Zapach świeżego koperku, to jeden z najprzyjemniejszych aromatów wiosenno-letniej kuchni. Koperek jest też źródłem: wapnia, manganu oraz żelaza, a także wielu antyoksydantów.
Aromatyczny koper
Koperek osiąga wysokość 40-60 cm wysokości. Ma proste i niewypełnione niczym łodygi oraz 10-20 centymetrowe delikatne i miękkie liście. Ich nitkowate cząstki mają zwykle 1-2 mm. Kwiaty kopru są białe lub żółte.
Koperek stosowany był już przez starożytnych Greków i Rzymian, zarówno jako przyprawa, jak i ziołowe lekarstwo. Grecy stosowali koperkowy olejek eteryczny do produkcji wina, jego zapach wypełniał też ich domy.
Najstarszy znany zapis dotyczący leczniczego stosowania koperku, pochodzi z Egiptu, sprzed 5000 lat. Prawdopodobnie Babilończycy, ok. 3000 p.n.e. uprawiali go w swoich ogrodach. Koper jest więc z nami od bardzo dawna.
Właściwości kopru
Jakie super-moce posiada koperek?
- Obniża poziom cholesterolu
Jak wykazały badania, ekstrakt oraz tabletki z kopru mają wyraźny wpływ na: profil lipidowy, enzymy wątrobowe, ekspresję genów oraz aktywność enzymatyczną, u chomików cierpiących na wysoki poziom cholesterolu.
Po miesiącu badań okazało się, że u gryzoni które otrzymywały ziele, znacznie spadł profil lipidowy, stężenie glukozy oraz enzymy wątrobowe.
- Działa przeciwdrobnoustrojowo
Zgodnie z wynikami badań, olejek eteryczny z koperku działa skutecznie przeciw niektórym szczepom bakterii, w tym Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty).
Wyciąg z kopru może być również zabójczy wobec niektórych pleśni i grzybów.
- Odstrasza owady
W badaniu opublikowanym na łamach Journal of Food Protection oceniano 20 olejków roślinnych, pod kątek skuteczności owadobójczej. Efekty były różne, w zależności od gatunków owadów/robaków, olejów oraz czasu ekspozycji.
Olejek koperkowy eliminował najwięcej owadów. Zaraz za nim uplasował się olej z krwawnika oraz eukaliptusa, a także z drzewa herbacianego.
Wyniki wskazują również, że olejek koperkowy może okazać się również pomocny w walce z roztoczami.
- Pomaga zmniejszyć skurcze menstruacyjne
Badanie przeprowadzone przez Department of Biostatistics and Demography na Khon Kaen University w Tajlandii, skupiło się na wpływie kopru, na bolesność miesiączek wśród nastolatek i młodych dorosłych kobiet.
Podawano im 12 różnych środków roślinnych: koperek, rumianek, cynamon, różę, koper włoski, kozieradkę, imbir, guawę, rabarbar, uzarę, walerianę oraz zatarię. Poza tym: olej rybny, melatoninę, witaminy B1 oraz E, a także siarczan cynku. Wszystko w różnych formach i dawkach.
Pomimo tego, że efekty nie były silne, były wyraźne. Wpłynęły na redukcję dyskomfortu i bólu, związanych ze skurczami.
- Wpływa korzystnie na trawienie i energię
W badaniu przeprowadzonym przez amerykańskie Texas Southern University oraz Agilent Technologie,s przyjrzano się olejom między innymi z: kopru, kminku, kolendry, anyżu, marchwi, selera, kopru włoskiego. Okazało się, że głównym kwasem tłuszczowym (57-82%) w nich występującym, był kwas petroselinowy.
Kwasy tłuszczowe to główne źródło energii. Zazwyczaj w diecie dostarczamy sporo kwasów tłuszczowych w postaci triacyloglicerolu (TAG). Niektóre z węglowodanów pochodzących z diety, zostaje przekształconych w tłuszcz i przechowywanych jako triacyloglicerol, w tkance tłuszczowej. Kwasy tłuszczowe z tego tłuszczu uwalniane są po to, by zapewnić energię dla różnych tkanek.
To jaką strukturę ma TAG, a także dystrybucja kwasów tłuszczowych olejów z nasion, ma konkretny wpływ na trawienie, wchłanianie oraz metabolizm. Koperek w diecie oznacza więc więcej ważnych kwasów tłuszczowych.
- Wspiera działanie antyoksydantów
W koperku znajdują się monoterpeny, które ułatwiają cząsteczką przeciwutleniającym łączyć się z utlenionymi cząsteczkami.
Badania wykazały, że aktywność przeciwutleniająca kopru porównywalna jest z kwasem askorbinowym, alfa-tokoferolem oraz kwercetyną.
- Wspiera leczenie epilepsji
Padaczka jest zaburzeniem neurologicznym, które charakteryzuje się epizodycznymi i nieprzewidywalnymi napadami. Sporo leków stosowanych w celu łagodzenia objawów tej choroby, daje niestety efekty uboczne.
Od stuleci kraje Trzeciego Świata stosują w przypadku epilepsji rośliny. Badanie opublikowane w malezyjskim czasopiśmie Medical Sciences, dotyczyło wpływu liści kopru, na łagodzenie drgawek i epilepsji. Ostatecznie, oceniono koper jako roślinę która wykazuje właściwości przeciwdrgawkowe.
- Pomoże pomóc złagodzić objawy depresji
W badaniu, którego wyniki opublikowane na łamach American Journal of Therapeutics, zbadano właściwości przeciwdepresyjne i przeciwbólowe wodnego roztworu z marokańskiego kopru. Okazało się, że wykazywał znaczący efekt przeciwdepresyjny i przeciwbólowy, w odniesieniu do takich leków jak sertralina i tramadol.
Koperek nie daje również żadnych niepożądanych efektów.
Wartości odżywcze
Szacuje się, że 1 szklanka świeżego kopru zawiera około:
- 4 kalorie,
- 0,6 g węglowodanów,
- 0,3 g białka,
- 0,1 g tłuszczu,
- 0,2 g błonnika,
- 675 IU witaminy A (14% zalecanego dziennego spożycia),
- 7,4 mg witaminy C (12% zds),
- 0,1 mg manganu (6% zds),
- 13,1 µg kwasu foliowego (3% zds),
- 0,6 mg żelaza (3% zds).
O czym warto pamiętać
Koperek dosyć szybko więdnie, należy więc chronić go przed wilgocią. Dlatego też, ziele myjemy bezpośrednio przed spożyciem.
Organiczny, ekologiczny koper rośnie bez towarzystwa pestycydów. Jeśli nie jest więc zbyt brudny, nie trzeba go myć.
Koper trzymamy w szklanym lub plastikowym pojemniku, w lodówce. Czasami warto zanurzyć łodyżki w wodzie, liście zaś owinąć ręcznikiem papierowym, by wchłaniał ewentualną wilgoć.
Przechowywany w lodówce, zachowa świeżość nawet do 10 dni. Temperatura nie powinna być jednak niższa, niż 4 stopnie Celsjusza.
Zamrożony koperek przetrwa z kolei nawet kilka miesięcy. Jeśli został wcześniej umyty, należy go dokładnie wysuszyć.
Nasiona kopru potrzebują nieco czasu, by uwolnić smak. Pamiętajmy o tym, podczas szykowania potraw.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Koperek – stosowany na skórę – może powodować podrażnienie. Świeży sok może zwiększać wrażliwość skóry na słońce. Należy więc zachować szczególną ostrożność, ponieważ może to przyczynić się do powstawania poparzeń słonecznych oraz rozwoju nowotworu skóry.
Nie zaleca się stosowania koperku przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Wynika to z jego właściwości wywołujących miesiączkę, co może w niektórych przypadkach skutkować poronieniem. Nie ma dostatecznej ilości badań, które określiłyby wpływ kopru na karmienie piersią. Dlatego nie należy ryzykować.
Koperek może wywołać reakcje alergiczne u osób, które uczulone są na rośliny z rodziny selerowatych (np. marchew).
Szczególną ostrożność powinny zachować osoby chorujące na cukrzycę i przygotowujące się do operacji. Koper obniża poziom glukozy we krwi, co może prowadzić do powikłań pooperacyjnych. Zaleca się więc wyłączenie go z diety, na co najmniej 2 tygodnie przed planowaną operacją.
Źródło:
