Melisa zajmuje stałe miejsce w naszych domowych apteczkach, zielnikach i w kuchni. Wykorzystujemy ją do gotowania, przygotowywania naparu oraz w formie olejku eterycznego.
Już od średniowiecza stosowana jest jako środek wspomagający sen i gojenie ran, łagodzący lęk oraz promujący długowieczność.
Czym jest melisa?
Melisa lekarska oryginalnie pochodzi z południowej części Starego Kontynentu, części Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej. Stosowana była w medycynie ludowej wielu krajów. Stanowi również składnik niemieckiego napoju alkoholowego, którego receptura powstała w XIV wieku (i który wciąż jest w sprzedaży).
O melisie przeczytać można w wielu klasycznych dziełach, wspomina o niej między innymi Homer w „Odysei”.
Co potrafi melisa?
Jakie właściwości posiada osławiona melisa?
- Pomaga się rozluźnić
Po melisę sięgamy często, gdy mamy problemy ze snem lub odczuwamy niepokój. Jednak – choć może wywoływać senność – nie działa tak, jak klasyczne leki uspokajające. Stosowana jest również jako ziołowe remedium na niektóre objawy menopauzy, np. uderzenia gorąca.
Istnieją dowody na to, że pomaga ona poradzić sobie z nadpobudliwością, impulsywnością i problemami z koncentracją, u dzieci w wieku wczesnoszkolnym.
Badania z udziałem młodych dorosłych wykazały, że wewnętrzne stosowanie może poprawiać nastrój i/lub zdolności poznawcze.
Co ciekawe, badania ujawniają również, że melisa ma potencjał wzmacniający umiejętność rozwiązywania problemów, umiejętności matematyczne, koncentrację oraz czujność.
- Łagodzi ból
Według badania z 2015 roku, melisa w kapsułkach skutecznie zmniejszała objawy PMS, u dziewcząt szkole średniej.
Niewielka ilość olejku z melisy nałożona na bolący ząb, również powinna przynieść ulgę. Należy jednak pamiętać, że powinien być to olejek przeznaczony do stosowania wewnętrznego.
Gdy boli głowa, warto nałożyć kilka kropel na skronie i kark lub wkropić je do dyfuzora.
- Ma działanie przeciwzapalne
Zgodnie z niektórymi badaniami, melisa może wykazywać potencjalny wpływ na konkretny typ raka – glejaka wielopostaciowego. Zwykle zaczyna się on w mózgu. Problemy z jego skutecznym leczeniem, są wciąż jednym z najważniejszych zagadnień onkologii.
Badanie z 2014 roku wykazało, olejek z melisy wywołał zaplanowaną śmierć komórek rakowych i zatrzymał ekspresję białka związanego z opornością wielolekową (MRP1). Jest ono częściowo odpowiedzialne za rozwój nowotworów lekoopornych, np. na chemioterapię.
Inne badania wykazały, że produkty z melisą, wywołują zaprogramowaną śmierć również innych linii komórek rakowych, w tym: piersi, jelita grubego, wątroby oraz dwa różne typy komórek białaczkowych.
Jedno z badań, zajmujące się wpływem antyoksydantów melisy na stres oksydacyjny wykazało, że wpływają one korzystnie na poziom innych komórek antyoksydacyjnych we krwi. Zaobserwowano również, że melisa może w naturalny sposób regulować dysmutazę ponadtlenkową. Enzym ten może powodować wiele rodzajów uszkodzeń komórek.
To nie koniec. Według niektórych badań, melisa może chronić przed niektórymi zaburzeniami neurodegeneracyjnymi, wywołanymi nadmierną ekspozycją na mangan.
Działanie przeciwutleniające oraz przeciwzapalne pomaga zapobiegać rozwojowi chorób przewlekłych oraz bólu.
- Ma działanie przeciwbakteryjne…
Istnieją dowody na to, że produkty z melisy (w tym kombucha), mają antybakteryjne właściwości, szczególnie skuteczne w przypadku kandydozy. Ta infekcja drożdżakowa jest bardzo powszechna i może powodować takie objawy, jak: zmęczenie, osłabienie odporności, problemy trawienne czy mgłę umysłową.
- … i przeciwwirusowe
Choć wirusa opryszczki nie da się trwale pozbyć (kiedy już się pojawi), można zmniejszyć częstość jej pojawiania się oraz długość trwania takiego epizodu.
Okazuje się, że produkty z melisy nakładane bezpośrednio na skórę mogą w tym pomóc. Stosowanie kremu/maści z melisą oraz olejku z melisy, może wydłużyć przerwy między pojawianiem się opryszczki, skrócić czas gojenia oraz złagodzić swędzenie i pieczenie. Nie wydaje się również, by rozwijała się odporność wirusa na tę metodę.
Działanie melisy wynika prawdopodobnie z obecności polifenoli i garbników.
