Hydroterapia, czyli wykorzystywanie wody w celach terapeutycznych, znana jest również jako: terapia wodna, akwaterapia czy wodolecznictwo, kiedyś nazywana zaś była hydropatią.
Jak możemy przeczytać na łamach North American Journal of Medicinal Sciences , w raporcie z 2014 roku, zastosowanie wody w różnych zabiegach terapeutycznych, jest prawdopodobnie tak stare, jak ludzkość.
Uważa się, że hydroterapia miała swój początek w starożytnej Grecji, w której kojono ból i ćwiczono ciało, w uzdrowiskach z ciepłą wodą. Istnieją również dowody na to, że woda w ramach terapii naturopatycznej, wykorzystywana była przez starożytne kultury Indii, Egiptu czy Chin. Ćwiczenia w wodzie, rozciąganie czy masaż wodny, od wieków były narzędziem do walki z: przewlekłym bólem, lękiem, sztywnością, zaparciami, bólami doskwierającymi w ciąży itd. Ponieważ woda wywiera bardzo delikatny nacisk na mięśnie, nie obciążając przy tym wrażliwych i napiętych części ciała, zalecana jest niemal dla każdego cierpiącego ciała (i ducha!).
Czym jest hydroterapia?
Hydroterapia to wewnętrzne lub zewnętrzne zastosowanie dowolnej postaci wody, o różnej temperaturze i ciśnieniu, w celu terapii i wspierania zdrowia. Miejsce i czas trwania sesji mogą być bardzo różne, w zależności od potrzeb oraz możliwości. Niektóre źródła uznają hydroterapię za praktykę stanowiącą część medycyny alternatywnej.
Dziś akwaterapia obejmuje rehabilitację, poprawę sprawności fizycznej, relaksację oraz zapobieganie urazom.
Najczęściej stosuje się ją przy urazach i objawach takich jak:
- bóle i sztywność stawów, skręcenia i wszelkie stany dyskwalifikujące do ćwiczeń obciążających (np. bóle pleców, usztywnienie kręgów, zapalenie ścięgien itp.),
- artretyzm,
- choroba zwyrodnieniowa stawów,
- paraliż (wynikający np. z udaru),
- problemy nerwowo-mięśniowe,
- problemy układu mięśniowo-szkieletowego,
- zaburzenia sercowo-naczyniowe,
- stany zagrażające wydolności sercowo-naczyniowej (np. wysokie ciśnienie krwi),
- choroby płuc,
- zaburzenia ze spektrum autyzmu,
- niepełnosprawność i opóźnienia ruchowe u dzieci,
- astma,
- zaburzenia równowagi,
- powtarzające się urazy oraz ograniczony zakres ruchu (utrudniający/uniemożliwiający inne formy aktywności),
- bóle wynikające z ciąży,
- zmęczenie,
- otyłość,
- bóle głowy,
- i wiele, wiele innych.
Z jakimi rodzajami hydroterapii możemy się spotkać?
Typów terapii wodnej jest wiele i od nich właśnie zależy sposób, w jaki przeprowadzana jest sesja.
Mogą być to zabiegi wykorzystujące: zbiorniki zanurzeniowe lub flotacyjne, baseny, kąpiele solne (np. z wykorzystaniem soli magnezowej Ojca Beno), kąpiele stóp, inhalacja parowe, zimne i gorące kompresy czy wanny z hydromasażem.
Sesje takie prowadzone są zazwyczaj przez fizjoterapeutów, specjalistów od fizjologii ćwiczeń, terapeutów zajęciowych czy instruktorów fitnessu. Zajęcia odbywają się w grupach lub indywidualnie, w zależności od medycznego wskazania lub naszych potrzeb i chęci. Praca odbywa się w podobny sposób jak dzieje się to na zajęciach fitness, wszystko jednak robimy w wodzie.
Możliwe jest również skorzystanie z zabiegów wodnych oferowanych przez uzdrowiska i gabinety medyczne, np.: masaż wodny czy krioterapia.
Do najczęściej stosowanych typów hydroterapii należą:
- Fizjoterapia wodna obejmująca opracowane specjalnie sekwencje ruchowe, a także spokojne i łagodne pływanie dla osób niepełnosprawnych i po urazach.
- Ćwiczenia w wodzie, takie jak aerobik lub zumba.
- Biegi głębokowodne, które mają za zadanie poprawić kondycję oraz siłę.
- Masaż wodny, w trakcie którego terapeuta kołysze, rozciąga i masuje ciało, podczas gdy jesteśmy zanurzeni w ciepłej wodzie, o głębokości ¾ ciała.
- Hydroterapia z kontrolowaną temperaturą, podczas której – w zależności od uzyskanej temperatury – zachodzą w ciele różne odmienne reakcje.
- Hydrokolonoterapia, metoda polegająca na całościowym oczyszczania jelita grubego.
Dlaczego warto korzystać z hydroterapii?
Jakie są udowodnione właściwości terapii wodnej?
- Pomaga zmniejszyć ból i obrzęk
Ruch w wodzie jest łatwiejszy, szczególnie kiedy borykamy się z bólem bądź urazem. Kiedy przebywamy w wodzie, wyporność jakiej doświadczamy działa na naszą korzyść, a konkretnie na korzyść obolałych mięśni i stawów. Zmniejszony nacisk grawitacyjny odciąża je, nawet jeśli zwiększamy ich aktywność.
W trakcie ćwiczeń poprawiamy krążenie, co pomaga zmniejszyć obrzęk (wynikający z retencji wody w organizmie lub urazu czy stanu zapalnego), a także wspiera gojenie. Zazwyczaj w trakcie sesji temperatura wody wynosi 31-36 stopni Celsjusza, co ułatwia rozluźnienie napiętych mięśni. Czasami zaś woda jest chłodniejsza, szczególnie w sytuacji, kiedy pożądane jest działanie przeciwbólowe.
Krioterapia (zimna) przydatna jest w celu zmniejszania obrzęków i łagodzenia bólu, ponieważ niska temperatura wpływa korzystnie na: stan zapalny, obrzęk, szybkość przewodzenia nerwów i skurcze mięśni.
- Zwiększa siłę i zakres ruchu
Ćwiczenia wykonywane w basenie to bardzo dobre rozwiązanie dla tych, którzy zmagają się z problemami ortopedycznymi, wymagającymi zmniejszenia obciążenia ciała. Przy tym wykonywane są pod oporem jaki daje woda, co pozwala rozwinąć siłę mięśni, bez ryzyka pogłębienia istniejących obrażeń.
Taka aktywność może być łatwiejsza i sprawiać mniej bólu czy dyskomfortu. Wodny aerobik stosowany terapeutycznie, może opierać się na powolnych i kontrolowanych ruchach oraz relaksacji spiętych części ciała.
Jeżeli cierpimy z powodu urazu, problemu ortopedycznego lub stanu takiego jak np. zapalenie stawów, sesje hydroterapeutyczne prowadzone są zwykle przez fizjoterapeutę. Osoba ta wskazuje pacjentowi jakie ruchy należy wykonać, a które mają za zadanie pomóc usunąć nacisk z obszarów dotkniętych dysfunkcją (np. kręgosłupa), wzmocnić mięśnie, a także zwiększyć zakres ruchów.
Badanie z 2017 roku obejmowało osoby dorosłe, borykające się z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych. Okazało się, że po 6-tygodniowej terapii wodnej w podgrzewanym basenie 2 razy w tygodniu, doświadczyli oni poprawy zarówno w zakresie odczuwanego bólu, jak i funkcji – wydajności i siły zginacza kolana oraz wytrzymałości prostownika kolana.
- Może wspomóc dobry nastrój i sen
Jak sugerują badania, sesje hydroterapeutyczne mogą wspomóc zdolność do zrelaksowania się, chronić – jak większość form aktywności fizycznej – przed skutkami stresu oraz poprawić nastrój. Czasami narzędziem oddziaływania psychologicznego hydroterapii, jest temperatura. Jak wspominaliśmy wyżej, ciepła woda wpływa rozluźniająco na mięśnie, pomagając nam się odprężyć. Zimna zaś, może działać energetyzująco, wspomagając uwalnianie endorfin i/lub adrenaliny.
Do rodzajów hydroterapii które doskonale łagodzą stres, należą: terapia zanurzeniowa, kąpiel mineralna i kąpiel z hydromasażem. Badanie z 2013 roku wykazało, że pacjenci cierpiący z powodu lęku i chronicznego bólu mięśniowo-powięziowego, korzystający 2 razy w tygodniu po 30 minut z hydromasaży, doświadczyli redukcji objawów. Wykazano również, że terapia taka wspomaga zmniejszenie bólu i niepokoju podczas porodu, pomagając kobietom zrelaksować się i łatwiej przejść przez cały proces.
- Poprawia sprawność fizyczną
Hydroterapia to dobry wybór dla tych, którzy chcą poprawić swoją siłę i wydajność, a także przyspieszyć regenerację. Ćwiczenie w wodzie wywiera delikatny opór na mięśnie, bez ryzyka przyniesienia bólu czy spowodowania uszkodzeń. Metoda ta może również pomóc zapobiegać urazom w przyszłości, ograniczając powtarzające się ruchy które mogą skutkować obrażeniami i bólem.
Dla budowania siły na przykład, świetny będzie fitness w głębokiej wodzie, jak np. bieganie. To doskonała alternatywa do biegania po chodniku lub bieżni dla tych, którzy muszą mierzyć się z bólem lub doświadczyli urazów typowych dla biegaczy. Skraca również czas potrzeby do wyzdrowienia.
Badania wykazały, że ten typ ćwiczeń zwiększa aktywność prostownika i głównych mięśni nóg, w podobny sposób (a nawet bardziej) jak czyni to chodzenie po suchym podłożu.
By zregenerować mięśnie po treningu, stosuje się często zimną hydroterapię, która zmniejsza również zmęczenie i ból mięśni.
- Wspiera zdrowie układu krążenia
Do ćwiczeń wykonywanych w trakcie niektórych sesji hydroterapeutycznych, należą też ćwiczenia tlenowe (aerobowe), przynoszące korzyści układu sercowo-naczyniowego. Mogą one poprawić krążenie, wytrzymałość i pojemność minutową serca, a także wspomagać odchudzanie. Regularne ćwiczenie może wspomóc walkę z nadciśnieniem i zwiększyć pojemność płuc.
Ta forma sprawdzi się szczególnie w przypadku problemów z innymi formami wysiłku aerobowego (np. tańcem czy jazdą na rowerze), z powodu otyłości, ciąży, zapalenia stawów itd.
- Może pomóc w przypadku zaburzeń funkcjonowania społecznego i zachowania
Od ponad 100 lat hydroterapia stosowana jest w rehabilitacji mięśniowo-szkieletowej i nerwowo-mięśniowej. Dzięki temu że poprawia sprawność ruchową, stała się wartościowa również pod kątem wspierania dzieci z niepełnosprawnościami. Jako część medycyny alternatywnej, okazała się być obiecująca w radzeniu sobie z objawami towarzyszącymi: dystrofii mięśniowej, porażeniu mózgowemu, mukowiscydozie, rozszczepieniu kręgosłupa, zespołowi Retta czy autyzmowi.
Jak czytamy w raporcie z 2014 roku, który opublikowany został w Multidisciplinary Healthcare:
Uważa się, że hydroterapia dostarcza wielu bodźców zmysłowych, poprzez temperaturę wody, odciążenie oraz wpływ na zmysł równowagi. Właściwości wody wspomagają aktywny ruch, zapewniając wsparcie dla postawy i sprzyjając rozluźnieniu mięśni spastycznych, poprawie krążenia i wzmocnieniu, umożliwiając tym samym realizowanie wielu podstawowych funkcji motorycznych… Aktywności takie zapewniają również możliwość interakcji społecznej oraz zabawy, mogące ułatwić rozwój języka i poprawę samooceny, samoświadomości oraz poczucia spełnienia.
Hydroterapeuci uważają również, że sesje takie: przyśpieszają metabolizm, poprawiają trawienie, nawadniają skórę, wspomagają napięcie mięśniowe i wzmacniają układ odpornościowy zapobiegając rozwojowi infekcji.
Środki ostrożności i najważniejsze uwagi
Na początkowym etapie hydroterapii, spodziewać można się pewnego dyskomfortu i bolesności, który prawdopodobnie mógłby towarzyszyć też innym formom aktywności. Powinny one jednak ustąpić po tym, jak ciało przyzwyczai się do poruszania w wodzie. Efekty zwykle pojawiają się po 5-6 sesjach, z których każda powinna trwać 30-60 minut.
Nie trzeba umieć dobrze pływać, by skorzystać z różnych form hydroterapii. Na przykład wodny aerobik może odbywać się w płytkiej wodzie.
Należy skonsultować się z lekarzem przed przystąpieniem do wodnej terapii, jeśli mam infekcję, ranę czy chorujemy na astmę.
Zwykle odradza się hydroterapię w przypadku:
- otwartej rany lub infekcji skórnej,
- wirusa lub rozstroju żołądka,
- podwyższonej temperatury,
- bardzo niskiego lub bardzo wysokiego ciśnienia krwi,
- trudności w oddychaniu,
- choroby nerek wymagającej dializ,
- infekcji klatki piersiowej,
- alergii na chlor,
- astmy, epilepsji lub cukrzycy niebędących pod kontrolą lekarza.
Źródło:
https://draxe.com/hydrotherapy/
Opracowała Ewa Wysocka
