

  • Maseczka dla poszarzałej cery

Średnią marchew zetrzeć na tarce o drobnych oczkach. Dodać jedno żółtko i łyżeczkę mąki ziemniaczanej. Nałożyć na oczyszczoną skórę, zmyć po 5 minutach przy jasnej cerze, po 10 przy śniadej. Wygładza, rozpromienia i daje efekt lekkiej opalenizny.

  • Maseczka dla cery tracącej jędrność

Średnią marchew zetrzeć na tarce o drobnych oczkach. Dodać jedno żółtko, łyżkę twarożku i kilka kropli witaminy A. Nałożyć na oczyszczoną skórę na 15 minut. Wygładza, uelastycznia, ujędrnia. 

Marchewkowe ciekawostki

Brytyjscy naukowcy zbadali marchewkę pokrojoną przed ugotowaniem, pod kątem zawartości falkarinolu. Okazało się, że było go 25% mniej, niż w marchewce gotowanej w całości. Pokrojenie warzywa przed gotowaniem, wystawiamy jej powierzchnię na działanie wysokiej temperatury. Podczas gotowania traci ona dużo składników odżywczych. Ugotowanie jej w całości, zamyka w środku składniki odżywcze i smak.

Wartości odżywcze marchwi (w 100 g)
Wartość energetyczna – 41 kcal
Białko ogółem – 0,93 g
Tłuszcz – 0,24 g
Węglowodany – 9,58 g (w tym cukry proste 4,74)
Błonnik – 2,8 g

Witaminy
Witamina C – 5,9 mg
Tiamina – 0,066 mg
Ryboflawina – 0,058 mg
Niacyna – 0,983 mg
Witamina B6  – 0,138 mg
Kwas foliowy –  19 µg
Witamina E – 0,66 mg
Witamina K – 13,2 µg

Minerały
Wapń – 33 mg
Żelazo – 0,30 mg
Magnez – 12 mg
Fosfor – 35 mg
Potas – 320 mg
Sód – 69 mg
Cynk – 0,24 mg

Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference

Źródła:

http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/marchew-wlasciwosci-odzywcze-jakie-witaminy-ma-marchew_34471.html
http://sekrety-zdrowia.org/marchew-lecznicza-moc-przepisy/

Opracowała Ewa Wysocka

Zapisz się do newslettera

    Zapisz się do newslettera

      2 komentarze

      1. Zbigniew 30 września 2017 at 09:04- Odpowiedz

        W artykule jest błędna informacja dotycząca możliwości przedawkowania witaminą A przy nadmiernym spożywaniu marchewki lub soków z marchwi. Wątroba przetwarza beta-karoten ze spożytej marchewki lub soku z marchewki na witaminę A tylko w ilości niezbędnej dla organizmu człowieka. nie ma możliwości przedawkowania witaminy A.

        • Akademia Długowieczności 30 września 2017 at 14:23- Odpowiedz

          Poprawione – dziękujemy serdecznie za zwrócenie uwagi!

      Wyślij komentarz

      This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

      The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.