- Wspomaga trawienie
Antyoksydanty mają również korzystny wpływ na układ pokarmowy. Istnieją dowody na to, że melisa, mięta pieprzowa oraz korzeń arcydzięgla, mogą pomóc poradzić sobie z zaparciami.
Poza tym, melisa może wspomóc walkę z bólem brzucha, wzdęciami i dyskomfortem po jedzeniu. Może to wynikać częściowo z uspokajającego wpływu na układ nerwowy.
- Chroni serce i wątrobę
Jak sugerują badania, olejek z melisy może obniżyć poziom trójglicerydów i poprawić syntezę cholesterolu w wątrobie, co wpływa również dobrze na kondycję serca. Zaobserwowano również, że wdychanie olejku z melisy redukuje niektóre czynniki, mogące prowadzić do ciągłego wzrostu komórek raka wątroby.
Melisa może również ochronić mięsień sercowy przed uszkodzeniami. Podawany zwierzętom doustnie ekstrakt, zmniejszył częstość akcji serca oraz obniżył ciśnienie krwi. W czasie badania znaleziono również oznaki wzrostu odporności na uszkodzenia, przy podawaniu niewielkich dawek.
W Iranie melisa stosowana bywa w przypadku kołatania serca. Zdaje się wpływać pozytywnie na mechanikę oraz impulsy elektryczne serca, co pomaga regulować zaburzenia jego rytmu. Efekt ten wydaje się potwierdzać również nauka.
Niektóre badania ujawniają również, że melisa wspomaga radzenie sobie z tachykardią i migotaniem przedsionków, nie wywołując przy tym efektów ubocznych. W badaniu, którego uczestnicy otrzymywali ekstrakt z liści melisy, pacjenci zdawali się odczuwać wyraźny spadek łagodnych epizodów kołatania serca. Uważa się, że ma to związek ze zdolnością do poprawy nastroju.
- Pomaga regulować pracę tarczycy
Ekstrakt z melisy bywa wykorzystywany, jako naturalny środek stosowany w przypadku nadczynności tarczycy. Jak sugerują badania, hamuje on wiązanie składników, które nadmiernie stymulują tarczycę, szczególnie u pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa.
- Może pomóc walczyć z cukrzycą
Olejek eteryczny z melisy oraz ekstrakt, zostały przebadane pod kątem ich wpływu na poziom cukru we krwi. Wyniki w obu przypadkach są podobne – obniżenie poziomu glukozy oraz stresu oksydacyjnego, związanego z cukrzycą.
Naukowcy z Free University w Berlinie są zdania, że etanolowy ekstrakt z melisy może być potencjalnie wykorzystany w prewencji lub terapii cukrzycy typu 2.
Stosowanie
Melisę można kupić w niemal każdym sklepie ze zdrową żywnością oraz w aptekach. Najczęściej występuje pod postacią suszonych liści, olejku eterycznego, bądź ekstraktu.
W czasie ciepłych miesięcy można próbować hodować melisę w ogródku lub na balkonie. Potrzebuje odpowiedniej temperatury, trochę cienia, wilgotnej i przepuszczalnej gleby. By stworzyć jej najlepsze warunki, najlepiej zapoznać się z radami specjalistów w dziedzinie.
Dzięki swojemu zapachowi, doskonale sprawdzi się jako aromatyczny dodatek w kuchni – do sałatek, koktajlów czy dań głównych. Olejek wzbogaci nasze kosmetyki i pomoże trzymać z daleka komary. Zrobią to też świeże liście. Aromat melisy pomoże też ukoić nasz układ nerwowy i rozluźnić mięśnie.
Liście melisy parzymy ok. 15 minut w bardzo gorącej wodzie. Po upływie tego czasu usuwamy je, a napar (opcjonalnie) doprawiamy np. miodem. Jeśli mamy ochotę na chłodny napar, łyżkę melisy zalewamy szklanką wody i zostawiamy na noc.
Jeśli kupujemy gotowe preparaty, maści i suplementy, wybierajmy produkty najwyższej jakości, sprawdzonych producentów. Dawkowanie jest różne dla każdego preparatu i najlepiej stosować się do informacji zawartych na etykiecie.
Efekty uboczne i środki ostrożności
Melisa jest bezpieczna dla większości osób i nie daje żadnych efektów ubocznych.
Wpływa jednak na tarczycę, dlatego osoby przyjmujące leki lub chorujące na zaawansowaną niedoczynność tarczycy, nie powinny jej przyjmować.
Niektórzy raportują łagodne skutki uboczne, w tym: nudności i bóle brzucha, ból głowy, zawroty głowy, reakcje skórne i alergiczne.
Przed użyciem olejku z melisy, należy wykonać test tolerancji na niewielkim obszarze.
Jak zawsze, należy zachować szczególną ostrożność w stosowaniu ziół w czasie ciąży i karmienia piersią. Zamiar stosowania warto skonsultować z lekarzem.
Źródło:
